(فبدل الذین ظلموا منهم قولا غیر الذی قیل لهم فارسلنا علیهم رجزا من السماء بما کانوا یظلمون ):(کسانی از آنها که ستمکار بودند سخنی غیر از آنچه مأمور به آن بودند بجای آن آوردند،پس به سزای اینکه ظالم بودند از آسمان عذابی برایشان فرو فرستادیم )،و این روش همیشگی بنی اسرائیل بود که آیات الهی را تحریف کرده و تغییر و تبدیل می دادند و این عمل را هم از روی کفر وفسق مرتکب می شدند ،پس به سبب این ظلمشان خداوند عذابی از آسمان برآنها نازل فرمود:یعنی ظلمشان سبب نزول عذاب گردید. [ نظرات / امتیازها ]

این بخش از آیات که مربوط به جریان بنی اسرائیل است در مدینه نازل شده است ظاهرا و در سورهٴ مبارکهٴ اعراف که سوره مکی است قرار گرفته است گاهی هم ممکن است بعضی از مطالب مربوط به بنی اسرائیل در مکه نازل شده باشد این ممتنع نیست لکن ظاهر این سوالکم از آنها بپرس این اینجا معلوم می‌شود در مدینه نازل شده چون در مکه یهودیها به این صورت حضور نداشتند ممکن است که بخشی از قصه‌های مربوط به بنی اسرائیل در مکه نازل شده با شد این عیب ندارد و اما آن آیات یکه می‌فرماید از آنها بپرس با آنها مناظره بکن با آنها محاجه کن اینها ظاهرا در مدینه نازل شده گرچه سورهٴ مبارکهٴ اعراف مکی است ولی این بخشش شاید در مدینه نازل شده است ... واسئلهم عن القریة التی کانت .. بر خلاف آن قسمتها که دارد و ان قیل لهم ... در آنجا خدا به پیغمبر (صلّی الله علیه و آله و سلّم) می‌فرماید که به یاد آن صحنه با شد از باب تلک من انباء الغیب نوحی الیک یک خبر غیبی را دارد به پیغمبر می‌دهد این ممکن است در مدینه نازل شده باشد ممکن است در مکه و چون سوره اعراف در مکه نازل شد این بخش هم در مکه است اما وقتی به پیغمبر می‌فرماید از یهودی‌ها بپرس که آن صحنه چگونه اتفاق افتاده است این معلوم می‌شود در مدینه است این یک مطلب
مطلب دیگر آن است که اینکه فرمود ﴿فَبَدَّلَ الَّذینَ ظَلَمُوا قَوْلاً غَیْرَ الَّذی قیلَ لَهُمْ﴾ معلوم می‌شود این نقل به لفظ نیست تبدیل لفظ به لفظ دیگر با حفظ معنای مشترک نیست این تبدیل اجتهادی نیست یک تبدیل ظالمانه است نه تبدیل به مساوی است نه تبدیل به احسن تبدیل احسن که در این بخشها راه ندارد تبدیل به مساوی هم راه دارد لکن اینها ظالمانه تبدیل کردند یک وقت اس تدر جریان وقف و وصیت و امثال ذلک است می‌فرماید ﴿فَمَنْ بَدَّلَهُ بَعْدَ ما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذینَ یُبَدِّلُونَهُ﴾ این درابره تبدیل وصیت است حالا یا تبدیل به مساوی یا تبدیل به احسن آنها را نمی‌گیرد حتما تبدیل به انقص را می‌گیرد در اینجا که فرمود ﴿فَبَدَّلَ الَّذینَ ظَلَمُوا قَوْلاً غَیْرَ الَّذی قیلَ لَهُمْ﴾ این تبدیل اجتهادی تبدیل به مساوی تبدیل لفظ به لفظ با حفظ معنا و هدف نبود به دو شاهد یکی اینکه عنوان ظلموا ماخوذ است پس معلوم می‌شود تبدیلش تبدیل ظالمانه است دوم اینکه فرمود وقتی ﴿فَبَدَّلَ الَّذینَ ظَلَمُوا قَوْلاً غَیْرَ الَّذی قیلَ لَهُمْ﴾ خب نشان ‌می‌دهد که مساوی آن نیست دیگر چون خود تبدیل می‌فهماند که آنکه گفتند غیر از آنی است که به آنها دستور دادند اما این عنوان اینکه غیر الذی قیل لهم تصریح شده است معلوم می‌شود آنها مخالفت کردند و معاندت داشتند اگر چنانچه با حفظ هدف و معنا بود که دیگر نمی‌فرمود غیر الذی قیل لهم که اگر منظور آن است که لفظ را تغییر دادند خب خود بدل می‌فهماند پس معلوم می‌شود که تنها تغییر لفظی نبود تغییر معنوی بود تغییر هدف بود پس به این دو دلیل تغییرشان تغییر اجتهادی نبود تغییر ظالمانه بود ﴿فَبَدَّلَ الَّذینَ ظَلَمُوا قَوْلاً غَیْرَ الَّذی قیلَ لَهُمْ﴾ اما اینکه در سورهٴ مبارکهٴ بقره تعبیر به انزال شده است در سوره اعراف که محل بحث است تعبیر به ارسال فرمود ﴿فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِجْزًا مِنَ السَّماءِ﴾ تقریبا ارسال در اینجا هم معنای انزال را دارد برای اینکه ارسال من السماء با انزال همراه است گاهی ممکن است مرسل و مرسل الیه در سطح واحد باشند هر دو در یک شهر در یک اقلیم به سر ببرند کسی پیکی به طرف آن شخص ثالث می‌فرستد خب این جای ارسال است یک وقت است از بالا می‌فرستد این در عین حال که ارسال است انزال هم هست پس چون قرینه داریم که ﴿فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِجْزًا مِنَ السَّماءِ﴾ با آن انزلنایی که در سورهٴ مبارکهٴ بقره آمده است هماهنگ خواهد بود این ارسال من فوق است نه سواء واحد
