(کتب علیه انه من تولاه فانه یضله ویهدیه الی عذاب السعیر): (بر شیطان مقرر شده که هر کس با او دوستی کند، به ضلالتش می افکند و به سوی آتش سوزان هدایتش می کند) (تولی ) یعنی ولی گرفتن جهت پیروی . می فرماید از صفات شیطان خبیث این است که خداوند در حق شیطان حکم فرموده که هر کس او را ولی خود بگیرد و از او پیروی کند، همانا شیطان آن شخص را گمراه کرده و به سوی آتش سوزان هدایت می کند. و این امر قضای حتمی الهی است . [ نظرات / امتیازها ]

در ادامه سخن در مورد او مى افزاید:
کُتِبَ عَلَیْهِ اَنَّهُ مَنْ تَوَلاَّهُ فَاَنَّهُ یُضِلُّهُ
او از شیطانى پیروى مى کند که بر او مقرر شده است که هر کسى او را دوست بدارد و سر در خط ولایت او گذارد و از فرمانبردارى کسانى که او را به بخشایش و رحمت خدا فرا مى خوانند، سر باز زند شیطان او را گمراه مى کند.
به باور پاره اى منظور این است که: بر شیطان نوشته شده است که هر کس فرمان او را برد، خدا گمراهش مى سازد.
و به باور پاره اى دیگر، بر ستیزه جویان و مجادله گران نوشته شده است که هر کسى آنان را پیروى نماید، آنان او را از دین خدا به بیراهه کشند و گمراه سازند.
وَ یَهْدیهِ اِلَى عَذابِ السَّعیرِ
و به سوى عذاب سوزانش کشند. [ نظرات / امتیازها ]

لذا در آیه بعد مى گوید: بر او نوشته و مقرر شده است که هر کس حلقه اطاعت و ولایتش را بر گردن نهد بطور مسلم گمراهش مى سازد و به آتش سوزان راهنمائیش مى کند (کتب علیه انه من تولاه فانه یضله و یهدیه الى عذاب السعیر). [ نظرات / امتیازها ]

کُتِبَ عَلَیْهِ أَنَّهُ مَنْ تَوَلاَّهُ فَأَنَّهُ یُضِلُّهُ وَ یَهْدِیهِ إِلى‌ عَذابِ السَّعِیرِ «4»
کُتِبَ عَلَیْهِ‌: نوشته شده بر آن شیطان در لوح محفوظ. نزد بعضى این بر سبیل مثل است، یعنى ظهور ضلالت و اضلال آن شیطان بر وجهى است که گویا بر او نوشته شده و واجب گردیده. أَنَّهُ مَنْ تَوَلَّاهُ‌: اینکه شأن چنین است هر که دوست دارد آن شیطان را، یعنى پیروى او کند. فَأَنَّهُ یُضِلُّهُ‌: پس بدرستى که آن شیطان گمراه نماید تابع خود را از راه راست که طریق ناجیه از شقاوت ابدیه و موصل به سعادت سرمدیه است. وَ یَهْدِیهِ إِلى‌ عَذابِ السَّعِیرِ: و راه نماید او را
بسوى عذاب آتش سوزنده، یعنى دوست و تابع خود را بر کارى دارد که مکافات آن آتش جهنم باشد. نزد بعضى (ضمیر علیه راجع است به مجادل) یعنى حکم فرموده خداى تعالى بر آن جدال کننده که هر که پیرو او باشد به جهنم رسد. «1» تبصره: این مطلب ثابت شده که آیات قرآنى شامل است تمام مکلفین را تا انقراض عالم. بنابراین هر کس جدال کند در حق یا صفات ثبوتیه یا سلبیه یا در آیات قرآنیه و پیروى حجج الهیه و بینات سبحانیه را ننماید، هر آینه سر رشته انصاف و عدل را از دست داده، خود را در چاه غوایت و ضلالت انداخته و در طریق مخاصمه تابع خطوات شیاطین متمرده شده، و بدین جهت گمراه گشته هم در دنیا از صراط مستقیم منحرف و هم در آخرت به عذاب الیم گرفتار گردد. و شبهه‌اى نیست هر که تابع ائمه هوى و رؤساى بدعتها شود و پیروى ائمه هدى و اعلام تقوى را ننماید، هر آینه در ظلمت ضلالت افتاده مانند اتباع شیاطین و رؤساى کفار به عذاب سعیر وارد آیند. [ نظرات / امتیازها ]

