(لعلک باخع نفسک الا یکونوا مؤمنین ): (گویا تو می خواهی خویشتن را به جهت اینکه آنها ایمان نمی آورند، هلاک سازی ) به منظور تسلیت آنجناب و به نحو انکاری می فرماید از وضع تو چنین بر می آید که تو به جهت ایمان نیاوردن آنها، می خواهی از غصه هلاک شوی ولی این امر صحیح نیست . [ نظرات / امتیازها ]

قول تعالی:
لَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ أَلاَّ یَکُونُوا مُؤْمِنینَ
ای رسول گرامی تو چنان در اندیشه هدایت مردمی که نزدیک است از غم آنکه مردم ایمان نمیاورند خود را هلاک کنی

پروردگار در این آیه پیغمبرش را مخاطب قرار داده و در مقام تسلی می‌فرماید ای رسول گرامی نزدیک است از غصه آنکه این مردم کافر ایمان نمی آورند خود را هلاک کنی.

عیاشی ذیل آیه فوق از حضرت صادق(ع) روایت کرده فرمود سبب نزول آیه بود که روزی پیغمبر اکرم(ص) به امیرالمومنین فرمود یا علی از خداوند درخواست نمودم که ترا وصی و برادر و ولی من کند و پروردگار را اجابت میکنم که تو را برادر و وصی من فرمود, مرد منافقی این سخن را شنید گفت چرا محمد(ص) از خداوند خود درخواست مال و ثروت نمیکند تا به او عطا شود و سبب قدرت و شوکت او گردد و بر دشمنان غالب و مسلط شود و مشت خرمایی در نظر من بهتر است از آنچه محمد(ص) از خدا طلب کرده و رسول خدا از گفته آن مرد منافق ملول و دلتنگ شد و اثر رنج و اندوه بر چهره مبارکش ظاهر گردید و بر اثر آن این آیه نازل گشت:

إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّماءِ آیَةً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعینَ
اگر ما بخواهیم از آسمان آیتی فرود آوریم تا گردن زیر بار ولایت علی(ع) فرو برده و از او تمکین کنند.

نعماتی در کتاب غیبه, ذیل آیه فوق از عبدالله بن سنان روایت کرده گفت حضور حضرت صادق(ع) بودم شنیدم مردی از اهل همدان میگوید جماعت عامه ما را مسخره نموده و میگویند شما خیال میکنید که واقعا در موقع ظهور منادی آسمانی صدا میزند و فرج امام زمان را اعلام میدارد؟ حضرت صادق(ع) که ایستاده و بجایی تکیه داده بود چنان متغیر و غضبناک شدند که نشستند و فرمودند از پدرم شنیدم که فرمود بخدا قسم صدای آسمانی که صاحب امر و ولی عصر را باسم ندا نموده و معرفی میکند در قرآن بیان شده آنجایی که می‌فرماید "ان نشا تنزل علیهم من السما" تا آخر آیه, در روی زمین هیچکس باقی نماند مگر آنکه خاضع شده و گردن کج نماید و ایمان آورند و تمام اهل زمین صدای منادی آسمانی را می‌شنوند که صدا میزند ای مردم آگاه باشید حق با علی بن ابیطالب(ع) و شعیان او میباشد و روز بعد شیطان در بین زمین و آسمان فریاد میزند حق با عثمان است که مظلوم کشته شد, اما مومنین در ایمان خود استوار و ثابت مانده و اثر ندای اولیه در ایشان بر قرار میماند ولی کسانی که دلهای بیمار و مضطرب دارند به دشمنی و عداوت با خاندان رسالت و بیزاری از ما پرداخته و میگویند صدای اولیه سحری بود. [ نظرات / امتیازها ]

لَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ أَلاَّ یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ «3»
چون قریش چنین کتابى را تکذیب نموده ایمان نیاوردند و حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله بر ایمان آنها بسیار حریص و مایل بود، این صورت بخاطر مبارک آن حضرت شاق آمد و بسیار ملول گشت، حق تعالى به جهت تسلیه خاطر اقدس آن حضرت آیه شریفه نازل فرمود:
لَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ‌: شاید تو هلاک کننده و کشنده‌اى نفس خود را، یعنى ترس آنست که خود را هلاک کنى، أَلَّا یَکُونُوا مُؤْمِنِینَ‌: به جهت آنکه نمى شوند ایمان آورندگان به قرآن.
نکته: کلمه «لعل» براى اشفاق است، کأنه قیل: «اشفق على نفسک ان تقتلها حسرة ما فاتک من اسلام قومک» یعنى ترسان باش بر نفس خود از آنکه آن را هلاک کنى به جهت حسرت آنچه فوت شده است تو را از اسلام قومت. «2»
ابن شهر آشوب از عیاشى از حضرت صادق علیه السّلام که در حدیثى فرمود حضرت پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله: یا على، بدرستى که من سؤال نمودم خدا را اینکه موالات نماید میان من و تو، پس بجا آورد؛ و سؤال نمودم خدا را اینکه مواخات قرار دهد بین من و تو، پس بجا آورد؛ و سؤال نمودم خدا را اینکه قرار دهد تو را وصىّ من، پس بجا آورد. پس مردى گفت: قسم به خدا یک صاع خرما بهتر است از آنچه سؤال نمود آن را محمد صلّى اللّه علیه و آله از پروردگارش! چرا سؤال ننمود ملکى را که کمک نماید او را بر دشمنش، یا گنجى که به آن استعانت جوید بر فقر و فاقه اش؛ پس حق تعالى این آیه نازل فرمود. «1» بنابراین فرمایش حضرت صادق علیه السّلام باطن آیه شریفه را بیان فرماید. [ نظرات / امتیازها ]

