قرآن در چند سوره دعوت به مقابله به مثل نموده است از جمله :
1 در سوره اسراء آیه 88 این سوره در مکه نازل شده است مى خوانیم :
قل لئن اجتمعت الانس والجن على ان یاتوا بمثل هذا القرآن لایاءتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیرا: ((بگو اگر تمام جن و انس اجتماع کنند تا کتابى همانند قرآن بیاورند، نمى توانند، اگر چه نهایت همفکرى و همکارى را به خرج دهند)).
2 در سوره هود این سوره نیز در مکه نازل شده است در آیات 13 و 14 مى خوانیم :
ام یقولون افتراه قل فاءتوا بعشر سور مثله مفتریات و ادعوا من استطعتم من دون الله ان کنتم صادقین فان لم یستجیبوا لکم فاعلموا انما انزل بعلم الله ...
((مى گویند این آیات را به خدا افترا بسته (و ساختگى است ) بگو اگر راست مى گوئید شما هم ده سوره ساختگى همانند آن بیاورید، و غیر از خدا هر کسى را مى توانید به کمک خود دعوت کنید، و اگر این دعوت را اجابت نکردند بدانید این آیات از طرف خدا است ...
3 در سوره یونس که نیز در مکه نازل شده در آیه 38 چنین آمده است :
ام یقولون افتراه قل فاتوا بسورة مثله و ادعوا من استطعتم من دون الله ان کنتم صادقین :
((مى گویند بر خدا افترا بسته ، بگو سوره اى همانند آن بیاورید و هر کس غیر از خدا را مى توانید به یارى طلبید، اگر راست مى گوئید)).
4 آیه مورد بحث که در مدینه نازل شده است .
همانطور که ملاحظه مى شود قرآن با صراحت و قاطعیت بى نظیرى دعوت به مبارزه کرده صراحت و قاطعیتى که نشانه زنده حقانیت است .
قرآن با بیان بسیار قاطع و صریح تمام جهانیان و کلیه کسانى را که در پیوند آن با مبداء جهان آفرینش تردید داشتند دعوت به مقابله به مثل کرده است ، نه تنها دعوت کرده بلکه آنها را تشویق و تحریک به مبارزه نیز نموده است و کلماتى در این آیات به کار برده که به اصطلاح ((به غیرت آنها برخورد نماید)) این کلمات عبارتند از:
ان کنتم صادقین : ((اگر راست مى گوئید)).
فاءتوا بعشر سور مثله مفتریات : ((ده سوره ساختگى مثل آن بیاورید)).
قل فاءتوا بسورة مثله ... ان کنتم صادقین : ((اگر راست مى گوئید یک سوره ساختگى بیاورید)).
و ادعوا من استطعتم من دون الله : ((غیر از خدا از هر کس مى خواهید دعوت کنید)).
قل لئن اجتمعت الانس و الجن : ((اگر همه جهانیان دست به دست هم بدهند...)).
لا یاءتون بمثله : ((نمى توانند مثل آن را بیاورند ...)).
فاتقوا النار التى وقودها الناس و الحجارة : ((از آتشى بترسند که هیزم آن بدنهاى مردم (گنهکار) و سنگها است .
فان لم تفعلوا و لن تفعلوا: ((اگر مثل آن را نیاوردید، و هرگز نخواهید توانست ...)).
با این تحریکها و تشویقها، و با اینکه مى دانیم این مبارزه تنها یک مبارزه ادبى یا مذهبى نبود بلکه یک مبارزه ((سیاسى )) ((اقتصادى )) و ((اجتماعى )) بود، مبارزهاى
بود که همه چیز حتى موجودیت آنها در گرو آن بود، و به عبارت دیگر: یک مبارزه حیاتى محسوب مى شد که مسیر و سرنوشت زندگى و مرگ آنها را روشن مى ساخت اگر پیروز مى شدند همه چیز داشتند، و اگر مغلوب مى شدند، باید از همه چیز خود دست بشویند.
با این حال اگر مى بینیم آنها در مقابل قرآن زانو زده اند و نتوانستند همانند آن را بیاورند معجزه بودن قرآن روشنتر مى شود.
