(قل هو القادر علی ان یبعث علیکم عذابا من فوقکم او من تحت ارجلکم او یلبسکم شیعا و یذیق بعضکم باس بعض انظر کیف نصرف الایات لعلهم یفقهون ):(بگو خدا قادر است که عذابی از آسمان یا زمین که در زیرپای شماست بر شما برانگیزد و یا شما را گروه گروه کند،و بچشاند به بعضی ازشما آزار بعضی دیگر را، ببین چگونه آیات خود را می گردانیم تا شاید ایشان بفهمند)،(بعث )به معنای برانگیختن و چیزی را به طرفی سوق دادن است و بعث به دو معناست : (1ـ بعث بشری : مانند بپاداشتن و به راه انداختن شتر یا فرستادن انسانی به سوی حاجتی ازحوائج ، (2ـ بعث الهی که به دو گونه است : اول )، هستی بخشیدن به اشیاء، پس از نیستی و عدم که خداوند قدرت آن را به کسی نبخشیده و مختص به اوست ، دوم )، زنده کردن مردگان که این از بعضی از اولیاء خدا مانندعیسی (ع ) و امثال وی نیز بر می آید. به هر صورت (بعث عذاب )یعنی فرستادن عذابی که می بایستی متوجه آنان بشود و اگر تاکنون متوجه آنها نشده ، مانعی از قبیل ایمان و اطاعت در کار بوده که اگر این نبود، خداوند آن عذاب را متوجه آنها می کرد، پس آنها استحقاق عذاب را دارند و خداوند قادر است بر اینکه از بالا یا پایین عذاب بر آنان بفرستد و یاآنان را با اینکه فرقه های مختلفی هستند به یکدیگر مشتبه سازد. عذابهای آسمانی مانند صیحه آسمانی و طوفان و باد کشنده و مانند عذابی که به قوم عاد و ثمود و شعیب و لوط رسید و عذابهای زمینی مانند فرو بردن زمین ،(مثل قارون که در زمین فرو رفت )یا زلزله می باشد. بعضی گفته اند عذاب از فوق همان فشار و شکنجه ای که ممکن است از ناحیه سلاطین و گردنکشان به قومی برسد و عذاب از پایین ، منظور ناراحتیهایی است که ممکن است از ناحیه زیر دستان و بردگان به ایشان برسد. و بعضی دیگر گفته اند مراد از فوق و تحت سلاحهای آتشینی است که بشراخیرا آنرا اختراع کرده مانند هواپیماهای بمب افکن ، توپهای سنگین ، ضدهوائیها و کشتیهای جنگی و...اما حق مطلب این است که لفظ آیه قابل انطباق برهمه این معانی می باشد، ولی اگر تعمق کنیم خواهیم دید که تنها چیزی که امت رامستحق عذاب نموده ، همانا اختلاف کلمه و تفرقه است که دعوت پیامبر را که به سوی اتفاق کلمه بود نپذیرفتند، اما عبارت (یلبسکم شیعا)،(البس علیه الامر) یعنی امر را براو مشتبه نمود و (لبس )اشتباه امر و اختلاط کلام را می گویند و (شیع )به معنای فرق وطوایف است وشیعه یعنی پیرو،و(تشیع )یعنی پیروی به صورت تدین وولاء. و ظاهرا این عبارت می خواهد دسته بندیهایی را که بعد از رحلت رسولخدا(ص ) به وجود آمد پیشگویی نماید، همان دسته بندیهایی که باعث ایجاد مذاهب گوناگونی در اسلام گردید و هر فرقه در باره مذهب خود اعمال تعصب و حمایت جاهلانه نمودند و آن برادر کشیها به راه افتاد و هر فرقه ای فرقه دیگر را جایز القتل و از حریم دین و مرز اسلام بیرون دانستند، پس عبارت (یذیق بعضکم بأس بعض )نیز اشاره به همین مسائل دارد، لذا شاید این دوعبارت اشاره به یک عذاب باشد ،شاید هم تفرقه پیامدهای گوناگون و بیشتری داشته باشد، چون تفرقه بین امت علاوه بر جنگ و خونریزی ، آثار دیگری ازقبیل ضعف در نیروی اجتماعی و متمرکز نبودن قوا را نیز در پی دارد و لذا جمله دوم ، ذکر خاص بعد از عام یا مقید بعد از مطلق خواهد بود،اما این از