لَعَلَّک‌َ باخِع‌ٌ نَفسَک‌َ أَلاّ یَکُونُوا مُؤمِنِین‌َ «3»
شاید تو ‌از‌ غصه‌ و غم‌ و اندوه‌ ‌خود‌ ‌را‌ تلف‌ می‌کنی‌ و می‌کشی‌، ‌برای‌ اینکه‌ ‌اینکه‌ کفار و مشرکین‌ ایمان‌ نمی‌آورند.
(لعلک‌) تردید نیست‌ ‌از‌ خداوند متعال‌، بلکه‌ ‌به‌ معنای‌ ‌اینکه‌ ‌است‌ ‌که‌ نزدیک‌ ‌است‌ ‌خود‌ ‌را‌ ‌از‌ غم‌ و هم‌ّ هلاک‌ کنی‌.
(باخِع‌ٌ نَفسَک‌َ) بخوع‌ ‌را‌ ‌به‌ معنی‌ قتل‌ و هلاکت‌ تفسیر کردند ‌از‌ غصه‌ و هم‌ّ ‌ یا ‌ ‌از‌ وجد و سرور.
چون‌ حضرتش‌ بسیار مایل‌ ‌بود‌ ‌که‌ تمام‌ بشرف‌ اسلام‌ مشرف‌ شوند و عدم‌ ایمان‌ اینها، باعث‌ حزن‌ ‌آن‌ حضرت‌ ‌بود‌، چنانچه‌ امروز ‌اینکه‌ اعمال‌ و کردار و رفتار نوع‌ ‌ما، باعث‌ حزن‌ حضرت‌ رسالت‌ و ائمه‌ اطهار بالاخص‌ حضرت‌ بقیة اللّه‌ ‌است‌، کأنه‌ تیریست‌ ‌به‌ قلب‌ مطهر ‌او‌ می‌خورد، بخصوص‌ ‌از‌ افراد شیعه‌ ‌که‌ ‌خود‌ ‌را‌ منتسب‌ ‌به‌ ‌اینکه‌ خاندان‌ می‌دانند.
(أَلّا یَکُونُوا مُؤمِنِین‌َ) خداوند ‌برای‌ تسلیت‌ قلب‌ مبارک‌ ‌رسول‌ آیاتی‌ نازل‌ فرمود. مثل‌ ذَرهُم‌ یَأکُلُوا وَ یَتَمَتَّعُوا وَ یُلهِهِم‌ُ الأَمَل‌ُ فَسَوف‌َ یَعلَمُون‌َ (سوره‌ حجر ‌آیه‌ 3) و مثل‌: «ما عَلَی‌ الرَّسُول‌ِ إِلَّا البَلاغ‌ُ» و ‌غیر‌ اینها.
و ‌در‌ شأن‌ نزول‌ ‌اینکه‌ ‌آیه‌ شریفه‌، ‌إبن‌ شهر آشوب‌ ‌از‌ عیاشی‌ باسناده‌ ‌عن‌ الصادق‌ (ع‌) روایت‌ می‌کند ‌که‌ حضرت‌ ‌رسول‌ ‌به‌ امیر المؤمنین‌ (ع‌) فرمود: ‌من‌ ‌از‌ ‌خدا‌ خواستم‌ اینکه‌ ‌بین‌ ‌من‌ و تو موالات‌ بیندازد و اخوت‌ قرار دهد و تو ‌را‌ وصی‌ ‌من‌ مقرر فرماید، خداوند ‌هم‌ اجابت‌ فرمود.
«‌فقال‌ رجل‌ و اللّه‌ لصاع‌ ‌من‌ تمر خیر مما سئل‌ ‌محمّد‌ (ص‌)» ولی‌ حضرت‌ نام‌ ‌آن‌ رجل‌ ‌را‌ تقیة بیان‌ نمی‌فرماید، ‌ما ‌هم‌ اقتداء ‌به‌ ‌آن‌ بزرگوار می‌کنیم‌. [ نظرات / امتیازها ]