قابل توجه اینکه این آیات منحصر به زمان و مکان خاصى نیست و تمام جهانیان و مراکز علمى دنیا را به سوى این مبارزه دعوت مى کند و هیچگونه استثنائى در آن وجود ندارد و هم اکنون نیز به تحدى خود ادامه مى دهد.
5 ((گوته )) شاعر و دانشمند آلمانى مى گوید:
((قرآن اثرى است که (احیانا) بواسطه سنگینى عبارت آن خواننده در ابتدا رمیده مى شود و سپس مفتون جاذبه آن مى گردد و بالاخره بى اختیار مجذوب زیبائیهاى متعدد آن مى شود)).
و در جاى دیگر مى نویسد:
((سالیان درازى کشیشان از خدا بى خبر ما را از پى بردن به حقائق قرآن مقدس و عظمت آورنده آن محمد (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) دور نگاه داشته بودند، اما هر قدر که ما قدم در جاده علم و دانش گذارده ایم پرده هاى جهل و تعصب نابجا از بین مى رود و به زودى این کتاب توصیف ناپذیر (قرآن ) عالم را به خود جلب نموده و تاءثیر عمیقى در علم و دانش جهان کرده سرانجام محور افکار مردم جهان مى گردد))!
هم او مى گوید: ((ما در ابتدا از قرآن رو گردان بودیم ، اما طولى نکشید که این کتاب توجه ما را به خود جلب کرد، و ما را دچار حیرت ساخت تا آنجا که در برابر اصول و قوانین علمى و بزرگ آن سر تسلیم فرود آوریم ))!
6 ((ویل دورانت )) مورخ معروف مى گوید:
((قرآن در مسلمانان آنچنان عزت نفس و عدالت و تقوائى به وجود آورده
که در هیچیک از مناطق جهان ... شبیه و نظیر نداشته است
7 ((ژول لابوم )) اندیشمند و نویسنده فرانسوى در کتاب ((تفصیل الایات )) مى گوید:
((دانش و علم براى جهانیان از سوى مسلمانان بدست آمد و مسلمین علوم را از ((قرآنى )) که دریاى دانش است گرفتند و نهرها از آن براى بشریت در جهان جارى ساختند ...)).
8 ((دینورت )) مستشرق دیگرى مى نویسد:
واجب است اعتراف کنیم که علوم طبیعى و فلکى و فلسفه و ریاضیات که در اروپا رواج گرفت عموما از برکت تعلیمات قرآنى است و ما مدیون مسلمانانیم بلکه اروپا از این جهت شهرى از اسلام است !)).
9 بانو دکتر ((لوراواکسیا واگلیرى )) استاد دانشگاه ((ناپل )) در کتاب ((پیشرفت سریع اسلام )) مى نویسد: ((کتاب آسمانى اسلام نمونه اى از اعجاز است ... قرآن کتابى است که نمى توان از آن تقلید کرد، نمونه سبک و اسلوب قرآن در ادبیات سابقه ندارد، تاءثیرى که این سبک در روح انسان ایجاد مى کند ناشى از امتیازات و برتریهاى آن است ... چطور ممکن است ((این کتاب اعجاز آمیز)) ساخته محمد (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) باشد در صورتى که او یک نفر عرب درس نخوانده اى بود ..
ما در این کتاب گنجینه ها و ذخائرى از علوم مى بینیم که فوق استعداد و ظرفیت باهوشترین اشخاص و بزرگترین فیلسوفان و قویترین رجال سیاست و قانون است .
بدلیل این جهات است که قرآن نمى تواند کار یک مرد تحصیل کرده و دانشمندى باشد.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ] [ نظرات / امتیازها ] اگاهى از عدم درک محتواى نبوت و اعجاز پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) سرچشمه مى گیرد، در آیات مورد بحث به این مساءله پرداخته و مخصوصا انگشت روى معجزه جاویدان ((قرآن )) مى گذارد تا هرگونه شک و تردید را نسبت به رسالت پیامبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) از میان ببرد، مى گوید:
((اگر درباره آنچه بر بنده خود نازل کرده ایم ، شک و تردید دارید لااقل سورهاى همانند آن بیاورید (و ان کنتم فى ریب مما نزلنا على عبدنا بسورة من مثله ).
