(وکیف تاخذونه وقد افضی بعضکم الی بعض و اخذن منکم میثاقاغلیظا):(و چگونه پس بگیرید با اینکه شما به هم اتصال یافته بودید و همسران شما هنگام عقد ازدواج از شما پیمان محکم مبنی بر وفاداری و امانت گرفتند)استفهام به منظور برانگیختن تعجب دیگران است ، یعنی چگونه شما که با همسرتان اتصال داشتید و در حکم شخص واحد بودید، به همسر خود ظلم می کنید و می خواهید مهریه او را پس بگیرید و این عمل در واقع ظلم به خودتان است ، چون شما و همسرتان مانند یک روح در دوبدن بودید، پس چگونه راضی می شوید، حق او را از او بگیرید و منظور از (میثاق غلیظ) همان علقه و ارتباطی است که عقد ازدواج بین آنها ایجاد نموده بود و از لوازم این میثاق مسأله مهریه بود که در هنگام عقد معین می شود و زن آن را از شوهر طلبکار می گردد. و بعضی از مفسران گفته اند منظور از میثاق حکم حلیت یا امساک به معروف یا رها کردن به نیکی است ،اما دوری این دو وجه از ظاهر عبارت بر کسی پوشیده نیست . [ نظرات / امتیازها ]

در این آیه مجددا براى تحریک عواطف انسانى مردان اضافه مى‏کند که شما و همسرانتان مدتها در خلوت و تنهایى با هم بوده‏اید همانند یک روح در دو بدن «چگونه آن (مهر) را باز پس مى‏گیرید در حالى که با یکدیگر تماس و آمیزش کامل داشته‏اید» و همچون بیگانه‏ها و دشمنان با یکدیگر رفتار مى‏کنید، و حقوق مسلم آنها را پایمال مى‏نمایید! (وَ کَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُکُمْ إِلى‏ بَعْضٍ).

سپس مى‏فرماید: از این گذشته «همسران شما پیمان محکمى به هنگام عقد ازدواج از شما گرفته‏اند» چگونه این پیمان مقدس و محکم را نادیده مى‏گیرید و اقدام به پیمان‏شکنى آشکار مى‏کنید؟ (وَ أَخَذْنَ مِنْکُمْ مِیثاقاً غَلِیظاً).
[ نظرات / امتیازها ]

1- در نهى از منکر باید از عواطف انسانى هم بهره گرفت. شما که مدّتها با همسر خود روابط کامل داشته و کامیاب شده‏اید چرا اکنون مهریه او را به ناحقّ پس مى‏گیرید. «قد افضى بعضکم الى بعض» 2- هنگام ناراحتى‏هاى زندگى، باید به یاد لذّت‏هاى قبل آن بود. «قد أفضى...» 3- در بیان امور مربوط به زناشویى، ادب را مراعات کنیم. «افضى» 4- مهریّه حقّى است براى زنان که در برابر هم‏خوابى تعیین شده است. «قدافضى‏» 5 - عقد ازدواج، یک میثاق محکم است. «میثاقاً غلیظاً» 6- پس گرفتن مهریه پیمان شکنى است. «وکیف تأخذونه... واخذن منکم میثاقا غلیظا» [ نظرات / امتیازها ]

این آیه به چهره زشت ناجوانمردی با زنان اشاره کرده می فرماید: شما چگونه به خود اجازه می دهید که به زن خود ظلم کنید در حالی که مدت ها با او تنها و همراز بوده اید و مانند یک روح در دو قالب از هم بهره گرفته اید و اینک موقع جدایی همه چیز را فراموش کرده حقوقشان را پایمال می کنید؟از این گذشته همسرانتان از شما هنگام عقد پیمان محکمی گرفته اند که خیانت نکنید(وَاَخَذنَ مِنکُم میثاقًا غَلیظًا) [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
و المیثاق الغلیظ : حق الصحبة و المضاجعة ، کأنه قیل : و أخذن به منکم میثاقا غلیظا ، أی بإفضاء بعضکم إلی بعض . و وصفه بالغلظ لقوته و عظمه ، فقد قالوا : صحبة عشرین یوما قرابة ، فکیف بما یجری بین الزوجین من الاتحاد و الامتزاج ؟ و قیل : هو قول الولی عند العقد : أنکحتک علی ما فی کتاب الله من إمساک بمعروف أو تسریح بإحسان . و عن النبی صلی الله علیه و سلم : استوصوا بالنساء خیرا فإنهن عوان فی أیدیکم أخذتموهن بأمانة الله ، و استحللتم فروجهن بکلمة الله .
[ نظرات / امتیازها ]

