وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ نافِلَةً وَ کُلاًّ جَعَلْنا صالِحِینَ (72)
وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ نافِلَةً: و عطا فرمودیم مر ابراهیم را اسحق و یعقوب پسر اسحق را زیادتى، یعنى اسحق را به دعاى او مرحمت نمودیم و یعقوب را که فرزند فرزند او بود زیادتى، یعنى بدون دعا عطا کردیم. یا معنى آنکه و عطا فرمودیم ابراهیم را اسحق که پسر او بود و یعقوب را که پسر پسر او بود، چنانچه در معانى الاخبار از حضرت صادق علیه السلام مروى است که فرمود: ولد الولد نافلة «1». و على بن ابراهیم قمى فرماید: «نافله» ولد ولد است، و او یعقوب باشد «2». وَ کُلًّا جَعَلْنا صالِحِینَ: و همه را یعنى ابراهیم و اسحق و یعقوب را گردانیدیم شایستگان براى نبوت و رسالت. یا آنکه نامیدیم ایشان راشایستگان، و این غایت توصیف ایشان است به وصف نیکو.
[ نظرات / امتیازها ] وَ وَهَبنا لَهُ إِسحاق‌َ وَ یَعقُوب‌َ نافِلَةً وَ کُلاًّ جَعَلنا صالِحِینَ (72)
و بخشیدیم از برای او اسحاق و یعقوب که نافله بود یعنی از اسحاق یعقوب را دادیم و یعقوب هم درک زمان جدش ابراهیم را کرد و هر سه را ابراهیم و اسحاق و یعقوب را صالح قرار دادیم که صلاحیت نبوت و رسالت را داشتند و به آنها عنایت شد، موقعی که ملائکه آمدند برای اهلاک قوم لوط ابتدا مشرف شدند خدمت ابراهیم و او را بشارت باسحق دادند: «وَ بَشَّرناه‌ُ بِإِسحاق‌َ نَبِیًّا مِن‌َ الصّالِحِین‌َ» صافات آیه 112. و ساره ایستاده بود و شنید و خندید به او هم بشارت دادند که می‌فرماید:
«وَ امرَأَتُه‌ُ قائِمَةٌ فَضَحِکَت فَبَشَّرناها بِإِسحاق‌َ وَ مِن وَراءِ إِسحاق‌َ یَعقُوب‌َ قالَت یا وَیلَتی أَ أَلِدُ وَ أَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعلِی شَیخاً ... الایه» هود آیه 74.
و اختلافی است بین اهل کتاب و مسلمین که اوّل اسحاق را از ساره پیدا کرد چنانچه یهود گفتند، یا اسماعیل را از هاجر چنانچه مسلمین معتقد هستند و در همین سوره صافات آیه 99 قبلا می‌فرماید: «فَبَشَّرناه‌ُ بِغُلام‌ٍ حَلِیم‌ٍ (الی آخر الآیات)» سپس بشارت باسحاق را می‌دهد چنانچه ذکر شد. و شرح اینکه جمله اینکه است که ساره عقیم بود و نازا نمی‌زائید و چون ابراهیم از هاجر اسماعیل را آورده ساره را خوش نیامد به ابراهیم گفت: اینکه مادر و بچه را از نزد من ببر، خطاب رسید ساره را اجابت کن. حضرت ابراهیم آنها را آورد در مکه معظمه جنب کعبه که عرض کرد: «رَبَّنا إِنِّی أَسکَنت‌ُ مِن ذُرِّیَّتِی بِوادٍ غَیرِ ذِی زَرع‌ٍ عِندَ بَیتِک‌َ المُحَرَّم‌ِ ... الایه» ابراهیم آیه 40. پس از آن بشارت باسحق داده شد از ساره.
(وَ وَهَبنا لَهُ إِسحاق‌َ) بخشیدیم به او اسحاق را.
(وَ یَعقُوب‌َ نافِلَةً): یعنی پس از اسحاق از اسحاق یعقوب را بخشیدیم به ابراهیم که می‌فرماید: «وَ مِن وَراءِ إِسحاق‌َ یَعقُوب‌َ» هود آیه 74.
(وَ کُلًّا جَعَلنا صالِحِینَ): ابراهیم و اسحاق و یعقوب را ما قرار دادیم صالحین برای نبوت و رسالت و مقام عصمت و طهارت که از شرایط اولیه انبیاء است
[ نظرات / امتیازها ]