فصاحت قرآن دور است ، چون عنایت خاصی در اینجا در بین نیست ، بنابراین هردوعبارت اشاره به یک عذاب است . لذا معنا چنین می شود که ای محمد(ص ) مردم را از عاقبت وخیم استنکاف ازاتحاد و اجتماع در زیر لوای توحید و اعراض از شنیدن دعوت حق بترسان و به آنان بگو که عاقبت حرکت و رویه ای که در پیش گرفته اند تا چه اندازه وخیم است ودرخاتمه برای تکمیل سخن می فرماید:نگاه کن چطوراین نشانه هارادرخورفهم آنان می گردانیم تاشایدآنهاتفکر وتعمق نمایند و به اوامرالهی ملتزم شوند. [ نظرات / امتیازها ]

برگزیده تفسیر نمونه، ج‏1، ص: 608
(آیه 65)- عذابهاى رنگارنگ! در این آیه براى تکمیل طرق مختلف تربیتى، تکیه روى مسأله تهدید به عذاب و مجازات الهى شده، یعنى همانطور که خداوند ارحم الراحمین و پناه دهنده بى‏پناهان است همچنین در برابر طغیانگران و سرکشان، قهار و منتقم نیز مى‏باشد.
در این آیه به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دستور داده شده است که مجرمان را به سه نوع مجازات تهدید کند: عذابهایى از طرف بالا و پایین و مجازات اختلاف کلمه و بروز جنگ و خونریزى، لذا مى‏گوید: «بگو: خداوند قادر است که مجازاتى از طرف بالا یا از طرف پایین بر شما بفرستد» (قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى‏ أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ). «و یا این که شما را به صورت دسته‏هاى پراکنده به یکدیگر مخلوط کند و طعم جنگ و خونریزى را به بعضى به وسیله بعضى دیگر بچشاند» (أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَ یُذِیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْضٍ).
مسأله اختلاف کلمه و پراکندگى در میان جمعیت به قدرى خطرناک است که در ردیف عذابهاى آسمانى و صاعقه‏ها و زلزله‏ها قرار گرفته است، و راستى چنین است، بلکه گاهى ویرانیهاى ناشى از اختلاف و پراکندگى به درجات بیشتر از ویرانیهاى ناشى از صاعقه‏ها و زلزله‏هاست، کرارا دیده شده است کشورهاى آباد در سایه شوم نفاق و تفرقه به نابودى مطلق کشیده شده است و این جمله هشدارى است به همه مسلمانان جهان! و در پایان آیه اضافه مى‏کند: «بنگر که چگونه نشانه‏ها و دلایل مختلف را براى آنها بازگو مى‏کنیم، شاید درک کنند و به سوى حق بازگردند» (انْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ). [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
(هو القادر) هو الذی عرفتموه قادرا و هو الکامل القدرة (عذابا من فوقکم ) کما أمطر علی قوم لوط و علی أصحاب الفیل الحجارة ، و أرسل علی قوم نوح الطوفان (أو من تحت أرجلکم ) کما أغرق فرعون و خسف بقارون ، و قیل من فوقکم : من قبل أکابرکم و سلاطینکم . و من تحت أرجلکم : من قبل سفلتکم و عبیدکم . و قیل : هو حبس المطر و النبات (أو یلبسکم شیعا) أو یخلطکم فرقا مختلفین علی أهواء شتی ، کل فرقة منکم مشایعة لإمام . و معنی خلطهم : أن ینشب القتال بینهم فیخلطوا و یشتبکوا فی ملاحم القتال ، من قوله : و کتیبة لبستها بکتیبة حتی إذا التبست نفضت لها یدی و عن رسول الله صلی الله علیه و سلم : " سألت الله أن لا یبعث علی أمتی عذابا من فوقهم أو من تحت أرجلهم فأعطانی ذلک ، و سألته أن لا یجعل بأسهم بینهم فمنعنی ، و أخبرنی جبریل أن فناء أمتی بالسیف " و عن جابر بن عبدالله لما نزل (من فوقکم ) قال رسول الله صلی الله علیه و سلم " أعوذ بوجهک " فلما نزل (أو من تحت أرجلکم . أو یلبسکم شیعا) قال " هاتان أهون " و معنی الَیة : الوعید بأحد أصناف العذاب المعدودة [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر المیزان( خلاصه )
