توضیح : در اینجا پاره‏اى از اسماء و صفات خدا ذکر شده، و غرض از ذکر آن بیان مطالب قبلى و تعلیل آن است، زیرا نخست فرمود: هدایت صحیح آن است که او هدایت کند، آن گاه همین هدایت را به طور اجمال تفسیر کرد به تسلیم شدن در برابر دستورهاى خداوند و نماز و تقوا که خلاصه و فشرده جمیع احکام دیگر دین است. آن گاه جهت و دلیل این معنا را که چطور هدایت او هدایتى است که نمى‏توان از قبولش شانه خالى کرد، چنین بیان فرمود که چون حشر همه به سوى او است. سپس به بیان کاملترى چنین فرمود: «او کسى است که آسمان‏ها و زمین را به حق آفریده ...» پس اسماء و صفاتى که در این بیان و احتجاج ذکر شده، اسماء و صفاتى است که اگر یکى از آنها ذکر نمى‏شد، بیان حجت تمام نبود.
مثلا همین جمله مورد بحث، با اینکه جمله کوتاهى است، و لیکن خود متضمن حجت و دلیل دندان‏شکنى است. زیرا در این جمله مى‏فرماید خلقت همه عالم فعل حق تعالى است، و همه آنها را به حق آفریده نه به باطل، و فعلى که به حق انجام شده و یک خردل باطل در آن راه ندارد، ناچار غایت و غرضى در انجامش منظور بوده، و غرض از خلقت عالم همانا بازگشت به سوى او است و این حجت یکى از دو حجتى است که آیه شریفه« وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما باطِلًا ذلِکَ ظَنُّ الَّذِینَ کَفَرُوا ...»(ص/27) متضمن آن است. [ بستن توضیحات ]

توضیح : جمله «قَوْلُهُ الْحَقُّ» بیان علت جمله قبلى است، و از این جهت با «فصل» ذکر شده. فصل اصطلاحى است در علم معانى که جمله‏اى را از جمله قبل جدا کنند و در برابر آن «وصل» است که جمله را با یکى از حروف عطف به جمله پیش عطف دهند. [ بستن توضیحات ]

توضیح : بنابراین روشن شد که این اسماء و صفات به نحوى که از آن بهتر تصور ندارد، این معنا را بیان مى‏کند که همه مخلوقات به سوى او بازگشت خواهند نمود، و هدایت، هدایت او است نه هدایت دیگران و دین فطرى که مردم را به آن دعوت نموده، دین حق است نه ادیان دیگر، زیرا که خداى تعالى اگر عالم را آفرید به خاطر منظورى است که داشت، و آن منظور بازگشت مردم است به سوى او، و به همین منظور روز بازگشت را به وجود خواهد آورد، و خواهد فرمود: «کن» و چون قول او حق است پس چنین روزى خواهد آمد و در آن روز براى همه معلوم خواهد شد که ملک و سلطنت براى او است، و غیر او هیچ کسى سلطنت بر چیزى ندارد. وقتى این معنا براى همه معلوم شد، آن وقت خداوند با تشخیصى که دارد فرمانبرداران خود را از گنهکاران، تمیز مى‏دهد، چون او از آنجایى که حکیم و خبیر است، هر غیب و شهادت را مى‏داند. [ بستن توضیحات ]

توضیح : این روایت را تفسیر برهان (ج 1 ص 530) از ابن بابویه نقل کرده که وى به سند خود از ثعلبة بن میمون از بعضى از راویان شیعه از امام صادق(علیه‌السلام) روایت کرده است. [ بستن توضیحات ]