(فان تولوا فان الله علیم بالمفسدین ):( حال اگر با دعوت به مباهله بازهم اعراض کردند ،بدانید که خدا دانای به حال مفسدان است )چون روی گرداندن آنها از حق به علت آنست که آنها منظورشان از مباهله ظهور حق نبوده ،بلکه هدف آنها غلبه به حسب ظاهر بوده ، تا وضع حاضر و سنت های دیرینه خود را حفظ نمایند و مطابق هوا و هوسهای خود زندگی کنند و این امر به فاسدکردن زندگی سعادتمندانه ای که خداوند برای بندگانش خواسته می انجامد و این عمل عین فساد می باشد، یعنی علت اعراض آنها فاسد بودن ومفسد بودن آنان است . [ نظرات / امتیازها ]

در این آیه کسانى را که از پذیرش این حقایق سر باز مى‏زنند مورد تهدید قرار داده مى‏فرماید: «اگر (با این همه دلایل و شواهد روشن باز هم) روى بگردانند (بدان که در جستجوى حق نیستند و فاسد و مفسدند) زیرا خداوند از مفسدان آگاه است» (فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِالْمُفْسِدِینَ).
[ نظرات / امتیازها ]

اگر آن ها با این شواهد روشن، باز هم از پذیرش حق رویگردان شدند ، پس تبهکارند و خدا نسبت به انگیزه ها ی آنان آگاه است ؛ زیرا هیچ شاهد و سندی قابل قبول تر از موضوع مباهله نیست که آن را هم نپذیرفتند . پس معلوم می شود آن ها در صدد کشف حق نیستند بلکه مفسده جویند [ نظرات / امتیازها ]

