این آیه متمم آیه قبلى است. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «حسبان» به معناى پندار است. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه (عمى) در اینجا عبارتست از نداشتن چشم حق بین، و تمیز ندادن میان خیر و شر. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «فتنه» به معناى امتحانى است که شخص بیخبر را مغرور سازد، و به معنى مطلق شر و بلا هم هست. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه (صمم) به معناى کرى است، و مراد از آن در اینجا نشنیدن پند و موعظه و بی اعتنایى به نصیحت است. [ نظرات / امتیازها ]

این (عمى) و (صمم) (کورى و کرى) هر دو معلولند براى همان پندار غلطشان که خیال می کردند فتنه و امتحانى در کار نیست، و ظاهر سیاق آیه اینست که «حسبان» هم که علت کرى و کوریشان بود، خود معلول علتى دیگر است، و آن اینست که آنها براى خود فضیلت و کرامتى می پنداشتند، و آن فضیلت این بود که می گفتند ما از شاخه هاى شجره یعقوب هستیم، و می گفتند ما پسران خدا و دوستان اوییم، و چون چنین فضائلى را دارا هستیم پس عذابى براى ما نیست، اگر چه به هر عمل زشت و معصیتى آلوده باشیم، بنا بر این معناى آیه (و خدا داناتر است) چنین می شود: اهل کتاب به خاطر عقیده هایى که در باره خود داشتند و خیال می کرده اند که صرف یهودى بودن ایشان را از فتنه و بلا نگاه می دارد از این رو به همین پندار غلط کور و کر شدند، و کارشان بجایى رسید که دیگر نمی توانستند حق را ببینند، و یا از شنیدن مطالب حق و نافع انبیا و دعوتشان بسوى حق برخوردار شوند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

توبه خداوند بر بندگان نظر رحمت او است، بر ایشان، و بار دیگر دستگیریش از آنان، و اینکه فرمود: «ثُمَّ تابَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ» یعنى سپس خداوند به لطف و رحمت به ایشان رجوع فرمود: دلالت دارد بر اینکه یک بار آنان را از رحمت خود دور کرده و به آن پندار غلط دچارشان ساخته، و در نتیجه به کورى و کرى مبتلا شده اند سپس از جرمشان در گذشته و آن پندار غلط را از دلهایشان بیرون برده، و در نتیجه آن کرى و کوری شان را بهبودى بخشیده، و فهمیده اند که آنان هم مانند همه، جنس بشر و بندگان خدایند (نه پسر و دوست او)، و در نزد خدا هیچ کرامت و فضیلتى براى آنان نیست، مگر اینکه تقوا پیشه کنند، و حق بین شوند، و مواعظ خداوند را که از زبان انبیاى خود گوشزد بشر می سازند، بشنوند، وقتى این معنا را فهمیدند متوجه شدند که اسم‏گذارى هیچ سودى ندارد، و لیکن بعد از همه این عنایات بار دیگر به کرى و کورى سابق خود دچار شدند. {ثُمَّ تابَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ} [ نظرات / امتیازها ]

کورى و کرى را بار اول به همه یهود و بار دوم به کثیرى از آنان نسبت داده، و لفظ کثیر را از واو (عموا) و (صموا) که واو جمع است بدل آورد، این نکته براى این بکار رفته که اولا رعایت انصاف و حقیقت گویى در کلام شده باشد، و بفهماند که:

1-اگر بار اول بطور عموم گفتیم: «عَمُوا وَ صَمُّوا» نه براى این بود که بطور کلى تمامى یهود به کرى و کورى گرائیدند، بلکه از باب نسبت دادن حکم بعض بود به کل که خود تعبیریست متعارف.

2-بار اول همه یهود دچار کرى و کورى شدند و لیکن بار دوم عده کثیرى از آنها.

3-توبه الهى اثرش بالمره باطل نمی شود.

لذا دیدند که در اثر توبه خداوند در بار اول عده اى به هدایت خداوند باقى مانده و دچار کرى و کورى مجدد نشدند. {ثُمَّ عَمُوا وَ صَمُّوا کَثِیرٌ مِنْهُمْ} [ نظرات / امتیازها ]

«فتنة» در آیه، یا به معناى آزمون و یا به معناى عذاب است.
بنى‏اسرائیل مى‏پنداشتند آزمایش‏ها یا قهر و عذاب الهى، مربوط به دوران حضرت موسى‏علیه السلام بوده و شامل آنان نمى‏شود. از این رو سرگرم زندگى مادّى، رفاه‏طلبى و بى‏تفاوتى نسبت به آیات الهى شدند.
امام صادق‏علیه السلام درباره‏ى «وحسبوا ان لا تکون فتنة» فرمود: مقصود زمانى است که پیامبر در بین آنان نبود، «فعموا و صمّوا» زمانى است که پیامبر از دنیا رفت، «ثمّ تاب اللّه» زمانى است که امیرالمؤمنین‏علیه السلام به خلافت رسید و «ثمّ عموا و صمّوا» تا روز قیامت است. [150]

--------------------------------------------------------------------------------
150) کافى، ج‏8، ص‏200. [ نظرات / امتیازها ]

«فتنة» در آیه، یا به معناى آزمون و یا به معناى عذاب است.
بنى‏اسرائیل مى‏پنداشتند آزمایش‏ها یا قهر و عذاب الهى، مربوط به دوران حضرت موسى علیه السلام بوده و شامل آنان نمى‏شود. از این رو سرگرم زندگى مادّى، رفاه‏طلبى و بى‏تفاوتى نسبت به آیات الهى شدند.
امام صادق علیه السلام در توضیح آیه فرمود: «و حسبوا ان لا تکون فتنة» مقصود زمانى است که پیامبر صلى الله علیه و آله در بین آنان بوده، «فَعَمُوا وَ صَمُّوا» زمانى است که پیامبر از دنیا رفت، «ثُمَّ تابَ اللَّهُ» مراد زمانى است که امیرمؤمنان علیه السلام به خلافت رسید و «ثُمَّ عَمُوا وَ صَمُّوا» مراد تا روز

قیامت است. «1»

[ نظرات / امتیازها ]