(و ربطنا علی قلوبهم اذ قاموا فقالوا ربنا رب السموات و الارض لن ندعوا من دونه الها لقد قلنا اذا شططا): (و دلهایشان را قوی نمودیم که قیام کردندو گفتند: پروردگار ما، پروردگار آسمانها و زمین است و ما هرگز به جز اومعبودی را نمی خوانیم که در این صورت به تحقیق سخن باطلی گفته ایم )، (ربط)یعنی محکم بستن و (ربط بر قلبها)کنایه از برداشتن اضطراب و نگرانی ازآنهاست و (شطط) یعنی خروج از حد و تجاوز از حق . می فرماید: ما قلبهای آنها را محکم و آرام نمودیم تا توانستند در مجلس پادشاه که در آن عبادت بتها معمول بود و همه را به آن وادار می نمودند، قیام کنند و مردم را ازعبادت بتها منع نمایند و با کمال شجاعت در مقابل جمعیت ایستادند و مخالفت خود رابا عبادت بتها اعلام کردند و گفتند: ما فقط پروردگار آسمان و زمین را عبادت می کنیم ،برای اصرار و تأکید گفتند: اگر غیر او را بپرستیم این عمل تجاوز از حد و بالا بردن مخلوق تا حد خالق است . [ نظرات / امتیازها ]

وَ رَبَطْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ إِذْ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطاً «14»
وَ رَبَطْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ‌: و ببستیم بر قلبهاى ایشان، یعنى محکم ساختیم قلوب آنان را به الطاف، و قوت دادیم تا مطمئن شد نفوس ایشان را بر اظهار حق و ثبات در دین و صبر بر هجرت وطن و اهل و مال، و جرئت بر تمرد از فرمان دقیانوس. إِذْ قامُوا: وقتى که ایستادند در پیش روى او، و ایشان را به پرستش خود دعوت نمود. فَقالُوا رَبُّنا: پس گفتند پروردگار ما، رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ‌: پروردگار آسمانها و زمینها است. لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً: هرگز نخواهیم پرستید به غیر او سبحانه معبودى را. لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطاً: هر آینه بتحقیق به خدا قسم که گفته باشیم آن هنگام که دیگرى پرستیم، سخنى دور از حق و نهایت ظلم. یعنى محض خطا و دروغ. حاصل آنکه: هر گاه پرستش و ستایش غیر معبود حقیقى را پیش گیریم، هر آینه غایت گمراهى و کمال دورى از حق است، و چگونه عاقل، ضلالت را بر هدایت اختیار کند.
جلد 8 - صفحه 22
شیخ أبو الفتوح رازى (رحمه اللّه) نقل نموده که: این جماعت بگریختند، و در بیرون شهر نماز گاهى بود آنجا رفتند و به عبادت و تضرع مشغول شدند، و مى‌گفتند: بار خدایا، شرّ این طاغى را کفایت کن. جمعى از شرطه دقیانوس که آنها را بر این کار گماشته بود، مطلع گردیدند، ایشان را گفتند: شما چرا از شاه گریخته و از دین او اعراض کرده‌اید. دقیانوس را خبر داده، کس فرستاد ایشان را بر آن هیأت که بودند با جامه عبادت و روى در خاک مالیده و چشمهاى پر آب، حاضر نمودند. ایشان را تهدید و گفت: چرا به خدمت من نیامدید و براى اصنام، فرمان بردارى نکردید، اکنون مخیرید خواهید به دین من درآیید و خواهید اختیار کشتن کنید.
مهتر ایشان «مکسلمینا» «1» گفت: بدان که ما خدائى را مى‌پرستیم که خداى آسمانها و زمینها، و ما جز او را عبادت نکنیم، حال دیگر تو دانى، هر چه خواهى کن که ما از دین خود برنمى‌گردیم. باقى همه این قول گفتند که او گفت.
دقیانوس امر کرد تا جامه‌هاى آنها را کندند و جامه دیگر پوشانیدند و گفت:
مرا دل نمى‌آید شما را بکشم، مهلت دادم چند روزى شما را تا اندیشه کنید و صلاح خود ببینید و به دین من آئید، اگر نیائید شما در دست من و خون شما ریختن بر من آسان است. آنگه برخاست از آن شهر به شهر دیگر رفت، و ایشان را رها گذاشت. چون دقیانوس رفت، ایشان را در مهلت گذاشت. به یکدیگر گفتند: تدبیر آنست که تا این طاغى غائب است هر کس از ما توشه‌اى از خانه پدران برداریم و بگریزیم. ایشان توشه‌اى برداشته از شهر بیرون، و به غار رفتند «2».
تنبیه: آیات شریفه عزم راسخ و یقین ثابت ایشان را در ایمان و تحمل شدائد، و قوت قلب آنان را به عالمیان معرفى نماید.
«1» در بعضى روایات تاریخى «مکسلینا» آمده است. [ نظرات / امتیازها ]