مطلب دیگر آن است که سورهٴ مبارکهٴ اعراف که در مکه نازل شد غالب این تعبیرات با اسم ظاهر است و معلل است و روشن سوره بقره چون در مدینه نازل شد بعد از مکه است همه این حرفها تبیین شده است دیگر با ضمیر اکتفا می‌شود سر اینکه در سوره اعراف غالبا به اسم ظاهر است و معلل و در سوره بقره غالبا ضمیر است و بی تعلیل برای اینکه همه حرفها در سور مکی گفته شد از این جهت تفاوتهای هفت گانه یا هشت گانه‌ای که در بحث دیروز بین آیات سوره بقره و آیات سوره اعراف بازگو شد سرش هم همین تفاوت نزول است [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نمونه
در تعقیب آیات گذشته در این دو آیه اشاره به قسمت دیگرى از مواهب پروردگار به بنى اسرائیل و طغیانگرى آنان در برابر این مواهب شده است . نخست مى گوید: ((به خاطر بیاورید هنگامى را که به آنها گفته شد در این سرزمین (بیت المقدس ) ساکن گردید و از نعمتهاى فراوان آن ، در هر نقطه و هر گونه که مى خواهید استفاده کنید)) (و اذ قیل لهم اسکنوا هذه القریة و کلوا منها حیث شئتم ). و به آنها گفتیم ((از خداوند تقاضاى ریزش گناه و بخشش خطاهایتان کنید، و از در بیت المقدس با خضوع و تعظیم وارد شوید (و قولوا حطة و ادخلوا الباب سجدا). که اگر این برنامه ها را انجام دهید، خطاهائى را که مرتکب شده اید مى بخشیم ، و به نیکوکاران پاداش بیشتر و بهتر خواهیم داد (نغفر لکم خطیئاتکم سنزید المحسنین ). ولى با اینکه درهاى رحمت به روى آنها گشوده بود، و اگر از فرصت استفاده مى کردند مى توانستند، گذشته و آینده خود را اصلاح کنند، اما ستمکاران بنى اسرائیل نه تنها استفاده نکردند بلکه فرمان پروردگار را بر خلاف آنچه به آنها گفته شده بود عمل کردند (فبدل الذین ظلموا منهم قولا غیر الذى قیل لهم ). ((سرانجام به خاطر این نافرمانى و طغیان و ظلم و ستم بر خویشتن و بر - دیگران عذابى از آسمان بر آنها نازل کردیم (فارسلنا علیهم رجزا من السماء بما کانوا یظلمون ). تفسیر نمونه جلد 6 صفحه 415 باید توجه داشت که مضمون این دو آیه نیز با تفاوت مختصرى در سوره بقره آیه 58 و 59 آمده است و ما تفسیر آن را بطور مشروحتر در جلد اول صفحه 182 و 183 آوردیم . تنها تفاوت مهمى که میان آیات مورد بحث و آیات سوره بقره است این است که در اینجا در پایان مى گوید بما کانوا یظلمون و در آنجا بما کانوا یفسقون و شاید تفاوت این دو به خاطر آن باشد که گناهان داراى دو جنبه است ، یکى جنبه مربوط به پروردگار و دیگرى جنبه مربوط به خود انسان ، قرآن در آیه سوره بقره با تعبیر به فسق که مفهومش خروج از اطاعت و فرمان خدا است ، اشاره به جنبه اول کرده و در آیه مورد بحث با تعبیر به ظلم اشاره به جنبه دوم نموده است . ((حطه )) چیست و چه معنى دارد؟ قابل توجه اینکه بنى اسرائیل ماءمور بودند که به هنگام ورود به بیت - المقدس دل و جان و روح خود را با یک توبه خالصانه و واقعى که در کلمه حطه خلاصه مى شد، از آلودگى به گناهان گذشته بشویند، و از آنهمه جرائمى که قبل از ورود به بیت المقدس مخصوصا آزارهائى که به پیامبر بزرگشان موسى بن عمران نمودند از خدا تقاضاى بخشش ‍ کنند. کلمه حطه که در واقع شعار آنها به هنگام ورود به بیت المقدس بود، صورت اختصارى از جمله ((مسئلتنا حطه )) یعنى تقاضاى ما ریزش گناهان ما و یا ریزش باران عفو و رحمتت بر ما است زیرا حطه در اصل به معنى نزول چیزى از طرف بالا است . اما این شعار مانند همه شعارها به این مفهوم نبود که تنها الفاظى را بر زبان جارى کنند بلکه مى بایست زبانشان ترجمان روح و تمام ذرات وجودشان باشد اما همانطور که در آیه بعد آمده است بسیارى از آنها حتى این شعار تربیتى را مسخ کردند، و به شکل زننده اى در آوردند و آن را یک وسیله مسخره و تفریح ساختند. [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
و کذلک زیادة (منهم ) زیادة بیان ، و أرسلنا ، و أنزلنا . و (یظلمون ) و یفسقون من واد واحد . و قرئ : یغفر لکم خطیئاتکم ، و تغفر لکم خطایاکم . و خطیئاتکم ، و خطیئتکم ، علی البناء للمفعول . [ نظرات / امتیازها ]

