● مرتضي عزتيان -
برگزیده تفسیر نمونه
60) این آیه به ملامتها و سرزنشهاى پر معنى خداوند نسبت به مجرمان در روز قیامت اشاره کرده، چنین مىگوید: «آیا با شما عهد نکردم اى فرزندان آدم که شیطان را پرستش و اطاعت مکنید که او دشمن آشکار شماست»؟
(أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنِی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ).
این اخطار بطور مکرر بر زبان رسولان الهى جارى شد، از سوى دیگر این پیمان در عالم «تکوین» به زبان اعطاى عقل به انسان نیز گرفته شده است، چرا که دلائل عقلى به روشنى گواهى مىدهد انسان نباید فرمان کسى را اطاعت کند که از روز نخست کمر به دشمنى او بسته او را از بهشت بیرون کرده و سوگند به اغواى فرزندانش خورده است.
از سوى سوم با سرشت و فطرت الهى همه انسانها بر توحید، و انحصار اطاعت براى ذات پاک پروردگار نیز این پیمان از انسان گرفته شده است، و به این برگزیده تفسیر نمونه، ج4، ص: 104
ترتیب نه با یک زبان که با چندین زبان این توصیه الهى تحقق یافته و این عهد و پیمان سرنوشت ساز امضا شده است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
61) در این آیه براى تأکید بیشتر و بیان آنچه وظیفه فرزندان آدم است مىفرماید: آیا من به شما عهد نکردم که: «مرا بپرستید و از من اطاعت کنید که راه مستقیم همین است» (وَ أَنِ اعْبُدُونِی هذا صِراطٌ مُسْتَقِیمٌ).
از یک سو پیمان گرفته که اطاعت شیطان نکنند، چرا که او دشمنى و عداوت خود را از روز نخست آشکار ساخته.
و در مقابل پیمان گرفته که از او اطاعت کنند، و دلیلش را این قرار مىدهد که «صراط مستقیم همین است» و این در حقیقت بهترین محرک انسانهاست.
ضمنا از این تعبیر استفاده مىشود که این جهان سراى اقامت نیست، چرا که راه را به کسى ارائه مىدهند که از گذرگاهى عبور مىکند و مقصدى در پیش دارد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
62) باز براى شناسایى هر چه بیشتر این دشمن قدیمى خطرناک مىافزاید: «او گروه زیادى از شما را گمراه کرد، آیا اندیشه نکردید»؟! (وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلًّا کَثِیراً أَ فَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ).
آیا نمىبینید چه بدبختیهایى شیطان بر سر پیروان خود آورده؟ آیا تاریخ پیشینیان را مطالعه نکردید تا ببینید بندگان او به چه سرنوشت شوم و دردناکى گرفتار شدند؟
پس چرا دشمنى را که امتحان عداوت خود را بارها و بارها داده است جدّى نمىگیرید؟ باز با او طرح دوستى مىریزید، و حتى او را رهبر و ولى و راهنماى خویش انتخاب مى‌کنید.
و به گفته شاعر:
کجا بر سر آیم از این عار و ننگ که با او به صلحیم و با حق به جنگ؟
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
63) آیات گذشته بخشى از سرزنشهاى خداوند و گفتگوهاى او را به مجرمان در قیامت بازگو کرد، در اینجا همین معنى را در بخش دیگرى ادامه مىدهد. برگزیده تفسیر نمونه، ج4، ص: 105
آرى! در آن روز در حالى که آتش سوزان و شعلهور جهنم در برابر دیدگان مجرمان قرار گرفته به آن اشاره کرده خطاب به مجرمان مىگوید: «این همان دوزخى است که به شما وعده داده مىشد»! (هذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
64) پیامبران الهى یکى بعد از دیگرى آمدند و شما را از چنین روز و چنین آتشى بر حذر داشتند، ولى شما همه را به شوخى و مسخره گرفتید.
«امروز در آن وارد شوید، و با آتش سوزان آن بسوزید که این جزاى کفرى است که داشتید» (اصْلَوْهَا الْیَوْمَ بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ).
