قالَ هِیَ عَصایَ أَتَوَکَّؤُا عَلَیْها وَ أَهُشُّ بِها عَلى غَنَمِی وَ لِیَ فِیها مَآرِبُ أُخْرى «18»
قالَ هِیَ عَصایَ: گفت موسى در جواب خداوند: این عصاى من اوست چوب سفر من. أَتَوَکَّؤُا عَلَیْها: تکیه مى‌کنم بر آن چون مانده مى‌شوم در راه یا در وقتى که بر سر رمه ایستاده باشم، یا بر آن اعتماد کنم هر گاه از نهرى بجهم.
وَ أَهُشُّ بِها عَلى غَنَمِی: و مى‌ریزم برگ را از درخت به این عصا براى گوسفندان خود تا بچرند. بعضى گفته‌اند موسى در مکالمه خود ابتدا نمود به مصالح نفس خود که بر این عصا تکیه مى‌کنم و بعد از آن به مصالح رعیت و امت توجه نمود که به این عصا بر هدایت رعیت و امت خود مى‌کوشم. وَ لِیَ فِیها مَآرِبُ أُخْرى: و براى من است در این عصا حاجتهاى دیگر.
از ابن عباس- آثار غریبه عصاى حضرت موسى: 1- توشه و متاع خود بر عصا نهادى و برگرفتى به منزله راحله. 2- وقتى خسته شدى بر آن نشستى و راهوار مى‌رفتى. 3- با او حدیث کردى تا انس گرفتى. 4- جائى که طعام نداشتى آن را به زمین زدى، قوت او ظاهر شدى. 5- در تشنگى به زدن آن
چشمه آب آشکار شدى. 6- در حرارت آفتاب شاخ و برگ برآوردى و سایبان او گشتى. 7- هر گاه میل به میوه نمودى از آن پدید آمدى. 8- در خواب آنرا به شبانى گوسفندان بداشتى تا از درندگان محفوظ ماندى. 9- در شب آنرا به زمین نصب کردى دو مشعله از آن روشنى بتافتى. 10- در زمین نشیب عصا دراز و در زمین فراز کوتاه شدى. 11- براى آبکشى از چاه، شعبهاى آن مانند دلو گشتى «1».
اینها فوائد دیگر عصا بود و حضرت موسى از شدت خوف الهى توانائى تکلم را ننموده، لذا جمع کرد کلام خود را به عبارت جامعى و گفت «ولى فیها مآرب اخرى» چنانچه قمى از حضرت باقر علیه السلام روایت نمود که: فمن الفرق (خوف شدید) لم یستطع الکلام فجمع کلامه فقال ولى فیها مآرب اخرى «2».
تتمه: تفسیر برهان- از حضرت باقر علیه السلام فرمود: بود عصاى موسى براى آدم، پس گردید به سوى شعیب، بعد به سوى موسى بن عمران، و آن عصا هر آینه نزد ما، و بدرستى که عهد من به آن پیش از این است و آن سبز است مانند هیئتى که چیده شده از درخت و آن عصا هر آینه نطق کند هر گاه طلب نطق شود، مهیا است براى قائم ما، بجا مى‌آورد به آن آنچه را که موسى بجا مى‌آورد .. «3».
ایضا ابى حمزه ثمالى از حضرت صادق علیه السلام فرمود: الواح موسى نزد ما است و عصاى موسى نزد ما است و ما وارث پیغمبرانیم «4».
[ نظرات / امتیازها ] قالَ هِیَ عَصایَ أَتَوَکَّؤُا عَلَیها وَ أَهُشُّ بِها عَلی غَنَمِی وَ لِیَ فِیها مَآرِبُ أُخری «18»
عرض کرد حضرت موسی اینکه عصای من است بآن تکیه میدهم و با او گوسفندان خود را می‌چرانم و از برای من در اینکه عصا مقاصد و مطالب دیگری است.
(قالَ هِیَ عَصایَ أَتَوَکَّؤُا عَلَیها) الوکاء تکیه‌گاه است و از اینکه باب متکاء است که بآن تکیه میدهند و مستحب‌ّ است برای انسان مخصوصا اگر مسن باشد عصا در دست گیرد و بخصوص در حال مسافرت آنهم از چوب بادام تلخ باشد در خبر است
(من بلغ اربعین سنة و لم یتعصا فقد عصی).
(وَ أَهُشُّ بِها عَلی غَنَمِی) راندن گوسفندان و زدن باشجار برای سقوط اوراق آنها جهت گوسفندان و جلوگیری آنها از دخول در مزارع و بردن آنها در مراتع و منابع میاه و غیر اینها.
(وَ لِیَ فِیها مَآرِبُ أُخری) در مجمع البحرین (مآرب ای حوائج واحدها مأربة مثلثة الراء) و از کلینی و إبن بابویه و بصائر صفار قریب باین مفاد روایت شده که عصای آدم بوده تا بموسی رسیده و اینکه سبز است مثل زمانی که از درخت بریده میشود و نطق میکند و بهرچه امر باو شود انجام میدهد و دو شعبه دارد یکی‌بطرف بالا و دیگری بطرف زمین و در شب تاریک نور میدهد و نعمانی از حضرت صادق روایت کرده که از قضیب او از غرس بهشت بوده و در اخبار دارد قمیص آدم و الواح توراة و عصای موسی و خاتم سلیمان علیهم السلام نزد ائمه است و در مجمع دارد نقل میکند که مآرب اخری حمل زاد و سقایة میکرد و با موسی مکالمه می‌نمود و بر زمین میزد آنچه برای اکل میل داشت خارج میشد و فرو می‌برد در زمین چشمه آب ظاهر میشد و با هر دشمنی مقابل میشد بر او غالب میشد و جانوران بیابان را دفع میکرد و دلو میشد از چاه آب بیرون میاورد و دو شعبه آن مثل دو شمع روشن میشد و در زمین فرو می‌برد درخت میشد و برگ و میوه میداد.
[ نظرات / امتیازها ]