سبب نزول این آیت آن بود که چون رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم مکّه بگشاد و اسلام منتشر ببود و سلطان حجّت رسول قاهر گشت بر کافران وفود آمدن گرفتند به نزدیک رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم بهرى اسلام مى آوردند و بهرى امان طلب مى کردند در جملۀ وفود وفد نجران بود و رئیس ایشان ابو حارثه اسقف با سى مرد از جملۀ ایشان عاقب بود و سیّد و عبد المسیح و اینان احبار و رؤسا بودند نماز دیگر در مدینه آمدند جامه هاى دیبا پوشیده و صلیب ها در گردن افکنده جهودان بیامدند و با ایشان مناظره کردند ایشان را گفتند:شما بر هیچ نه اید و ایشان جهودان را گفتند که:شما بر هیچ نه اید چنانکه آیت «وَ قٰالَتِ اَلْیَهُودُ لَیْسَتِ اَلنَّصٰارىٰ عَلىٰ شَیْ ءٍ» برین وارد است چون رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم نماز دیگر بکرد ایشان روى برسول کردند و گفتند:ما تقول فی السیّد المسیح،عیسى را چه مى گوئى ؟ گفت:عبد اصطفاه اللّه گفت: بندۀ بود که خداى او را برگزید گفتند:یا محمّد او را پدرى شناسى ؟ رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم گفت:او را نه از نکاح زادند تا او را پدر باشد گفتند:هیچ بندۀ مخلوق دیدى که نه از نکاح باشد و او را پدر نباشد؟ خداى تعالى این آیت فرستاد که: [إِنَّ مَثَلَ عِیسىٰ عِنْدَ اَللّٰهِ کَمَثَلِ آدَمَ (الى قوله) فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اَللّٰهِ عَلَى اَلْکٰاذِبِینَ ] رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم گفت:چون شما قول من باور نمى کنید و حجّت من قبول نمى کنید بیائید تا مباهله کنیم که خداى مرا خبر داد که:عذاب فروآورد بر دروغ گوینده،ایشان با یکدیگر نگریدند و گفتند:چه رأیست شما را؟ گفتند:مهلت باید خواست تا فردا تا ما اندیشه کنیم آنگه برفتند و با هم بنشستند و رأى زدند،اسقف ایشان را گفت:اگر محمّد فردا آید و عامّۀ صحابه را در پى گرفته ازو هیچ اندیشه مکنید و با او مباهله کنید که او بر حقّ نیست؛و اگر آید و خاصّۀ فرزندان خود را و قرابات خود را آرد از مباهلۀ او حذر کنید،چون بامداد بود و صحابه در مسجد جمع شدند و هرکسى توقّع مى کردند که رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم او را حاضر کند رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم گفت که:مرا نفرموده اند که:الّا خاصّگان خود را از زنان و مردان و کودکان آنجا برم آنان را که خداى تعالى به دعاى ایشان عذاب فرستد و عذاب صرف کند،آنگه دست على گرفت و حسن و حسین از پیش او مى رفتند و فاطمه علیه السّلام براثر ایشان مى رفت تا بصحرا شدند و ترسایان بیامدند اسقف ایشان را در پیش گرفته؛ایشان چون در نگریدند ایشان را دیدند،اسقف گفت:اینان که اند از محمّد؟ گفتند:آن برنا پسر عمّ و داماد اوست بر دخترش و آن زن دختر اوست و آن کودکان دخترزادگان اواند،پس با ترسایان نگرید و گفت: بنگرید که محمّد چگونه واثق است که به مباهله فرزندان و خاصکان خود را آورده است و به خداى که اگر هیچ خوفى بودى او را از آنکه حجّت برو باشد هرگز اینان را اختیار نکردى و از مباهله حذر کردى شما را مصلحت نیست مباهله کردن حذر کنید که اگر نه مکان قیصر بودى من اسلام آوردمى با او مصالحه کنید بر آنکه او حکم کند و بازگردید و با شهر خود روید و رأى زنید تا صلاح شما در چیست ؟ گفتند:رأى تو رأى ما باشد و آنچه تو گوئى عین مصلحت باشد اسقف گفت:یا ابا القاسم انّا لا نباهلک و لکن نصالحک،ما مباهله نمى کنیم لکن مصالحه خواهیم کرد با ما مصالحتى کن بر چیزى که ما بدان قیام توانیم کرد رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم با ایشان مصالحه کرد بر دو هزار حلّه از حلّهاى اواقى،قیمت هر حلّه چهل درهم هرچه بیفزاید یا بکاهد از قیمت این حلّها بحساب باشد و بفرمود تا صلح نامه نوشتند نسخت آن اینست«بسم اللّه الرحمن الرحیم هذا کتاب من محمّد النّبىّ رسول اللّه لنجران و حاشیتها فی کلّ صفراء و بیضاء و ثمرة و رقیق لا یؤخذ منهم غیر الفى حلّة من حلل الأواقى قیمة کلّ حلّة أربعون درهما فما زاد او نقص فبحساب ذلک یؤدّون منها ألفا فی صفر و ألفا فی رجب و علیهم أربعون دینارا مثواة رسولى فما فوق ذلک و علیهم فی کلّ حدث یکون بالیمن عاریة مضمونة ثلاثون درعا و ثلاثون فرسا و ثلاثون حملا لهم بذلک جوار اللّه و ذمّة محمّد بن عبد اللّه رسول اللّه فمن اکل الربوا منهم بعد عامه هذا فذمّتى منه بریّة» این نامه ایست از محمّد رسول خداى براى نجران و حاشیتش در هر زرى و سیمى و میوۀ بردۀ که ایشان را هست از ایشان هیچ نستانند جز دو هزار حلّه از حلّهاى اواقى قیمت هر حلّه چهل درهم آنچه بیفزاید یا بکاهد برآن حساب باشد هزار از آن در صفر بدهند و هزار در رجب و بر ایشانست که در مدّت مقام رسول من آنجا چهل دینار بدو دهند یا بالاى آن و بهر وقعۀ یا حادثۀ که در یمن افتد سى زره و سى اسب و سى اشتر به عاریت بدهند عاریتى مضمونه باین وفا کنند ایشان را جوار خداست و ذمّۀ محمّد رسول خداى هرکه ربا خورد پس از امسال ذمّت من ازو بیزارست،نامه بستدند و ببردند در راه مى گفتند که: صلاح بود یا نه ؟ عاقب و عبد المسیح ایشان را مى گفتند:و اللّه که ما و شما مى دانیم که محمّد پیغمبرى مرسل است و آنچه آورده از کتاب از قبل خداست و به خداى که هیچ کس با هیچ پیغامبر ملاعنه نکرد و الّا که مستأصل گشت و ازیشان کس نماند از کوچک و از بزرگ و اگر شما این کنید هلاک شوید و بر پشت زمین هیچ ترسا نماند که من در وى نگریدم رویها دیدم که اگر از خداى بخواستندى تا کوهها را از جاى بر کند اجابت کردى و رسول صلّى اللّه علیه و آله و سلّم گفت:به آن خداى که جان من بامر اوست که عذاب فروآینده بود بر نجران اگر ملاعنه کردندى و خداى ایشان را با خوک و بوزینه کردى و ازین کوه آتشى بر آمدى و همه را بسوختى و از قبیلۀ ایشان هیچ جانور نماندى تا مرغان بر درختها و سال برنگشتى که بر پشت زمین یک ترسا بودى معنى آیت [فَمَنْ حَاجَّکَ ] پس اى محمّد هرکه با تو خصومت کند در حقّ عیسى پس از آنکه علم الیقین به تو آمد در حقّ او بگوى که:بیائید تا ما پسران خود را بخوانیم و شما پسران خود را و باتّفاق مراد حسن و حسین است و این آیت دلیل است بر آنکه ایشان فرزندان رسول اند و اخبار از طریق مخالف و مؤالف برین متظاهر است و ایشان را گفت:ابنای هذان ریحانتای من الدّنیا،در خبر مى آید که:در صفّین روزى از روزها محمّد حنفیّه جنگ نیکو کرد امیرالمؤمنین على علیه السّلام گفت:اشهد أنّک ابنی حقّا گواهى مى دهم که تو پسر منى به حقیقت،گفتند:اى امیرالمؤمنین حسن و حسین نه چنین اند؟ گفت:هما ابنا رسول اللّه،ایشان پسران پیغمبر خداى اند و هم دلیل است بر آنکه دخترزاده فرزند باشد و ما زنان خود را بخوانیم و شما نیز زنان خود را بخوانید و باتّفاق مراد به زنان در آیت فاطمۀ زهراست تنها و این دلیل است بر شرف او و رسول را نفرمودند که از جملۀ زنان که داشت هیچ کس را با خود به مباهله برد و اگرچه این لفظ ایشان را متناول بود براى آنکه صلاحیت آن مقام او را بود دیگر آنکه نسب با وصلت سبب برابر نبود پس درین لفظ دلیل بود که فاطمۀ زهرا از جملۀ زنان به بود و ما نفس خود را بخوانیم و شما نیز نفس خود را،این معنى از میان مرد و نفس صورت نبندد پس لابدّ که مجاز بود و مورد او بر مبالغه بود یعنى بخوانیم کسى را که حکم نفس او حکم نفس ما باشد و آنچه ما را باشد او را باشد و آنچه بر ما باشد برو باشد حکم او در عصمت و طهارت و غنا و کفایت حکم ما باشد پس همچنان باشد که من او باشم و او من باشد و این کنایت از غایت اختصاص و محبّت و قربت باشد تا دو دوست در دوستى چون به غایت باشند گویند که:ایشان متّحد شدند اگر بصورت دواند بمعنى یکى أنا من أهوى و من أهوى أنا نحن روحان حللنا بدنا فاذا أبصرتنى أبصرته فاذا أبصرته کان أنا و این لفظ دلیل مى کند بر آنکه امیرالمؤمنین على علیه السّلام بهتر از همۀ صحابه و أهل البیت بود [ثُمَّ نَبْتَهِلْ ] پس دعا کنیم به زارى تا خداى دعاى ما اجابت کند در حقّ دروغ زنان و گفته اند که:لعنت کنیم یکدیگر را و گوئیم که:لعنت از میان ما هر دو گروه بر دروغ زنان باد این قصّۀ پیغمبران که رفت همه قصّۀ حقّست و هیچ خداى نیست الّا خدائى که آفریدگار جهان و جهانیان است ردّ است بر ترسایان که گفتند که:عیسى پسر خدا است و گفتند:انّ اللّه ثالث ثلاثة؛اقنوم اب و اقنوم ابن و اقنوم روح القدس،باب خداى را را خواستند و بابن عیسى را و بروح القدس جبرئیل را و این قول نامعقولست که سه ذات یکى باشند و خداى تعالى عزیز است و غالب اگر خواهد قهر کند ترسایان را و جملۀ انواع کفّار را به کفرشان و لیکن نکند از آنجا که حکیم است و حکمت در تکلیف اقتضاى برخلاف این مى کند پس اگر برگردند ترسایان و کافران و اعراض کنند از تو و قبول تو نکنند خداى تعالى عالمست به مفسدان و براى آن تخصیص کرد ایشان را که غرض ازین تهدیدست و وعید [ نظرات / امتیازها ]

فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اَللّٰهَ عَلِیمٌ بِالْمُفْسِدِینَ پس از این همه آثار صدق اگر این کافرین معاندین از قبول اسلام امتناع ورزیدند و از حق اعراض نمودند محققا خداى تعالى به آنهائى که در مقام تباهکارى و فساد کوشش مى کنند عالم و دانا است و آنها به پاداش عملشان خواهند رسید [ نظرات / امتیازها ]

فَإِنْ تَوَلَّوْا اگر برگردند از مباهلت و نپذیرند کلمۀ حق و بیان راست، فَإِنَّ اَللّٰهَ عَلِیمٌ بِالْمُفْسِدِینَ آن برگشتن ایشان بر خداى پوشیده نیست، میداند از خلق خویش که تباه کار و بد کردار کیست، و فردا جزاء وى دهد بسزاء وى [ نظرات / امتیازها ]

بااین همه آیات بینات باز اگر نصاراى نجران و غیر آنها از فرق کفار اعراض نمودند از قبول اسلام معلوم مى شود آنها مفسدند نفس خود را که نمى گذارند بکمال خود برسد و در معرض هلاکت دنیا و آخرت درمى آورند و مفسدند در دین زیراکه براى خداوند شریک مى گیرند و انکار نبوت و معاد به نحوى که حق است مى نمایند

و فساد اینها منجر بفساد عالم مى شود [ نظرات / امتیازها ]