بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
یا أَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ الْمُنافِقِینَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً «1»
شأن نزول: مفسرین نقل نموده‌اند که ابو سفیان بن حرب، و عکرمة بن ابى جهل، و ابو الاعور سلمى، بعد از واقعه احد از حضرت پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله امان طلبیده بودند به مدینه آمدند. در مرکز نفاق. عبد اللّه ابىّ رئیس منافقین وارد و با دیگران روز دیگر نزد حضرت آمدند و گفتند: ما را به «لات» و «عزى» واگذار و بگو بتان را در قیامت مقام شفاعت باشد، ما نیز تو را بگذاریم تا خدمت خداى خود کنى. این کلام بر حضرت ناگوار و روى از ایشان بگردانید، عمر گفت: دستور فرما تا آنها را به قتل رسانیم. حضرت فرمود: من ایشان را امان دادم و نقض عهد روا نیست، ایشان را از مدینه بیرون کنید «1» و فرمود: (اخرجوا فى لعنة اللّه و غضبه) پس آیه شریفه نازل شد:
یا أَیُّهَا النَّبِیُ: اى پیغمبر خبر دهنده، یا رفیع منزلت (عدم تصریح به اسم مبارک به جهت تعظیم و تکریم آن حضرت است)، اتَّقِ اللَّهَ: دائم و ثابت باش بر تقوى، یا زیاده نما تقوى را، چه تقوى را بابى است واسع، یا بترس و بیاندیش خدا را از نقض عهد.
على بن ابراهیم قمى (رحمه اللّه) فرماید: هذا هو الّذى قال الصادق علیه السّلام: انّ اللّه بعث نبیّه بایّاک اعنى و اسمعى یا جاره، فالمخاطبة للنّبىّ و المعنىّ للنّاس. یعنى این آن معنائى است که حضرت صادق فرماید: خدا مبعوث فرمود پیغمبر را در خطابات خود: به تو گویم و همسایه بشنود، پس
مخاطب حضرت پیغمبر، و مراد امت باشند «1».
و دیگر آنکه مقام شامخ آن حضرت متعالى است از آنکه آنى از توجه به خدا غافل گردد.
وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ الْمُنافِقِینَ: و اطاعت مکن کفار و منافقین را در هر چه موجب اهانت باشد در دین، یعنى رأى و مشورت ایشان را استماع مکن در باب دین، چه ایشان دشمن خدا و رسول و اهل ایمانند و غیر از ضرر مقصود دیگرى ندارند. إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً: بدرستى که خداى تعالى دانا به مقاله ایشان، حکم کننده بوفاى عهد؛ یا عالم به مصالح و مفاسد، و حکم نماینده به آنچه مقتضى حکمت است.
تبصره: این مطلب مسلم است که حضرت نبوى صلّى اللّه علیه و آله پیروى نمى‌کرد کفار و منافقین را، زیرا اطاعت خدا و اطاعت کفار دو امر متضاد و جمع آن غیر ممکن، و صدور آن از مقام شامخ حضرت نبوى صلّى اللّه علیه و آله محال خواهد بود. بنابراین خطاب متوجه آن حضرت، و مراد امت باشد؛ چون آن حضرت واسطه در ارسال است.
[ نظرات / امتیازها ] بِسم‌ِ اللّه‌ِ الرَّحمن‌ِ الرَّحِیمِ
یا أَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللّه‌َ وَ لا تُطِعِ الکافِرِین‌َ وَ المُنافِقِین‌َ إِنَّ اللّه‌َ کانَ عَلِیماً حَکِیماً «1»
ای پیغمبر اکرم پرهیزکار باش نزد خداوند متعال و اطاعت نفرما کفار و منافقین را محققا خداوند متعال هست دانا و حکیم.
یا أَیُّهَا النَّبِیُّ خطاب به پیغمبر است و تکلیف بر تمام افراد است.
اتَّقِ اللّه‌َ یعنی از مخالفت دستورات الهی و مراتب تقوی را مکرر بیان کرده‌ایم که اعلا مراتب تقوی عصمت است که در تمام انبیاء و اوصیاء آنها شرط است و اولین شرط نبوت و امامت است و پیغمبر اکرم و آل اطهارش فوق مقام عصمت را داشتند که حتی از ترک اولی هم مصون بودند.
وَ لا تُطِعِ الکافِرِین‌َ وَ المُنافِقِین‌َ دو دسته دشمن دین اسلام داشته و دارد دشمن خارجی تمام کفار و مشرکین و دشمن داخلی منافقین و معاندین و مخالفین ظاهر مسلمان باطن کافر و آنچه لطمه به اسلام و مسلمین و ائمه طاهرین وارد شده و میشود از اینکه دسته دوم است چنانچه دزد داخلی ضررش هزار برابر دزد خارجی است و لذا عقوبت آنها اشد از مشرکین و کفار است إِنَّ المُنافِقِین‌َ فِی الدَّرک‌ِ الأَسفَل‌ِ مِن‌َ النّارِ و هر دو دسته توقعات
جلد 14 - صفحه 472
زیادی داشتند از پیغمبر کفار و مشرکین که دیت از دعوت به اسلام بردارد و موافقت با آنها کند و منافقین که طبق توقعات آنها رفتار کند و بر خلاف نظریات آنها مشی نکند خداوند برای رفع طمع آنها میفرماید اعتناء به آنها نداشته باش و بر طبق دستورات من عمل نما.
إِنَّ اللّه‌َ کانَ عَلِیماً حَکِیماً آنچه صلاح دنیا و آخرت است میداند و دستور میدهد و البته پیغمبر (ص) هم اعلی مراتب تقوی را دارا بود و خردلی اعتناء به کفار و منافقین نداشت و از حضرت صادق است فرمود
«ان اللّه بعث نبیه بایاک اعنی و اسمعی یا جاره فالمخاطبة للنبی (ص) و المعنی للناس».
[ نظرات / امتیازها ]