و کیف تاخذونه و قد افضى بعضکم الى بعض در این آیه مجددا با استفهام انکارى ، براى تحریک عواطف انسانى مردان اضافه مى‏کند که شما و همسرانتان مدتها در خلوت و تنهائى با هم بوده‏اید همانند یک روح در دو بدن ، ارتباط و آمیزش کامل داشته‏اید ، چگونه بعد از اینهمه نزدیکى و ارتباط ، همچون بیگانه‏ها و دشمنان با یکدیگر رفتار مى‏کنید ، و حقوق مسلم آنها را پایمال مى‏نمائید ؟ ! این درست همانند تعبیرى است که ما در فارسى امروز داریم که اگر دو نفر دوست صمیمى با هم به نزاع برخیزند به آنها مى‏گوئیم شما سالها با یکدیگر نان و نمک خورده‏اید چرا نزاع مى‏کنید ؟ در حقیقت ستم کردن در این گونه موارد به شریک زندگى ، ستم بر خویشتن است.
سپس مى‏فرماید : از این گذشته همسران شما پیمان محکمى بهنگام عقد ازدواج از شما گرفته‏اند چگونه این پیمان مقدس و محکم را نادیده مى‏گیرید و اقدام به پیمان شکنى آشکار مى‏کنید ؟ .
و اخذن منکم میثاقا غلیظا ضمنا باید توجه داشت که این آیه گرچه در مورد طلاق دادن همسر سابق براى انتخاب همسر جدید وارد شده ولى اختصاص به آن ندارد ، بلکه منظور این است در هر مورد که طلاق و جدائى به پیشنهاد مرد صورت گیرد ، و زن تمایلى به جدائى ندارد باید تمام مهر پرداخته شود ، و یا اگر پرداخته شده چیزى از آن باز پس نگیرند ، خواه تصمیم بر ازدواج مجدد داشته باشند یا نه ، بنا بر این جمله
ان اردتم استبدال زوج ( اگر بخواهید همسر دیگرى انتخاب کنید ) در حقیقت ناظر به وضع دوران جاهلیت بوده است و دخالتى در اصل حکم ندارد .
ذکر این نکته نیز لازم است که استبدال به معنى طلب تبدیل کردن است بنا بر این معنى طلب و اراده در آن افتاده است و اگر مشاهده مى‏کنیم که با اردتم ( بخواهید ) ضمیمه شده بخاطر این است که مى‏خواهد این نکته را گوشزد کند که بهنگام مقدمه‏چینى و تصمیم بر تبدیل کردن همسر خود نباید از مقدمات نا مشروع و ناجوانمردانه شروع کنید.
[ نظرات / امتیازها ]

وَ کَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضىٰ بَعْضُکُمْ إِلىٰ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْکُمْ مِیثٰاقاً غَلِیظاً با آگاهى به واقعیتى: چگونه او را رها مى کنید و اموالش را که وسیلۀ جبران محرومیت و امید به زندگى آینده اش است باز مى ستانید با آنکه هر دو مانند دو جزء حیاتى فضا را از میان برداشتید و به هم پیوستید و یک وحدت حیاتى شدید که یک جزء آن نیروى اندیشه است و کار و فعل و جزء دیگر نیروى عاطفه است و احساس و قابلیت، و چون بخواهد این وحدت حیاتى تجزیه و رها شود تا هر یک به جزء دیگرى پیوندد، باید آنچه دارد با خود ببرد، و یا آنکه هنگام ازدواج زنان از شما میثاق پرمایه و محکمى براى ادامۀ حیات ترکیبى خود گرفته اند: وَ أَخَذْنَ مِنْکُمْ مِیثٰاقاً غَلِیظاً [ نظرات / امتیازها ]

