در این آیه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) مامور شده به تقواى از خدا، و در آن زمینهچینى شده براى نهى بعدى، یعنى نهى از اطاعت کافرین و منافقین.
در این سیاق، که سیاق نفى است، بین کفار و منافقین جمع شده، و هر دو را ذکر کرده، و از اطاعت هر دو نهى فرموده، از این معنا کشف مىشود که کفار از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) چیزى مىخواستهاند که مورد رضاى خداى سبحان نبوده، منافقین هم که در صف مسلمانان بودند، کفار را تایید مىکردند.
و نیز کشف مىشود که آن امر، امر مهمى بوده، که بیم آن مىرفته که اسباب ظاهرى بر خلاف آن مساعدت نکند، و بر عکس، بر وفق آن کمک کند، مگر آنکه خدا بخواهد جلو آن اسباب را بگیرد، لذا رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) مامور شده از اجابت کفار نسبت به خواهششان خوددارى کند، و آنچه به او وحى شده متابعت نماید، و از کسى نهراسیده و بر خدا توکل کند.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : در این آیه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) مامور شده به تقواى از خدا، و در آن زمینهچینى شده براى نهى بعدى، یعنى نهى از اطاعت کافرین و منافقین.
در این سیاق، که سیاق نفى است، بین کفار و منافقین جمع شده، و هر دو را ذکر کرده، و از اطاعت هر دو نهى فرموده، از این معنا کشف مىشود که کفار از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) چیزى مىخواستهاند که مورد رضاى خداى سبحان نبوده، منافقین هم که در صف مسلمانان بودند، کفار را تایید مىکردند، و از آن جناب به اصرار مىخواستند که پیشنهاد کفار را بپذیرد، و آن پیشنهاد، امرى بوده که خداى سبحان به علم و حکمت خود بر خلاف آن حکم رانده بوده، و وحى الهى هم بر خلاف آن نازل شده بود.
و نیز کشف مىشود که آن امر، امر مهمى بوده، که بیم آن مىرفته که اسباب ظاهرى بر خلاف آن مساعدت نکند، و بر عکس، بر وفق آن کمک کند، مگر آنکه خدا بخواهد جلو آن اسباب را بگیرد، لذا رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) مامور شده از اجابت کفار نسبت به خواهششان خوددارى کند، و آنچه به او وحى شده متابعت نماید، و از کسى نهراسیده و بر خدا توکل کند.
با این بیان روایتى که در شان نزول آیه وارد شده تایید مىشود، چون در آن روایت آمده که عدهاى از صنادید و رؤساى قریش، بعد از داستان جنگ احد به مدینه آمدند، و از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) امان خواستند، و درخواست کردند که آن جناب با ایشان و بتپرستى ایشان کارى نداشته باشد، ایشان هم با او و یکتاپرستىاش کارى نداشته باشند، این آیهها نازل شد که نباید دعوت ایشان را اجابت کنى، و رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) هم از اجابت خواسته آنان خوددارى نمود، که ان شاء اللَّه جریانش در بحث روایتى آینده خواهد آمد.
با بیانى که گذشت وجه اینکه چرا دنبال آیه فرمود: «إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلِیماً حَکِیماً» و نیز وجه تعقیب آیه مورد بحث به دو آیه بعد معلوم و روشن مىشود.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
در مجمع البیان ذیل آیه «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ اتَّقِ اللَّهَ» گفته: این آیات در باره ابى سفیان بن حرب، و عکرمة بن ابى جهل، و ابى الاعور سلمى، نازل شده، که وقتى جنگ احد تمام شد، از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) امان گرفتند، و سپس به مدینه آمده بر عبد اللَّه بن ابى وارد شدند، و آن گاه بوسیله میزبان خود از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) رخصت خواستند تا با آن جناب گفتگو کنند، بعد از کسب اجازه به اتفاق میزبان و عبد اللَّه بن سعید بن ابى سرح، و طعمة بن أبیرق، به خدمت آن جناب رفتند، و گفتند اى محمد! تو دست از خدایان ما بردار، و «لات» و «عزى» و «منات» را ناسزا مگو، و چون ما معتقد باش که این خدایان شفاعت مىکنند کسى را که آنها را بپرستد، ما نیز دست از پروردگار تو برمىداریم، این سخن سخت بر رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) گران آمد، عمر بن خطاب گفت: یا رسول اللَّه اجازه بده تا هم اکنون گردنشان را بزنیم، فرمود: آخر من به ایشان امان دادهام، ناگزیر دستور داد تا از مدینه بیرونشان کنند، آن گاه مىگوید: آیه «وَ لا تُطِعِ الْکافِرِینَ» در این باره نازل شد، که مراد از کافرین کفار اهل مکه ابو سفیان و ابو اعور سلمى و عکرمه است، و مراد از «وَ الْمُنافِقِینَ» ابن ابى، و ابن سعید، و طعمه مىباشد.
علامه طباطبایی: اجمال این داستان را سیوطى هم در الدر المنثور (ج 5، ص 180) از ابن جریر از ابن عباس روایت کرده، البته روایات دیگرى در شان نزول آیه مزبور هست که چون از سیاق آیات بیگانه بودند، از نقل آنها صرفنظر کردیم.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ] [ نظرات / امتیازها ]
سوره احزاب در مدینه نازل شده و شامل هفتاد و سه آیه است و دارای یکهزار و دویست و هشتاد کلمه و پنجهزار و هفتصد و نود حرف است.
در ثواب این سوره ابن بابویه از حضرت صادق ع روایت کرده فرمود: هر کس این سوره را زیاد تلاوت نماید روز قیامت در همسایگی پیغمبر اکرم (ص) قرار خواهد گرفت و فرمود در سوره احزاب فضایح مردان و زنان قریش و غیر قریش است.
در خواص قرآن از پیغمبر اکرم (ص) روایت کرده فرمود هر کس سوره احزاب را تلاوت کند و احکام آنرا بداند خداوند او را از عذاب قبر ایمن سازد.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : خلاصه مطالب سوره احزاب عبارت است از منع پیروی و تاکید در اطاعت نکردن از کفار و منافقین و داستان زید و زینب و غزوه احزاب و بنی قریصه و ترغیب مسلمین به جهاد کردن با کفار و آیه تطهیر و امر کردن مومنین بدرود و تحیات فرستادن بر پیغمبر اکرم (ص) و به تسلیم به اوامر آن حضرت و پرهیزکاری و گفتار راست و درست.
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]