(اما من استغنی ):(اما آنکه اظهار توانگری و بی نیاز می کند) [ نظرات / امتیازها ]

اما آن کس که توانگرى دارد یا بى‏نیازى کند از ایمان. [ نظرات / امتیازها ]

1 - برخى از حاضران مجلس پیامبر(ص) در ماجراى ابن ام مکتوم، خود را از پند و اندرزهاى الهى بى نیاز مى دیدند و از فرجام خود نگرانى نداشتند.

أمّا من استغنى

به قرینه «جاءک» و «یخشى» ـ در آیات بعد ـ مراد از جمله «استغنى»، احساس بى نیازى نسبت به حضور در مجلس وعظ و ارشاد و نیز بى خطر دیدن عاقبت خویش است.

2 - پیامبر(ص)، حتى کسانى را که به معارف دینى احساس نیاز نمى کردند، به حضور مى پذیرفت و از ارشاد آنان دریغ نمىورزید.

أمّا من استغنى

با توجه به شأن نزول و جملات آیه شریفه، چنین بر مى آید که پیامبر(ص) در مجلسى به ارشاد کسانى پرداخته بود که برخى از افراد حاضر در آن، خود را از تعالیم آن حضرت بى نیاز مى پنداشتند. فردى از مسلمانان نیز با شرکت در آن مجلس، خود را در مقام وعظ و ارشاد آنان قرار داده بود. پس از حضور ابن ام مکتوم، آثار ناخرسندى در قیافه و رفتار او نمودار گشت و این آیات با نکوهش از دوگانگى برخوردش، وى را فردى نامناسب براى ارشاد معرفى کرده است.

3 - ثروت و امکانات مادى، زمینه ساز بازماندن از تلاش براى درک معارف الهى و غافل سازنده انسان از عاقبت خویش*

أمّا من استغنى

مراد از «استغناء» ممکن است داشتن مال و ثروت باشد. در این صورت ـ به قرینه «جاءک یسعى و هو یخشى» در توصیف جبهه مقابل ـ مى توان گفت ثروتمندان در معرض ترک حضور در مجالس دینى و خوددارى از تلاش براى آموختن دین و دچار محرومیت از خشیت هستند. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 5)- سپس این عتاب را ادامه داده، مى‏افزاید: «اما آن کس که توانگر است» (اما من استغنى) [ نظرات / امتیازها ]

[5] ثروتمندى و بى‏نیازى مطلوب است، ولى در آن صورت که زیادى مال شخص را به بى‏نیازى از خدا بکشاند، چنین بى‏نیازى مردود است، پس غنى فروتن که مالک مال است و مال به مالکیت او در نیامده، به خدا و به بندگان خدا نزدیک است، ولى آن کس که ثروتش فرمانرواى او است و دوستى ثروت براى او به مرحله بندگى و عبادت ثروت رسیده است، از خدا و از بندگان خدا دور است، و به آتش نزدیک، و ناگزیر فرمانروایى الاهى مى‏بایستى ایستار حازمى در برابر او اختیار کند.

أَمَّا مَنِ اسْتَغْنى‏- اما آن که خود را از خدا بى‏نیاز دید.»

معروف آن است که استغناء به طغیان و گردنکشى و نافرمانى مى‏انجامد،مگر پروردگار حکیم ما نگفته است: کَلَّا إِنَّ الْإِنْسانَ لَیَطْغى‏ أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى‏. «5» [ نظرات / امتیازها ]

سپس عثمان را مورد خطاب قرار داد" اما من استغنی*فأنت له تصدی" یعنی این که: اگر ثروتمندی نزد تو بیاید، به وی توجه می کردی و مقامش را بالا می بردی [ نظرات / امتیازها ]