اگر زنى صاحب جمال را مى دیدند زن خود را به فاحشه و ناشایست نسبت مى کردند و او را مى رنجانیدند تا آنکه خود را بازمى خریدند خداى تعالى ایشان را از این نهى کرد و گفت:اگر مى خواهید که زن خود را رها کنید و زنى دیگر را در عقد آرید آنچه بدان زن داده اید از مهر ازو بازمستانید و اگر آنچه بدو داده اید مالى بسیار باشد که اگر ازو بازستانید بر شما وبال باشد آیا بازمى ستانید ازیشان آن را ببهتان و بزۀ هویدا و چگونه ازیشان فراگیرید آن را و شما به یکدیگر رسیده اید و حقّ صحبت و خلوت در میان افتاده و ایشان از شما عهدى استوار و پیمانى عظیم فراگرفته باشند بر آنکه ایشان را به نیکوئى مى بدارید یا به نیکوئى رها کنید و پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم مى گوید:استوصوا بالنّساء خیرا فانّهنّ عوار فى أیدیکم أخذتموهنّ بأمانة اللّه و استحللتم فروجهنّ بکلمة اللّه [ نظرات / امتیازها ]

وَ کَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضىٰ بَعْضُکُمْ إِلىٰ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْکُمْ مِیثٰاقاً غَلِیظاً گفته اند مقصود از (مِیثٰاقاً غَلِیظاً) عقد نکاح است،گویا در مقام سرزنش به چنین مردمانى برآمده که شما چگونه چنین عمل مى کنید و حق زوجیت و آن عهد و میثاق که در موقع عقد با شما بسته شده را نادیده مى گیرید و حق آنها را مى گیرید (وَ قَدْ أَفْضىٰ ) گفته اند که مقصود از (أَفْضىٰ ) جماع است یا مقدمات جماع یعنى درصورتى که با آنها جماع کرده اید و هم بستر شده اید،از آیه کمال ممانعت از چنین عملى برمى آید و در اداء حقوق زن تأکید نموده

و نیز از آیه چنین برمى آید که در اندازه و مقدار مهر حدّ معیّنى مقرّر نشده بسته به رضایت طرفین است،و گفته اند وقتى عمر بالاى منبر از زیادتى مهر منع کرد زنى برخواست و گفت آیا ما را از آنچه خدا براى ما قرار داده و اختیارش را بدست ما نهاده منع مى کنى و این آیه (وَ آتَیْتُمْ إِحْدٰاهُنَّ قِنْطٰاراً) را خواند عمر خجل گردید و گفت(کلّ أفقه من عمر حتى النساء)و اظهار نفهمى خود نمود و از رأى خود برگشت [ نظرات / امتیازها ]

وَ کَیْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُکُمْ إِلى‏ بَعْضٍ. برخى از مفسران گفته‌‏اند: مراد از «افضاء» در این‏جا، تنها عمل آمیزش است. عدّه دیگرى گفته‏‌اند: علاوه بر آمیزش، خلوت کردن نیز هست. شخص سومى که از هنر سخن‌‏سرایى برخوردار است، گفته:
«مراد از «افضاء»، عواطف، ادراکات، وجدانیات، تصورات، رمزها، اندوه‏‌ها، واکنش‌‏هاى متقابل، خاطرات، خلجان‏‌ها و لحظه‌‏هاست» و همچنین صفات دیگرى که وى بیان کرده است ... رحمت خداى بر او. بهترین چیزى که در کتب تفسیر براى «افضاء» آمده آن چیزى است که شیخ محمد عبده گفته است: «افضاء اشاره به آن است که هرکدام از زن و شوهر یکدیگر را کامل مى‌‏سازند. گویى وجود حقیقت به دو بخش تقسیم شده بود؛ اما به وسیله «افضاء» به یکدیگر پیوستند و متّحد شدند».
بهتر آن است که «افضاء» را به «فضل» تفسیر کنیم. براساس سخن خداوند:
«وَ لا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَیْنَکُمْ» (بقره/237) فضل، یعنى نیکى کردن هرکدام از زن و شوهر به یکدیگر؛ چراکه خداوند با این سخن خود: «أَفْضى‏ بَعْضُکُمْ» به زوج تذکر داده است که آن رابطه نیکى را که پیش از طلاق میان او و همسرش برقرار بوده، به‏‌یاد آورد و در هنگام طلاق، رفتارى را در پیش گیرد که قبل از طلاق داشته است.