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● عبدالله عبداللهي -
اثنی عشری
60) أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یا بَنِی آدَمَ أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ (60)
در آن موقع بر سبیل توبیخ خطاب شود:
أَ لَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ: آیا عهد نکردم با شما، یا بَنِی آدَمَ: اى فرزندان آدم و نفرمودم شما را، أَنْ لا تَعْبُدُوا الشَّیْطانَ: اینکه اطاعت نکنید شیطان را و قبول ننمائید قول او را و شریک براى من قرار ندهید. و آن عهد نصب حجج عقلیه و نقلیه است که از جمله آن عطاى عقل و ارسال رسل و انزال کتب که آمر به عبادت و طاعت سبحانى و زاجر و ناهى از مخالفت الهى است و نسبت به عموم مکلفین منظور داشته. إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ: بدرستى که شیطان مر شما را دشمن آشکار است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
61) وَ أَنِ اعْبُدُونِی هذا صِراطٌ مُسْتَقِیمٌ (61)
وَ أَنِ اعْبُدُونِی: و عهد نکردم آنکه مرا پرستش کنید زیرا که، هذا صِراطٌ مُسْتَقِیمٌ: این پرستش شما ذات یگانه مرا و ترک اطاعت شیطان، راه راست است که سالک خود را به بهشت مى‌رساند
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
62) وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ جِبِلاًّ کَثِیراً أَ فَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ (62)
بعد از آن بیان معادات شیطان را فرماید:
وَ لَقَدْ أَضَلَّ مِنْکُمْ: و هر آینه بتحقیق گمراه گردانید از شما، جِبِلًّا کَثِیراً:
خلق بسیارى را، أَ فَلَمْ تَکُونُوا تَعْقِلُونَ: آیا پس نباشید که تعقل کنید اغواى او را از طریق حق و به دام فریب او نیفتید و گمراه نشوید.
بیان: صورت استفهام و معنى آن انکار و سرزنش است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
63) هذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ (63)
هذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی: این جهنم است که مشاهده مى‌کنید جهنمى که، کُنْتُمْ تُوعَدُونَ: بودید که وعده کرده و ترسانیده مى‌شدید بدان.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
64) اصْلَوْهَا الْیَوْمَ بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ (64)
اصْلَوْهَا الْیَوْمَ: در آئید و بچسبید آن را امروز بر سبیل لزوم و خلود، بِما کُنْتُمْ
تَکْفُرُونَ: به سبب آنکه بودید که کافر مى‌شدید به خدا و تکذیب انبیاء و کتب مى‌نمودید.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» اطیب البیان
60) أَ لَم أَعهَد إِلَیکُم یا بَنِی آدَمَ أَن لا تَعبُدُوا الشَّیطان‌َ إِنَّهُ لَکُم عَدُوٌّ مُبِینٌ (60)
آیا قرارداد نکردم‌با شما و عهد و میثاق نگرفتم ای پسران آدم اینکه عبادت و اطاعت نکنید شیطان را محققا او از برای شما دشمنیست آشکارا و واضح.
أَ لَم أَعهَد استفهام تقریریست که اقرار کنند بمعاهده.
إِلَیکُم معاهده الهی آیه شریفه یا بَنِی آدَمَ لا یَفتِنَنَّکُم‌ُ الشَّیطان‌ُ الی قوله تعالی إِنَّهُ یَراکُم هُوَ وَ قَبِیلُه‌ُ مِن حَیث‌ُ لا تَرَونَهُم الآیة اعراف آیه 26 و آیه شریفه وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُوات‌ِ الشَّیطان‌ِ إِنَّهُ لَکُم عَدُوٌّ مُبِینٌ انعام آیه 143 و غیر اینها از آیات بلکه تمام انبیاء شما را گوشزد کردند.
یا بَنِی آدَمَ شامل سر تا سر اولاد آدم میشود.
أَن لا تَعبُدُوا الشَّیطان‌َ مراد از عبادت پرستش نیست بلکه اطاعت است و لو اینکه بعض مشرکین او را میپرستیدند چنانچه خطاب شد به ملائکه أَ هؤُلاءِ إِیّاکُم کانُوا یَعبُدُون‌َ قالُوا سُبحانَک‌َ أَنت‌َ وَلِیُّنا مِن دُونِهِم بَل کانُوا یَعبُدُون‌َ الجِن‌َّ الآیه سبأ آیه 40 و قوله تعالی وَ جَعَلُوا لِلّه‌ِ شُرَکاءَ الجِن‌َّ الایة انعام آیه 100.