وَ رَبَطنا عَلی‌ قُلُوبِهِم‌ إِذ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَب‌ُّ السَّماوات‌ِ وَ الأَرض‌ِ لَن‌ نَدعُوَا مِن‌ دُونِه‌ِ إِلهاً لَقَد قُلنا إِذاً شَطَطاً «14»
و ‌ما محکم‌ کردیم‌ دل‌های‌ ‌آنها‌ ‌را‌ زمانی‌ ‌که‌ قیام‌ کردند ‌بر‌ رفتن‌ بکهف‌ ‌پس‌ گفتند پروردگار ‌ما همان‌ پروردگار آسمانها و زمین‌ ‌است‌ و ‌ما ‌غیر‌ ‌او‌ ‌را‌ نمی‌خوانیم‌ بالوهیّت‌ ‌هر‌ آینه‌ بتحقیق‌ ‌اگر‌ ‌غیر‌ ‌او‌ ‌را‌ اله‌ بگوئیم‌ ‌اینکه‌ گفته‌ بسیار غلط و باطل‌ و تجاوز ‌از‌ حق‌ ‌است‌.
وَ رَبَطنا عَلی‌ قُلُوبِهِم‌ مؤمن‌ ‌که‌ توکل‌ بحق‌ داشته‌ ‌باشد‌ قلبش‌ محکم‌ میشود ‌از‌ میدان‌ ‌در‌ نمیرود ‌بر‌ تمام‌ واردات‌ صبر دارد ‌از‌ کسی‌ خوف‌ ندارد حق‌ میگوید حق‌میجوید ‌بر‌ طبق‌ حق‌ عمل‌ می‌کند قلبش‌ آرام‌ ‌است‌ اذ قاموا قیام‌ ‌بر‌ کناره‌ گیری‌ ‌از‌ قوم‌ و وطن‌ و زخارف‌ دنیوی‌ و حشر ‌با‌ کفّار و مشرکین‌ فقالوا علنا ‌با‌ کمال‌ شجاعت‌ ‌در‌ مقابل‌ مشرکین‌ رَبُّنا رَب‌ُّ السَّماوات‌ِ وَ الأَرض‌ِ خدای‌ ‌ما و مربی‌ ‌ما همان‌ خالق‌ آسمانها و زمین‌ ‌است‌ ‌که‌ جمیع‌ عوالم‌ ‌در‌ تحت‌ قدرت‌ و تربیت‌ ‌او‌ ‌است‌ لَن‌ نَدعُوَا مِن‌ دُونِه‌ِ إِلهاً نه‌ شمس‌ و ستارگان‌ نه‌ ملک‌ و جن‌ و انس‌ نه‌ بت‌ و گاو و گوساله‌ تمام‌ اینها شرک‌ و کفر و باطل‌ ‌است‌ لَقَد قُلنا إِذاً شَطَطاً ‌که‌ ‌اگر‌ الهی‌ ‌غیر‌ ‌از‌ ‌آن‌ بخوانیم‌ قول‌ بسیار فاسد و باطلی‌ گفته‌ایم‌. [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 14)- لذا قرآن به دنبال بحث گذشته می‌گوید: «و دلهایشان را محکم ساختیم، در آن هنگام که قیام کردند و گفتند: پروردگار ما پروردگار آسمانها و زمین است» (وَ رَبَطْنا عَلی قُلُوبِهِمْ إِذْ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ).
«هرگز غیر او معبودی را نمی‌خوانیم» (لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً).
که «اگر چنین کنیم سخنی به گزاف گفته‌ایم» (لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطاً).
در واقع این جوانمردان با ایمان برای اثبات توحید و نفی (آلهه) به دلیل روشنی دست زدند، و آن این که ما به وضوح می‌بینیم که این آسمان و زمین پروردگاری دارد که وجود نظام آفرینش دلیل بر هستی اوست، ما هم بخشی از این مجموعه هستی می‌باشیم، بنابراین پروردگار ما نیز همان پروردگار آسمانها و زمین است. [ نظرات / امتیازها ]

وَ رَبَطْنٰا عَلىٰ قُلُوبِهِمْ ؛ به آنها نیرو بخشیدیم و دلهایشان را محکم ساختیم تا توانستند بر دورى از وطن و خانواده صبر کنند و براى حفظ دینشان به یکى از غارها پناه بردند و در برابر پادشاه ستمکار «دقیانوس» بى محابا قیام کردند و گفتند: پروردگارى که ما عبادتش مى کنیم پروردگار آسمانها و زمین است «شططا» افراط و زیاده روى در ستمگرى منظور گفتارى بسیار ظالمانه است، شطّ بعد [ نظرات / امتیازها ]