ازدواج مبادله‌‏اى روحى است‏
أَخَذْنَ مِنْکُمْ مِیثٰاقاً غَلِیظاً خداوند عقد ازدواج را با الفاظى مشخّص کرده که آنها را در کتاب عزیز خود یادآورى نموده و نیز بسنده کردن و تعبّد به این الفاظ را همانند الفاظ عبادت، واجب قرار داده است همچنین قداستى را که به عقد ازدواج بخشیده، به هیچ یک از عقود دیگر نظیر بیع و اجاره و نداده است؛ چرا که عقد بیع، مبادلۀ مال است با مالى دیگر؛ امّا عقد ازدواج مبادلۀ روح است با روحى دیگر و عقد آن، عقد رحمت و مودّت است، نه عقد تملیک جسم در برابر مال فقها گفته اند: عقد ازدواج به عبادات نزدیک تر است تا به معاملات و مبادلات از همین روست که عقد

ازدواج را به نام خدا و کتاب خدا و سنّت رسول خدا جارى مى کنند شیخ محمود شلتوت گفته است: وقتى توجّه کنیم که واژۀ «مِیثٰاقٌ » در قرآن، تنها براى این آمده است که بیانگر چیزى باشد که میان خدا و بندگانش در مورد اعتقاد به توحید و التزام به احکام الهى وجود دارد و نیز بیانگر چیزى باشد که میان یک دولت و دولتى دیگر دربارۀ کارهاى عمومى و بزرگ برقرار مى شود، در این صورت به عظمت عقد ازدواج که قرآن کریم آن را «میثاق» نامیده است پى مى بریم و اگر یک بار دیگر توجّه کنیم که میثاق در هیچ جا از قرآن به «غلیظ » وصف نشده است، مگر در عقد ازدواج، اهمّیت عقد ازدواج براى ما دوچندان مى شود و درمى یابیم که قرآن از همۀ مواردى که واژۀ میثاق را به کار برده، براى این رابطۀ تعالى بخش اهمیّت بیشترى قائل است» [ نظرات / امتیازها ]

قمى ره فرموده افضاء مباشرت است و در مجمع از حضرت باقر (ع) روایت نموده که میثاق غلیظ عهدیست که از مرد گرفته شده است به واسطه عقد که یا بخوبى از زن نگهدارى کند یا به نیکى او را رها نماید و در کافى و عیاشى از آن حضرت روایت نموده است که میثاق عقد نکاح است و استحکام آن به مباشرت مرد است با زن بانزال و از پیغمبر (ص) روایت شده است که زنان امانت خدایند که قبول نمودید و صیغه نکاح کلمه خدا است که به آن حلال نمودید فروج آنها را براى خودتان خلاصه مضمون آیه شریفه و روایات بنظر حقیر آنست که هیچ عذرى براى شما در این عمل شنیع نیست معامله و عهدى نموده اید و تصرف هم کرده اید دیگر جاى تعجب است که خواسته باشید باین حیل ناپسند تضییع حق زن ضعیف را بنمائید و انصاف آنست که علاوه بر همه اینها از مردى و مردانگى بدور است
[ نظرات / امتیازها ]