إِنَّهُ لَکُم عَدُوٌّ مُبِینٌ چنانچه شیطان در پیشگاه الهی قسم یاد کرد و گفت قال‌َ فَبِعِزَّتِک‌َ لَأُغوِیَنَّهُم أَجمَعِین‌َ إِلّا عِبادَک‌َ مِنهُم‌ُ المُخلَصِین‌َ ص آیه 84 قال‌َ فَبِما أَغوَیتَنِی لَأَقعُدَن‌َّ لَهُم صِراطَک‌َ المُستَقِیم‌َ ثُم‌َّ لَآتِیَنَّهُم مِن بَین‌ِ أَیدِیهِم وَ مِن خَلفِهِم وَ عَن أَیمانِهِم وَ عَن شَمائِلِهِم وَ لا تَجِدُ أَکثَرَهُم شاکِرِین‌َ اعراف آیه 15 و 16 و خداوند میفرماید وَ لَقَد صَدَّق‌َ عَلَیهِم إِبلِیس‌ُ ظَنَّه‌ُ فَاتَّبَعُوه‌ُ إِلّا فَرِیقاً مِن‌َ المُؤمِنِین‌َ سبأ آیه 19 (تنبیه) انسان سه دشمن دارد با هم همدستند دنیا، نفس، شیطان دنیا جلوه میدهد نفس مایل میشود شیطان راهنمایی میکند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
61) وَ أَنِ اعبُدُونِی هذا صِراطٌ مُستَقِیم‌ٌ (61)
و اینکه عبادت کنید مرا اینست راه راست.
گفتند اقصر خطوط از مبدء بمعاد صراط مستقیم است و اینکه خط را عدل میگویند چنانچه راههای معوج و کج هر چه بیشتر باشد اطول میشود و بسا به
مقصود هم نائل نمیشود و چهار قسم عدل داریم عدل در عقائد عدل در اخلاق عدل در افعال عدل در حقوق عدل در عقائد اینکه معتقد بجمیع عقائد حقه باشد نه چیزی زیاد کند که بدعت در دین گذارد و نه چیزی از دین را منکر شود که در هر دو صورت کافر میشود و از ایمان خارج میشود نه افراط و نه تفریط و همین است صراط مستقیم و باقی طرق سبل الشیطان است چنانچه میفرماید وَ أَن‌َّ هذا صِراطِی مُستَقِیماً فَاتَّبِعُوه‌ُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُل‌َ فَتَفَرَّق‌َ بِکُم عَن سَبِیلِه‌ِ انعام آیه 154 عدل در اخلاق اتصاف بصفات حمیده و ملکات حسنه و اخلاق فاضله صراط مستقیم است نه زیاده روی و نه کوتاهی مثلا سخاوت حد وسط است زیاده روی اسراف و تبذیر است و کوتاهی بخل است تواضع حد وسط است زیاده روی کبر و نخوت است و کوتاهی ذلت و خفت است و هکذا عدل در افعال اتیان بواجبات و ترک محرمات است که انسان عادل کسی را گویند که تارک کبائر و اصرار بر صغائر و منافیات مروت باشد و باصطلاح فرمان بردار باشد و زیاده رویش رهبانیت است که در شریعت اسلام حرام است
(لا رهبانیة فی الاسلام)
و کوتاهیش فسق و فجور است عدل در حقوق حق خود را حفظ کند و نگذارد از بین ببرند و حق کسی را هم از بین نبرد و پایمال نکند تمام اینها مدخول وَ أَنِ اعبُدُونِی است زیرا دین مقدس اسلام چیزی فروگذار نکرده و مصداق هذا صِراطٌ مُستَقِیم‌ٌ است و البته انسان در اینکه راه دو چیز لازم دارد اولا باید علم براه پیدا کرد که اوجب واجبات تحصیل علم است بعقائد و اخلاق و اعمال و حقوق و ثانیا باید سیر کرد علم بی عمل و عمل بی علم ضلالت است چنانچه از حضرت رسالت است فرمود مردم چهار قسم هستند
(جاهل متهتک و عالم متهتک و جاهل متمسک و عالم متمسک)
سه قسم اول فی النار و قسم اخیر فی الجنّة.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
62) وَ لَقَد أَضَلَّ مِنکُم جِبِلاًّ کَثِیراً أَ فَلَم تَکُونُوا تَعقِلُون‌َ (62)
و هر آینه بتحقیق شیطان‌گمراه کرد از شما بنی آدم خلق کثیریرا آیا پس از اینکه تعقل نمیکنید و بخود نمیآئید و تامّل و تفکّر نمیکنید.