برگزیده تفسیر نمونه :.
(آیه 162)- ولى با این که درهاى رحمت به روى آنها گشوده بود، و اگر از فرصت استفاده مى‏کردند مى‏توانستند، گذشته و آینده خود را اصلاح کنند «اما ستمکاران بنى اسرائیل (نه تنها استفاده نکردند بلکه) فرمان پروردگار را بر خلاف آنچه به آنها گفته شده بود عمل کردند» (فَبَدَّلَ الَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ قَوْلًا غَیْرَ الَّذِی قِیلَ لَهُمْ).
«سر انجام به خاطر این نافرمانى و طغیان و ظلم و ستم (بر خویشتن و بر دیگران) عذابى از آسمان بر آنها نازل کردیم» (فَأَرْسَلْنا عَلَیْهِمْ رِجْزاً مِنَ السَّماءِ بِما کانُوا یَظْلِمُونَ). [ نظرات / امتیازها ]

فَبَدَّلَ اَلَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ :پس تغییر و تبدیل دادند آنان که ظلم کردند بر نفس خود از بنى اسرائیل، قَوْلاً :سخن مأمور به را، غَیْرَ اَلَّذِی قِیلَ لَهُمْ :غیر آنچه گفته بود مر ایشان را، یعنى بر وجه استهزاء بجاى حطه، حنطه گفتند