وَ رَبَطْنٰا عَلىٰ قُلُوبِهِمْ إِذْ قٰامُوا فَقٰالُوا رَبُّنٰا رَبُّ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلٰهاً لَقَدْ قُلْنٰا إِذاً شَطَطاً لفظ «ربطنا» حاکى است که این سخنان را در جمع مشرکان گفته اند، «قاموا» نشان مى دهد که در مجلسى یا مجمعى از میان جمع بپا خواسته و ایمان خود را اظهار و شرک را محکوم کرده اند در مجمع البیان فرموده: در مجلس پادشاه به پا خواسته و چنین گفتند، و این مى رساند که از خواص پادشاه بوده اند، در این سخن، اول توحید خدا را عنوان کرده و فرموده اند: جز خدا پروردگارى نیست و پروردگار ما همان پروردگار آسمانها و زمین است و در همۀ اینها جز او ربى نیست، شاید مشرکان در آن روز براى هر یک از اقشار موجودات، پروردگارى معتقد بوده اند و آنها با این سخن عقیده قوم خود را محکوم کرده اند آن گاه در تأکید این سخن گفتند: لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلٰهاً این جمله نشان مى دهد که بت پرستى بر آنها تحمیل مى شده است که در مقابل گفته اند: هرگز چنین کارى نخواهیم کرد که در این صورت باطل گفته ایم و باطل را به جاى حق گذاشته ایم [ نظرات / امتیازها ]

وَ رَبَطْنٰا عَلىٰ قُلُوبِهِمْ إِذْ قٰامُوا فَقٰالُوا رَبُّنٰا رَبُّ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلٰهاً لَقَدْ قُلْنٰا إِذاً شَطَطاً (الى قوله تعالى) مِرْفَقاً چنانچه در شرح آنها گفته شده(دقیانوس)آن سلطان مشرک جبّار در زمان سلطنتش مؤمنین را مى گرفت و بجبر و تهدید آنها را به بت پرستى امر مى نمود از جمله جماعتى را که بنام اصحاب کهف شناخته شدند حاضر گردانید و به آنان گفت اگر به دین من و بت پرستى نگروید شما را سنگسار خواهم نمود، و چون ایمان در قلب آنها ریشه دوانده بود و در یکتاپرستى راسخ گردیده بودند در مقابل آن سلطان ظالم ایستادگى نمودند و گفتند پروردگار ما ربّ و پرورش دهنده آسمانها و زمین است و ما هرگز بغیر او خدایى نمى خوانیم و اگر غیر از این بگوئیم حقیقة ما حرف دور از حق و صواب گفته ایم [ نظرات / امتیازها ]

وَ رَبَطْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ إِذْ قامُوا فَقالُوا رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً لَقَدْ قُلْنا إِذاً شَطَطاً «14»
و ما به دلهایشان نیرو و استحکام بخشیدیم، آنگاه که آنان بپاخاستند و (برخلاف عموم مردم) گفتند: پروردگار ما همان پروردگار آسمان‌ها و زمین است، هرگز جز او (کسى را به) خدایى نخواهیم خواند، چرا که در این صورت حرف خطایى گفته‌ایم.
نکته ها
«شَطَط»، به معناى افراط در دورى از حقّ و گفتنِ حرف باطلى است که به هیچ وجه قابل قبول نباشد.
پیام ها
1- آرامش و پایدارى دلها به دست خداست. «رَبَطْنا»
در برابر انحرافات جامعه، نشستن جایز نیست، باید قیام کرد. «إِذْ قامُوا»
3- امدادهاى الهى، در سایه‌ى ایمان، وحدت، قیام و توکّل بر اوست. «رَبَطْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ إِذْ قامُوا»
4- قیام در برابر ستمگر، نیاز به ایمانى استوار و دلى مطمئن دارد. «رَبَطْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ إِذْ قامُوا»
5- ایمان واقعى همراه با قیام است. «رَبَطْنا عَلى‌ قُلُوبِهِمْ إِذْ قامُوا»
6- موحّد واقعى، هرگز سراغ شرک نمى‌رود. «لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً»
7- ثمره‌ى توحید در ربوبیّت، «رَبُّنا رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» توحید در بندگى‌است. «لَنْ نَدْعُوَا مِنْ دُونِهِ إِلهاً»
8- شرک، انحراف بعید و فاحشى است که هرگز قابل عفو نیست. «شَطَطاً» [ نظرات / امتیازها ]