وَ لَقَد أَضَلَّ مِنکُم جِبِلًّا کَثِیراً جبل‌ّ بمعنی خلق است چنانچه میفرماید وَ اتَّقُوا الَّذِی خَلَقَکُم وَ الجِبِلَّةَ الأَوَّلِین‌َ یعنی خلق پیشینیان و جبل‌ّ کثیر طوائف بسیاری هستند طبیعی دهری لا مذهب که امروز اکثر افراد روی زمین طبیعی هستند مشرکین باقسام شرک یهود و نصاری و بسیاری از فرق مسلمین که از پیغمبر اکرم صلی اللّه علیه و آله مرویست فرمود امت موسی هفتاد و یک فرقه شدند هفتاد فرقه آنها در نار و یک فرقه ناجیه و امت عیسی 72 فرقه شدند یکی ناجیه و بقیه فی النار و امت من هفتاد و سه فرقه هفتاد و دو فرقه در هلاکت و نار و یک فرقه اهل نجات و معذالک دست از سر اینکه فرقه ناجیه هم بر نمیدارد و آنها را بمعاصی و محرمات شرعیه و بظلم و تعدی وادار میکند مگر عده قلیلی که فریب او را نخورند آنهم انسان قوه و قدرتی ندارد فقط خداوند او را حفظ کند و شر شیطان را از سر او دفع نماید که میفرماید إِن‌َّ عِبادِی لَیس‌َ لَک‌َ عَلَیهِم سُلطان‌ٌ إِلّا مَن‌ِ اتَّبَعَک‌َ مِن‌َ الغاوِین‌َ حجر آیه 42 و میفرماید إِنَّهُ لَیس‌َ لَه‌ُ سُلطان‌ٌ عَلَی الَّذِین‌َ آمَنُوا وَ عَلی رَبِّهِم یَتَوَکَّلُون‌َ نحل آیه 101 إِن‌َّ عِبادِی لَیس‌َ لَک‌َ عَلَیهِم سُلطان‌ٌ وَ کَفی بِرَبِّک‌َ وَکِیلًا اسراء آیه 67 انسان اگر بخواهد از شرّ شیطان محفوظ ماند باید پناه ببرد بخداوند و استعاذه کند جایی که مثل وجود مقدس پیغمبر اکرم (ص) که اشرف مخلوقات است دستور آمد وَ إِمّا یَنزَغَنَّک‌َ مِن‌َ الشَّیطان‌ِ نَزغ‌ٌ فَاستَعِذ بِاللّه‌ِ اعراف آیه 199 وَ إِمّا یَنزَغَنَّک‌َ مِن‌َ الشَّیطان‌ِ نَزغ‌ٌ فَاستَعِذ بِاللّه‌ِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیع‌ُ العَلِیم‌ُ فصلت آیه 36 جایی که مثل آدم صفی اللّه را از بهشت بیرون کند تکلیف بقیه معلوم می- شود. أَ فَلَم تَکُونُوا تَعقِلُون‌َ یک قدری بخود بیائید و رجوع بعقل کنید و فکر و تأمل کنید فریب او را نخورید.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
63) هذِهِ جَهَنَّمُ الَّتِی کُنتُم تُوعَدُونَ (63)
روز قیامت نشان میدهد و میفرماید اینست جهنمی که بودید بشما وعده میدادند.
وعده‌هایی که خداوند بجهنم بلسان انبیاء و کتابهای آسمانی داده و کافی است قوله تعالی وَ لَقَد ذَرَأنا لِجَهَنَّم‌َ کَثِیراً مِن‌َ الجِن‌ِّ وَ الإِنس‌ِ لَهُم قُلُوب‌ٌ لا یَفقَهُون‌َ بِها وَ لَهُم أَعیُن‌ٌ لا یُبصِرُون‌َ بِها وَ لَهُم آذان‌ٌ لا یَسمَعُون‌َ بِها أُولئِک‌َ کَالأَنعام‌ِ بَل هُم أَضَل‌ُّ أُولئِک‌َ هُم‌ُ الغافِلُون‌َ اعراف آیه 178 و اموری که منشأ غفلت میشود بسیار است سیاهی قلب قساوت کبر نخوت عناد عصبیت حب دنیا هواهای نفسانی جهل تقلید آباء و بسیاری دیگر و اینها خبر از جهنم ندارند تا موقعی که مشاهده کنند.