فَأَرْسَلْنٰا عَلَیْهِمْ :پس فروفرستادیم بر مغیرین، رِجْزاً مِنَ اَلسَّمٰاءِ بِمٰا کٰانُوا یَظْلِمُونَ :عذاب صاعقه یا طاعون از آسمان به سبب آنکه ظلم نمودند و تغییر دادند مأمور به را

بعد از خلاصى وادى تیه، امر شد به بنى اسرائیل داخل بیت المقدس شوید به حالت خشوع و خضوع، چنانچه شأن مساجد است، و یا سجده کنید خدا را به شکرگزارى و بهره برید از میوه جات و طعامهاى آن هرچه میل دارید و در وقت داخل شدن بگویید: مسئلت و درخواست ما از تو (حطه) است و این کلمۀ استغفار ایشان بود، یعنى بیفکن از ما گناهان ما را پس تبدیل نمودند و تغییر دادند از روى استهزاء آنان که ظلم کردند بر خود و گفتند: (هطاسمقاثا) به زبان عبرى گندم سرخ بود، پس مورد غضب الهى واقع شدند و عذاب و عقوبت بر آنها نازل شد که در یک ساعت هفتاد هزار نفر به طاعون هلاک شدند [ نظرات / امتیازها ]

فَبَدَّلَ اَلَّذِینَ ظَلَمُوا پس عوض کردند آنان که ستم کردند مِنْهُمْ از بنى اسرائیل قَوْلاً سخن مأمور به را که حطه است غَیْرَ اَلَّذِی قِیلَ لَهُمْ بغیر آنچه گفته شده بود مر ایشان را یعنى بجاى حطه «حنطه» یا «حطا سمقاتا» گفتند چنانچه در سورۀ مبارکۀ بقره دانستى فَأَرْسَلْنٰا عَلَیْهِمْ پس فرستادیم برین مبدلین رِجْزاً مِنَ اَلسَّمٰاءِ عذابى از آسمان که آن طاعون بود بِمٰا کٰانُوا یَظْلِمُونَ بسبب آنکه بودند که ستم میکردند بر خود بتغییر و تبدیل قول مامور به

پوشیده نماند که آیۀ « وَ إِذْ قِیلَ لَهُمُ اُسْکُنُوا هٰذِهِ اَلْقَرْیَةَ »تا آخر اگر چه با آیۀ سورۀ مبارکۀ بقره در هشت موضع اختلاف لفظى دارد و بعضى از آن مذکور شد اما تقارب معنوى مفقود نیست

منقولست که: جمعه چنانچه الحال عید اسلام است در ایام پیشین نیز عید بوده و یهود اظهار مخالفت کرده روز شنبه را عید خودشان قرار دادند و از جهت این مخالفت حق تعالى بطریق ابتلا صید ماهى را در شنبه بر ایشان حرام گردانید و ایشان حکم الهى را بسمع قبول تلقى ننموده در شنبه ارتکاب صید ماهى میکردند [ نظرات / امتیازها ]

فَبَدَّلَ اَلَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ قَوْلاً غَیْرَ اَلَّذِی قِیلَ لَهُمْ فَأَرْسَلْنٰا عَلَیْهِمْ رِجْزاً مِنَ اَلسَّمٰاءِ بِمٰا کٰانُوا یَظْلِمُونَ ظاهرا مقصود از(رجز)عذاب است نه پلیدى

ترجمه آیه شده،خلاصه توجیه آن،آن طورى که مفسرین گفته اند وقتى بنى اسرائیلیان در آنچه مأمور گردیدند از توبه و استغفار یا تلفظ نمودن بکلمه (حطّة)و ازروى جهل و بى خردى این کلمه را باستهزاء گرفتند و گفتند(حنطة فیها شعیر)یعنى گندمى که در او جو باشد،و به این عمل فاسق گردیدند و عذاب بر آنها نازل گردید و در سوره بقره راجع بهمین آیه بیانى شده به آنجا رجوع شود بیان این آیات بما یادآور مى شود که نباید مؤمن در آنچه به او امر شده از پیش خود و به سلیقه خودش اظهار نظر نماید و آیات الهى را بنظر خود طور دیگرى تفسیر و تأویل نماید زیراکه وظیفه عبد بندگى و اطاعت مولى است بنده را با اظهار نظر چکار است [ نظرات / امتیازها ]