انعامى را که در آیه قبلى بطور اجمال اسم برده بود در اینجا بطور تفصیل بیان مى‏کند. و مراد(از این بیان تفصیلی)، تشدید توبیخ و ملامت ایشان(مشرکین) است به اینکه یکا یک صور و وجوه را به تفصیل ذکر مى‏کند. از این رو جمله «ثَمانِیَةَ أَزْواجٍ» عطف بیان «حَمُولَةً وَ فَرْشاً»(الأنعام/142) در آیه قبلى است‏ و معناى آیه این است که: خداوند هشت زوج آفریده، از ضان دو زوج یکى نر و یکى ماده و از معز هم دو زوج، بگو آیا خداوند نر این دو نوع چارپا را حرام کرده و یا ماده آن دو را و یا آن بچه‏هایى را که در شکم ماده‏هاى آن دو است، اگر راست مى‏گویید مرا به علم و مدرک صحیحى که دارید خبر دهید. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه «ازواج» جمع زوج است که هم به معناى عدد دو است و هم به معناى یکى است که همراه جفت خود باشد. [ نظرات / امتیازها ]

در سوره زمر بطور اجمال هشت جفت از انعام را حلال کرده و فرموده: «وَ أَنْزَلَ لَکُمْ مِنَ الْأَنْعامِ ثَمانِیَةَ أَزْواجٍ»(الزمر/6) آن گاه در آیه «ثَمانِیَةَ أَزْواجٍ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَیْنِ وَ مِنَ الْمَعْزِ اثْنَیْنِ ... وَ مِنَ الْإِبِلِ اثْنَیْنِ وَ مِنَ الْبَقَرِ اثْنَیْنِ» آن را تفصیل داده و تفسیر فرموده است. رسول خدا(صل‍ی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در معناى «مِنَ الضَّأْنِ اثْنَیْنِ» فرمود: مقصود اهلى و وحشى آن است، و همچنین مقصود از «و من المعز اثنین و من البقر اثنین» اهل و وحشى است، و اما اینکه فرمود: «وَ مِنَ الْإِبِلِ اثْنَیْنِ» مقصود از این دو جفت بخاتى و عراب است این چارپایان را خداوند حلال کرده.

علامه طباطبایی: در کتاب کافى و کتاب اختصاص و تفسیر عیاشى نیز روایتى از داوود رقى و صفوان جمال از امام صادق(علیه‌السلام) نقل شده که روایت فوق را تایید مى‏کند، چیزى که در اینجا باقى مى‏ماند این است که آیا زوجى که در آیه« ثَمانِیَةَ أَزْواجٍ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَیْنِ» است به معناى همان زوجى است که در آیه« وَ أَنْزَلَ لَکُمْ مِنَ الْأَنْعامِ ثَمانِیَةَ أَزْواجٍ»(الزمر/6) مى‏باشد هم چنان که از روایت عیاشى و قمى استفاده مى‏شد؟ و یا آنکه هر کدام معناى على حده‏اى دارد، بحث از این جهت به زودى خواهد آمد- ان شاء اللَّه تعال

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

کلمه‏ى «زوج» هم به مجموع نر و ماده گفته مى‏شود و هم به هر یک از نر و ماده به تنهایى. در این آیه به هر کدام به تنهایى گفته شده و مراد از هشت جفت، هشت عدد است، چهار نر و چهار ماده که چهار تا در آیه 143 و چهار تا در آیه 144 بیان شده است. در آیه 45 سوره‏ى نجم نیز کلمه‏ى «زوج» در یک فرد بکار رفته است، نه در دو تا. «خلق الزّوجین الذّکر والانثى»
در آیه 6 سوره‏ى زمر، خلقت هشت نر و ماده‏ى حیوانات در کنار خلقت انسان بیان شده است. «خلقکم من نَفسٍ واحدة، ثُمّ جعل منها زوجها وانزل لکم من الانعام ثَمانیَة اَزواج»
احتمال دارد که ترتیب نام بردن از حیوانات چهارگانه، اشاره به برترى آنها در مصرف باشد. (گوسفند، بز، شتر و گاو)
در بعضى روایات، «ثمانیة ازواج» به 16 فرد تفسیر شده که این چهار حیوان هر کدام دو نوع یکى نر یکى ماده و هر کدام اهلى و وحشى دارد. امام هادى علیه السلام فرمود: گاومیش از نوع گاو وحشى است. [495]

--------------------------------------------------------------------------------
495) تفسیر برهان، ج‏1، ص‏558.
[ نظرات / امتیازها ]

1 اصل در مورد چهارپایان، جواز و اباحه و حلال بودن گوشت آنهاست و ممنوعیت و حرمت گوشت هر حیوان دلیل خاص مى خواهد

2 قرآن کریم در مقابل تحریم هاى بى دلیل گوشت برخى حیوانات توسط مشرکان ایستاده است و با بیان روشن و صریح از آنان دلیل مى طلبد، تا خرافات و فرهنگ غلط جاهلیت را از جامعه بزداید

3 در این آیه از هشت زوج یاد شده است که مقصود، یا چهار نوع حیوان نر و چهار نوع حیوان ماده است و یا چهار جفت حیوان اهلى و وحشى؛ همان طور که در برخى روایات از اهل بیت علیهم السلام حکایت شده است

4 در هنگام خبر دادن از حلال و حرام الهى، علم (عادى) لازم است؛ یعنى سخنى که همراه با دلیل اطمینان بخش باشد [ نظرات / امتیازها ]