(والذین یمسکون بالکتاب و اقاموا الصلوه انا لا نضیع اجرالمصلحین ):(و کسانی که به کتاب خدا چنگ بزنند نماز را به پا دارند به درستی که ما پاداش اصلاحگران را ضایع نمی کنیم )،(استمساک )یعنی دست آویختن و اعتصام به چیزی و اینکه از میان همه اجزای دین اقامه نماز را ذکر نمود به جهت شرافتی است که نماز به سایر اجزا دارد، چون نماز رکن ارزشمند دین است که به وسیله آن ذکر خدا و خضوع در برابر او حفظ می شود و این امر به منزله روح حیات درکالبد همه شرایع دینی می باشد،یعنی اساس همه شرایع و روح همه آنها همانایاد خداست . و در آخر می فرماید:ما اجر اصلاحگران را تباه نمی کنیم ،پس معلوم می شودتمسک به کتاب خدا و اقامه نماز اصلاح محسوب می شود و در مقابل افساد درزمین میباشد، لذا این شیوه مطابق فطرت انسانی است و همه ادیان متضمن طریقه فطرت هستند و در هر عصر از احکام فطری آن مقداری عرضه شده که آن عصر استعداد پذیرش آن را دارد. پس تمسک به کتاب خدا موجب اصلاح جامعه و سعادت آن است و آنچه دین خدا مردم را به سوی آن دعوت می کند همانا شرایعی است که مصالح او رادر زندگی دنیا و آخرت تأمین می نماید. لذااقتضای فطرت انسان ،ایمان به غیب و خضوع در برابر قوانین حاکم برهستی و دین حق الهی است که همان اسلام می باشد، دینی که تمام قیود و اغلالی را که بشر بدست خود و در جهت تمایلات نفسانیش وضع کرده برطرف کرده واسباب سعادت او را فراهم می کند،پس دین الهی همان احکام و شرایع وسنتهایی است که به امر مصالح بندگان قیام می نماید نه اینکه اول مجموعه ای ازمعارف و شرایع از نزد خود وضع شده و آنگاه ادعا شود که این شرایع با مصالح بشر تطبیق دارد، دقت فرمایید. [ نظرات / امتیازها ]

وَ اَلَّذِینَ یُمَسِّکُونَ بِالْکِتٰابِ :و آن کسانى که تمسک نمودند به تورات و احکام آن را از تحریف نگاه مى دارند القمّىّ عن الباقر علیه السّلام: نزلت فى آل محمّد و اشیاعهم على بن ابراهیم رضوان اللّه علیه روایت نماید از حضرت باقر علیه السّلام که این آیه در حق آل محمد و شیعیان آنها نازل شده، یعنى شیعیان آل محمد صلّى اللّه علیه و آله و سلّم که متمسک شدند به قرآن و عمل به آن

وَ أَقٰامُوا اَلصَّلاٰةَ :و به پاى مى دارند نماز را تخصیص نماز با آنکه عمل به کتاب مشتمل است بر اقامۀ جمیع عبادات، به جهت آنست که نماز ستون دین، و اقامۀ دین موقوف است برآن؛ چنانکه حدیث مشهور نبوى صلّى اللّه علیه و آله و سلّم: الصّلاة عمود الدّین، ان قبلت قبل ما سواها و ان ردّت ردّ ما سواها إِنّٰا لاٰ نُضِیعُ أَجْرَ اَلْمُصْلِحِینَ :بتحقیق ما ضایع نمى کنیم اجر اصلاح کنندگان اعمال را، و وافیا جزاى آنها را عنایت فرمائیم [ نظرات / امتیازها ]

