دو کلمه «قیام» و «قعود» هم ممکن است جمع قائم و قاعد باشند و هم اینکه مصدر باشند، و در هر حال در این آیه شریفه حال از ذکر خدایند. و همچنین جمله: «علی جنوبکم » که آن نیز حال است، و آوردن این سه حال کنایه است از استمرار ذکر، بطوری که همه احوال را فرا گیرد.(می‏فرماید: وقتی نمازتان تمام شد بطور دائم و در همه احوال خدای تعالی را بیاد آورید.) [ نظرات / امتیازها ]

مراد از «اطمینان»، استقرار است و چون جمله مورد بحث در مقابل جمله: «و اذا ضربتم فی الارض ...»(نساء/101) قرار گرفته، از ظاهر آن بر می‏آید که مراد به این استقرار، برگشتن از سفر جنگ به وطن است، سیاق هم این معنا را تایید می‏کند، و بنا بر این مراد به اقامه نماز در وطن، نشکستن آن و تمام خواندن آن است، زیرا تعبیر از نماز خوف به نماز شکسته اشاره‏ای به این معنا دارد. [ نظرات / امتیازها ]

«کتابت» کنایه است از واجب بودن و واجب کردن، مى‏فرماید: نماز بر مؤمنین نوشته و واجبى است داراى وقت نظیر آیه شریفه: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ(بقره/183). [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «موقوف» از ماده وقت است، وقتی گفته می‏شود: "وقت کذا" - معنایش این است که برای فلان امر فلان وقت را معین کردم. بنا بر این از ظاهر لفظ آیه بر مى‏آید که نماز از همان اول تشریع، فریضه‏اى داراى وقت بوده که باید هر نمازى را در وقت خودش انجام داد. ولى ظاهرا وقت در نماز، کنایه باشد از ثبات و عدم تغیر و خلاصه کلام اینکه ظاهر لفظ منظور نیست، و نمى‏خواهد بفرماید نماز فریضه‏اى است داراى وقت بلکه مى‏خواهد بفرماید: فریضه‏اى است لا یتغیر و ثابت و بنا بر این اطلاق موقوت بر کلمه کتاب، اطلاق ملزوم بر لازمه چیزى است. و مراد از کتاب موقوت، کتابى مفروض و ثابت و غیر متغیر است. مى‏خواهد بفرماید: نماز به حسب اصل، دگرگونگى نمى‏پذیرد، پس در هیچ حالى ساقط نمى‏شود.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

داود بن فرقد روایت کرده که گفت: من از امام صادق (علیه‏السلام) از معنای آیه: «ان الصلوة کانت علی المؤمنین کتابا موقوتا» پرسیدم فرمود: «کتابا موقوتا» به معنای کتاب ثابت است و اگر اندکی نماز را جلوتر و عقب‏تر خوانده باشی ضرری به تو نمی‏رساند، مادامی که سر به اضاعه نماز در نیاورد و مصداق آیه: «اضاعوا الصلوة و اتبعوا الشهوات فسوف یلقون غیا»(مریم/59) واقع نشده باشی.

علامه طباطبایی: این روایت اشاره به این معنا دارد که نمازهای پنجگانه از نظر وقت موسع‏اند و هر یک وقتی ممتد دارد. روایاتى دیگر نیز بر این معنا دلالت دارد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

از یکی از دو امام باقر و صادق ( علیهما السلام) روایت آمده که درباره نماز مغرب در سفر فرمود: اگر ساعتی تاخیر بیفتد ترک نمی‏شود، اگر بخواهی مغرب و عشا را در زمان عشا می‏خوانی و اگر بخواهی می‏توانی ساعتی به دنبال کارت بروی تا شفق از بین برود - آن وقت بخوانی. چون رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) نیز نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا را با هم خواند و گاهی زودتر، یعنی اول وقت می‏خواند و گاهی تاخیر می‏انداخت.
خدای تبارک و تعالی نیز که می‏فرماید: «ان الصلوة کانت علی المؤمنین کتابا موقوتا» منظورش همین است که نماز وقتی وسیع دارد و جز این منظوری ندارد. زیرا اگر آنطور بود که اهل تسنن ادعا می‏کنند، هرگز رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) آنطور که در بالا نقل کردیم نماز نمی‏خواند، یعنی نماز را از وقتش تاخیر نمی‏انداخت. چون رسول خدا (صلی‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم) از هر کس دیگری عالم‏تر و باخبرتر به احکام دین است. و اگر آنطور که آنها می‏گویند بهتر بود محمد رسول الله به آن دستور می‏داد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

حضرت على‏علیه السلام درباره‏ى آیه «اذکروا اللّه قیاماً و قعودا و على جنوبکم» فرمودند: یعنى شخص سالم ایستاده، مریض نشسته و کسى که نشسته نمى‏تواند، خوابیده نماز بخواند. [ نظرات / امتیازها ]

حضرت على‏علیه السلام درباره‏ى آیه «اذکروا اللّه قیاماً و قعودا و على جنوبکم» فرمودند: یعنى شخص سالم ایستاده، مریض نشسته و کسى که نشسته نمى‏تواند، خوابیده نماز بخواند.
امام باقرعلیه السلام درباره‏ى «کتاباً موقوتاً» فرمودند: یعنى مفروض و واجب [ نظرات / امتیازها ]

کلمه‏ى «قِیاماً» جمع «قائم» به معناى ایستاده و کلمه‏ى «قُعوداً» جمع «قاعد» به معناى نشسته و کلمه‏ى «جُنوب» جمع «جَنب» به معناى پهلو و کنایه از دراز کشیدن است. همچنین کلمه‏ى «کتاباً» به معناى امرى نوشته شده و واجب و کلمه‏ى «مَوقوت» به معناى کارى با وقت معیّن است.
حضرت على‏علیه السلام درباره‏ى آیه «اذکروا اللّه قیاماً و قعودا و على جنوبکم» فرمودند: یعنى شخص سالم ایستاده، مریض نشسته و کسى که نشسته نمى‏تواند، خوابیده نماز بخواند.[359]
امام باقرعلیه السلام درباره‏ى «کتاباً موقوتاً» فرمودند: یعنى مفروض و واجب.[360]
[ نظرات / امتیازها ]

حضرت على‏علیه السلام درباره‏ى آیه «اذکروا اللّه قیاماً و قعودا و على جنوبکم» فرمودند: یعنى شخص سالم ایستاده، مریض نشسته و کسى که نشسته نمى‏تواند، خوابیده نماز بخواند. <359> امام باقرعلیه السلام درباره‏ى «کتاباً موقوتاً» فرمودند: یعنى مفروض و واجب. <360> 1- کمبودهاى نماز خوف، با یاد خدا جبران مى‏شود. «فاذا قضیتم الصلوة فاذکروااللَّه» [ نظرات / امتیازها ]

حضرت على علیه السلام درباره‏ى آیه‏ «فَاذْکُرُوا اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلى‏ جُنُوبِکُمْ» فرمودند: یعنى شخص سالم ایستاده، مریض نشسته و کسى که نشسته نمى‏تواند، خوابیده نماز بخواند. «1»
امام باقر علیه السلام درباره‏ى‏ «کِتاباً مَوْقُوتاً» فرمودند: یعنى مفروض و واجب. «2» [ نظرات / امتیازها ]