از جهنم خبری میشنوی
دستى از دور بر آتش دارى
اوصاف جهنم بسیار است حقیر در مجلد هشتم کلم الطیب چهارده صفحه در اوصاف جهنم ذکر کردهام از صفحه 165 تا صفحه 178 و در آنجا بیست و پنج آیه در آلام جسمانى از مأکولات و مشروبات و ملبوسات و سلاسل و اغلال و اعمده و آتش و غیر اینها و بیست آیه در آلام روحى از بىاعتنایى به آنها و مکالمات آنها با ملائکه عذاب و با مالک و با اهل بهشت و سایر آلام و چهار حدیث مبسوط از امیر المؤمنین و حضرت باقر علیهما السلام نقل کردهام و بقیه آیات و اخبار را حواله بکتب مبسوطه دادهام خواهشمندم مراجعه فرمائید و در این جا بیک جمله براى تنبه خود و دوستان از دعاء کمیل نقل میکنیم
(فکیف احتمالى لبلاء الاخرة و جلیل (حلول خ- ل) وقوع المکاره فیها و هو بلاء تطول مدّته و یدوم مقامه (بقائه خ- ل) و لا یخفّف عن اهله لانّه لا یکون الّا عن غضبک و انتقامک و سخطک و هذا ما لا تقوم له السموات و الارض یا سیدى فکیف بى و انا عبدک الضعیف الحقیر المسکین)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
64) اصلَوهَا الیَوم‌َ بِما کُنتُم تَکفُرُون‌َ (64)
بچشید حرارت جهنم را به سبب آنچه بودید کفر میورزیدید.
اصلَوهَا اینکه ماده را از برای او معانی بسیاری کردند و موارد استعمالش در قرآن مجید مختلف است در اینکه آیه گفتند بمعنی احترقوا بها است و در آیه شریفه فَسَوف‌َ نُصلِیه‌ِ ناراً نساء آیه 34 بمعنی نلقیه فی النار وَ یَصلی سَعِیراً انشقاق آیه 12 یعنی در بیاید در آتش سوزان وَ تَصلِیَةُ جَحِیم‌ٍ واقعه آیه 94 تلویح و در آمدن در جهنمست أَولی بِها صِلِیًّا مریم آیه 71 سزاوارترند به انداختن در جهنم و از اینکه ماده است صلوات إِن‌َّ اللّه‌َ وَ مَلائِکَتَه‌ُ یُصَلُّون‌َ عَلَی النَّبِی‌ِّ یا- أَیُّهَا الَّذِین‌َ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیه‌ِ وَ سَلِّمُوا تَسلِیماً احزاب آیه 56 و از همین ماده است صلوات مفروضه و مندوبه که نمازها باشد الَّذِین‌َ هُم فِی صَلاتِهِم خاشِعُون‌َ وَ الَّذِین‌َ هُم عَلی صَلَواتِهِم یُحافِظُون‌َ مؤمنون آیه 2 و 9 و غیر اینها از آیات الیَوم‌َ اشاره بیوم القیمة است که آنها را بدون حساب و میزان در آتش میسوزانند چون حساب و میزان برای کسیست که عمل صالح و صالح هر دو داشته باشد اما کسانی که هیچ معصیتی نداشته باشند بدون حساب و میزان داخل بهشت و کسانی که هیچ عمل صالحی ندارند بدون حساب و میزان داخل جهنم.
بِما کُنتُم تَکفُرُون‌َ کفر بمعنی ستر است در باب کفّارات کفّاره قتل کفّاره صوم کفّاره نذر و عهد و قسم کفّاره ظهار ستر میکند عقوبت آنها را بشرط توبه در آیه شریفه وَ یُکَفِّرُ عَنکُم مِن سَیِّئاتِکُم بقره آیه 273 میپوشاند گناهان شما را و کافر را کافر گفتند برای اینست که حق بر او مستور است یا حق را ستر میکند چه در باب توحید باشد که شرک میاورد و یا در باب نبوت باشد یا معاد باشد یا سایر امور حقه در دین.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.