در برابر گروه فوق اشاره به گروه دیگر مى کند که آنها نه تنها از هر گونه تحریف و کتمان آیات الهى بر کنار بودند،بلکه به آن تمسک جسته و مو به مو آنها را اجرا کردند،قرآن این جمعیت را مصلحان جهان نام نهاده و اجر و پاداش مهمى براى آنها قائل شده و در باره آنها چنین مى گوید: کسانى که تمسک به کتاب پروردگار جویند و نماز را برپا دارند پاداش بزرگى خواهند داشت زیرا ما پاداش مصلحان را ضایع نخواهیم ساخت ( وَ اَلَّذِینَ یُمَسِّکُونَ بِالْکِتٰابِ وَ أَقٰامُوا اَلصَّلاٰةَ إِنّٰا لاٰ نُضِیعُ أَجْرَ اَلْمُصْلِحِینَ ) در اینکه منظور از این کتاب تورات است یا قرآن مجید،مفسران دو گونه تفسیر دارند ولى با توجه به آیات گذشته،ظاهر این است که اشاره به گروهى از بنى اسرائیل باشد که حساب خودشان را از افراد گمراه جدا ساختند البته شک نیست که تمسک جستن به تورات یا انجیل با توجه به بشاراتى که در آنها راجع به پیامبر اسلام ص آمده است از ایمان به این پیامبر جدا نخواهد بود تعبیر به یُمَسِّکُونَ که به معنى تمسک جستن است،نکته جالبى را در بر دارد،زیرا تمسک به معنى گرفتن و چسبیدن به چیزى براى حفظ و نگهدارى آن مى باشد،و این صورت حسى آن است،و صورت معنوى آن این است که انسان با کمال جدیت پایبند به عقیده و برنامه اى باشد و در حفظ و حراست آن بکوشد،تمسک به کتاب الهى این نیست که انسان صفحات قرآن و تورات و یا کتاب دیگرى را محکم در دست بگیرد و در حفظ و حراست جلد و کاغذ آن بکوشد،بلکه تمسک واقعى آن است که اجازه ندهد کمترین مخالفتى با آن از هیچ سو انجام شود و در تحقق یافتن مفاهیم آن از جان و دل بکوشد آیات فوق به خوبى نشان مى دهد که اصلاح واقعى در روى زمین بدون تمسک به کتب آسمانى و فرمانهاى الهى امکان پذیر نمى باشد،و این تعبیر بار دیگر این حقیقت را تاکید مى کند که دین و مذهب تنها یک برنامه مربوط به جهان ما وراء طبیعت و یا سراى آخرت نیست،بلکه آئینى است در متن زندگى انسانها، و در طریق حفظ منافع تمام افراد بشر و اجراى اصول عدالت و صلح و رفاه و آسایش و بالآخره هر مفهومى که در معنى وسیع اصلاح جمع است و اینکه مى بینیم از میان فرمانهاى خدا مخصوصا روى نماز تکیه شده است به خاطر آن است که نماز واقعى پیوند انسان را با خدا چنان محکم مى کند که در برابر هر کار و هر برنامه او را حاضر و ناظر مى بیند و مراقب اعمال خویش و این همان است که در آیات دیگر از آن تعبیر به تاثیر نماز در دعوت به امر به معروف و نهى از منکر شده است،و ارتباط این موضوع با اصلاح جامعه انسانى روشنتر از آن است که نیاز به بیان داشته باشد از آنچه گفته شد روشن مى شود که این یک برنامه ویژه قوم یهود نبوده است بلکه اصلى است در زندگى امتها و ملتها،بنا بر این آنان که با کتمان کردن حقایق و تحریف آنها متاعى ناپایدار و منافعى زودگذر براى خود فراهم مى سازند و به هنگامى که نتائج شوم کار خود را مى بینند،حالت یک توبه دروغین به خود مى گیرند توبه اى که در برابر لبخند یک منفعت مادى دیگر همچون برف در آفتاب تابستان آب مى شود،در حقیقت مخالفان اصلاح در جوامع انسانى هستند و منافع جمع را فداى منافع شخص خود مى کنند،خواه این کار از یک یهودى سر بزند یا یک مسیحى و یا یک مسلمان! [ نظرات / امتیازها ]

نکته ها:
در روایات آمده است: این آیه بیانگر ویژگى هاى اهل بیت علیهم السلام و شیعیان آنان مى باشد

قرآن، همواره در کنار اکثریّت مفسد، اقلیّت صالح را هم مطرح مى کند (در آیه ى قبل انتقاد و در این آیه، ستایش است)

«اَلْکِتٰابَ » ، شامل همه ى کتاب هاى آسمانى مى شود و مفهوم آیه اختصاص به پیروان دین خاص و یا کتاب خاصّى ندارد، ولى با توجّه به آیات گذشته، شاید مراد تورات باشد

در این آیه از گروهى که به کتاب آسمانى تمسّک مى کنند تقدیر شده، امّا در جاى دیگر کسانى را که کتاب در اختیارشان است، ولى به آن تمسّک نمى کنند، به الاغى تشبیه کرده که بار کتاب حمل مى کند «مَثَلُ اَلَّذِینَ حُمِّلُوا اَلتَّوْرٰاةَ ثُمَّ لَمْ یَحْمِلُوهٰا کَمَثَلِ اَلْحِمٰارِ یَحْمِلُ أَسْفٰاراً»

«مصلح»، هم به کسى که در صدد اصلاح خویش است و هم به کسى که در تلاش براى اصلاح جامعه است، گفته مى شود

بااینکه نماز، جزو محتواى کتاب آسمانى است، ولى به دلیل اهمیّت آن، به طور جداگانه ذکر شده است، زیرا نماز ستون دین است و اقامه ى دین بستگى به آن دارد چنانکه پیامبر صلى الله علیه و آله فرمودند: «الصلاة عمود الدّین» و یا در جاى دیگر فرمودند: هر چیزى داراى صورتى است و سیماى دین شما نماز است، پس نباید سیماى دین خودتان را خراب کنید

«و وجه دینکم الصلاة فلا یشیننّ احدکم وجه دینه [ نظرات / امتیازها ]

وَ اَلَّذِینَ یُمَسِّکُونَ بِالْکِتٰابِ وَ أَقٰامُوا اَلصَّلاٰةَ إِنّٰا لاٰ نُضِیعُ أَجْرَ اَلْمُصْلِحِینَ منظور از «اَلَّذِینَ یُمَسِّکُونَ بِالْکِتٰابِ » کسانى هستند که به کتاب عمل مى کنند و واژۀ «یمسّک» از واژۀ «یعمل» رساتر است؛ زیرا تمسّک نشان دهندۀ جدّیت و ارادۀ استوار بر انجام عمل است و عطف «أَقٰامُوا اَلصَّلاٰةَ » بر «یُمَسِّکُونَ » از باب عطف خاص بر عام مى باشد و به جهت رمزى که در خاص وجود داشته، مستقلا آورده شده است این آیه نوعى تعریض به یهودیانى است که به تورات ایمان آوردند اما به احکام آن عمل نکردند و نیز گوشه زدن به هرکسى است که منتسب به دینى مى باشد؛ اما در احکام آن سهل انگارى مى کند، به ویژه در نماز، که ستون دین است متأسفانه نماز در میان نسل فعلى [مسلمانان] به صورت امرى فرعى و حاشیه اى درآمده؛ زیرا دین از دیدگاه آنان چنین است [ نظرات / امتیازها ]