کُتِب‌َ عَلَیه‌ِ أَنَّه‌ُ مَن‌ تَوَلاّه‌ُ فَأَنَّه‌ُ یُضِلُّه‌ُ وَ یَهدِیه‌ِ إِلی‌ عَذاب‌ِ السَّعِیرِ «4»
نوشته‌ ‌شده‌ و تقدیر ‌شده‌ ‌بر‌ ‌آن‌ شیطان‌ ‌که‌ ‌هر‌ ‌که‌ ‌او‌ ‌را‌ اطاعت‌ کند و متابعت‌ نماید ‌پس‌ ‌او‌ ‌آن‌ ‌را‌ گمراه‌ می‌کند و هدایتش‌ می‌کند بسوی‌ عذاب‌ افروخته‌.
(کُتِب‌َ عَلَیه‌ِ أَنَّه‌ُ): اشاره‌ ‌به‌ ‌آیه‌ شریفه‌ ‌است‌ خطاب‌ ‌به‌ شیطان‌ «قال‌َ اذهَب‌ فَمَن‌ تَبِعَک‌َ مِنهُم‌ فَإِن‌َّ جَهَنَّم‌َ جَزاؤُکُم‌ جَزاءً مَوفُوراً وَ استَفزِز مَن‌ِ استَطَعت‌َ مِنهُم‌ بِصَوتِک‌َ وَ أَجلِب‌ عَلَیهِم‌ بِخَیلِک‌َ وَ رَجِلِک‌َ وَ شارِکهُم‌ فِی‌ الأَموال‌ِ وَ الأَولادِ وَ عِدهُم‌ وَ ما یَعِدُهُم‌ُ الشَّیطان‌ُ إِلّا غُرُوراً» اسراء آیه 65 و 66. و شرحش‌ گذشت‌. و معنای‌ کتب‌ ‌علیه‌ ‌اینکه‌ ‌که‌ خداوند سلب‌ اختیار نکرده‌ نه‌ ‌از‌ شیطان‌ و نه‌ ‌از‌ (مَن‌ تَوَلّاه‌ُ) ‌اگر‌ باختیار ‌خود‌ متابعت‌ کردند شیطان‌ مسلّط می‌شود ‌بر‌ ‌آنها‌ و گمراه‌ می‌کند ‌که‌ مفاد:
(فَأَنَّه‌ُ یُضِلُّه‌ُ) ‌است‌ شیاطین‌ جنّی‌ و انسی‌ ‌هر‌ ‌که‌ ‌را‌ بیک‌ نحوی‌ اضلال‌ می‌کنند و ‌آنها‌ ‌را‌ رو ‌به‌ جهنم‌ می‌کشند.
(وَ یَهدِیه‌ِ إِلی‌ عَذاب‌ِ السَّعِیرِ): سعیر بمعنی‌ شعله آتش‌ ‌است‌ ‌که‌ می‌فرماید ‌در‌ سوره تکویر آیه 12: «وَ إِذَا الجَحِیم‌ُ سُعِّرَت‌» و هدایت‌ بمعنی‌ راهنمایی‌ ‌است‌ خداوند بنده‌گان‌ ‌را‌ راهنمایی‌ می‌کند ‌به‌ بهشت‌ و سعادت‌ و رستگاری‌ بارسال‌ رسل‌ و انزال‌ کتب‌ و افعال‌ نیک‌ و اخلاق‌ حمیده‌ و عقاید حقّه‌، و شیاطین‌ انسی‌ و جنّی‌ راهنمایی‌ می‌کنند ‌به‌ متابعت‌ شهوات‌ نفسانی‌ و صفات‌ رذیله‌ و اعمال‌ سیّئه‌ ‌به‌ جهنّم‌ و عذاب‌ الهی‌. [ نظرات / امتیازها ]