و به این ترتیب قرآن همه منکران را دعوت به مبارزه با قرآن و همانند یک سوره مانند آن مى کند تا عجز آنها دلیلى باشد، روشن بر اصالت این وحى آسمانى در رسالت الهى آورنده آن .
سپس براى تاءکید بیشتر مى گوید: تنها خودتان به این کار قیام نکنید بلکه ((تمام گواهان خود را جز خدا دعوت کنید (تا شما را در این کار یارى کنند) اگر در ادعاى خود صادقید که این قرآن از طرف خدا نیست )) (و ادعوا شهداءکم من دون الله ان کنتم صادقین ).
کلمه ((شهداء)) در اینجا اشاره به گواهانى است که آنها را در نفى رسالت پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) کمک مى کردند، و جمله ((من دون الله )) اشاره به این است که حتى اگر همه انسانها جز الله دست به دست هم بدهند، براى اینکه یک سوره همانند سوره هاى قرآن بیاورند قادر نخواهند بود.
و جمله ان کنتم صادقین (اگر راست مى گوئید) در حقیقت براى تحریک آنها به قبول این مبارزه است ، و مفهومش این است که اگر شما از این کار عاجز هستید دلیل دروغگوئى شماست پس براى اثبات راستگوئى خود برخیزید و دست به کار شوید.
((تحدى )) و دعوت به مبارزه ، باید هر چه ممکن است قاطع باشد، و دشمن را تا آنجا که امکان دارد تحریک کند و به اصطلاح بر سر غیرت آورد، تا تمام قدرت
خود را به کار گیرد و پس از عجز و ناتوانى به طور مسلم بداند پدیدهاى که با آن روبرو است یک پدیده بشرى نیست ، یک امر الهى است .
لذا در آیه بعد با تعبیرهاى مختلف به این مهم پرداخته مى گوید: اگر شما این کار را انجام ندادید و هرگز انجام نخواهید داد از آتشى بترسید که هیزم آن بدنهاى مردم بى ایمان ، و همچنین سنگها است ! (فان لم تفعلوا و لن تفعلوا فاتقوا النار التى وقودها الناس و الحجارة ).
((آتشى که هم اکنون براى کافران آماده شده است )) و جنبه نسیه ندارد! (اعدت للکافرین )
((وقود)) به معنى ((آتشگیره )) است یعنى ماده قابل اشتعال مانند هیزم (نه به معنى آتشزنه همچون کبریت یا جرقه اى که با سنگهاى مخصوص ایجاد مى کنند).
عده اى از مفسران گفته اند که منظور از ((حجاره )) بتهائى است که آنها را از سنگ ساخته بودند و آیه 98 سوره انبیاء را شاهد آن دانسته اند: انکم و ما تعبدون من دون الله حصب جهنم : ((شما و آنچه غیر از خدا مى پرستید آتشگیره دوزخ است )).
بعضى دیگر مى گویند: ((حجاره )) اشاره به سنگهاى گوگردى است که حرارتشان بیش از سنگهاى دیگر مى باشد.
ولى بعضى از مفسران معتقدند که منظور از این تعبیر توجه دادن به شدت حرارت دوزخ است ، یعنى آنچنان حرارت و سوزندگى دارد که سنگها و انسانها را همانند هیزم شعله ور مى سازد.
آنچه با ظاهر آیات فوق ، سازگارتر به نظر مى رسد این است که آتش دوزخ از درون خود انسانها، و سنگها، شعله ور مى شود، و با توجه به این حقیقت که امروز ثابت شده همه اجسام جهان در درون خود، آتشى عظیم نهفته دارند، (یا به تعبیر
دیگر انرژیهائى که قابل تبدیل به آتشند) درک این معنى مشکل نیست و لزومى ندارد که آن آتش سوزان را شبیه آتشهاى معمولى این جهان بدانیم .
در سوره همزه آیه 6 و 7 مى خوانیم نار الله الموقدة التى تطلع على الافئدة :((آتش سوزان پروردگار که از درون دلها سرچشمه مى گیرد و بر قلبها سایه مى افکند، و از درون به برون سرایت مى کند)) (به عکس آتشهاى این جهان که از بیرون به درون مى رسد)!
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : اگر درباره آنچه بر بنده خود نازل کرده ایم ، شک و تردید دارید لااقل سورهاى همانند آن بیاورید
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]