(65)(قل هو القادر علی ان یبعث علیکم عذابا من فوقکم او من تحت ارجلکم او یلبسکم شیعا و یذیق بعضکم باس بعض انظر کیف نصرف الایات لعلهم یفقهون ):(بگو خدا قادر است که عذابی از آسمان یا زمین که در زیرپای شماست بر شما برانگیزد و یا شما را گروه گروه کند،و بچشاند به بعضی ازشما آزار بعضی دیگر را، ببین چگونه آیات خود را می گردانیم تا شاید ایشان بفهمند)،(بعث )به معنای برانگیختن و چیزی را به طرفی سوق دادن است و بعث به دو معناست : (1ـ بعث بشری : مانند بپاداشتن و به راه انداختن شتر یا فرستادن انسانی به سوی حاجتی ازحوائج ، (2ـ بعث الهی که به دو گونه است : اول )، هستی بخشیدن به اشیاء، پس از نیستی و عدم که خداوند قدرت آن را به کسی نبخشیده و مختص به اوست ، دوم )، زنده کردن مردگان که این از بعضی از اولیاء خدا مانندعیسی (ع ) و امثال وی نیز بر می آید. به هر صورت (بعث عذاب )یعنی فرستادن عذابی که می بایستی متوجه آنان بشود و اگر تاکنون متوجه آنها نشده ، مانعی از قبیل ایمان و اطاعت در کار بوده که اگر این نبود، خداوند آن عذاب را متوجه آنها می کرد، پس آنها استحقاق عذاب را دارند و خداوند قادر است بر اینکه از بالا یا پایین عذاب بر آنان بفرستد و یاآنان را با اینکه فرقه های مختلفی هستند به یکدیگر مشتبه سازد. عذابهای آسمانی مانند صیحه آسمانی و طوفان و باد کشنده و مانند عذابی که به قوم عاد و ثمود و شعیب و لوط رسید و عذابهای زمینی مانند فرو بردن زمین ،(مثل قارون که در زمین فرو رفت )یا زلزله می باشد. بعضی گفته اند عذاب از فوق همان فشار و شکنجه ای که ممکن است از ناحیه سلاطین و گردنکشان به قومی برسد و عذاب از پایین ، منظور ناراحتیهایی است که ممکن است از ناحیه زیر دستان و بردگان به ایشان برسد. و بعضی دیگر گفته اند مراد از فوق و تحت سلاحهای آتشینی است که بشراخیرا آنرا اختراع کرده مانند هواپیماهای بمب افکن ، توپهای سنگین ، ضدهوائیها و کشتیهای جنگی و...اما حق مطلب این است که لفظ آیه قابل انطباق برهمه این معانی می باشد، ولی اگر تعمق کنیم خواهیم دید که تنها چیزی که امت رامستحق عذاب نموده ، همانا اختلاف کلمه و تفرقه است که دعوت پیامبر را که به سوی اتفاق کلمه بود نپذیرفتند، اما عبارت (یلبسکم شیعا)،(البس علیه الامر) یعنی امر را براو مشتبه نمود و (لبس )اشتباه امر و اختلاط کلام را می گویند و (شیع )به معنای فرق وطوایف است وشیعه یعنی پیرو،و(تشیع )یعنی پیروی به صورت تدین وولاء. و ظاهرا این عبارت می خواهد دسته بندیهایی را که بعد از رحلت رسولخدا(ص ) به وجود آمد پیشگویی نماید، همان دسته بندیهایی که باعث ایجاد مذاهب گوناگونی در اسلام گردید و هر فرقه در باره مذهب خود اعمال تعصب و حمایت جاهلانه نمودند و آن برادر کشیها به راه افتاد و هر فرقه ای فرقه دیگر را جایز القتل و از حریم دین و مرز اسلام بیرون دانستند، پس عبارت (یذیق بعضکم بأس بعض )نیز اشاره به همین مسائل دارد، لذا شاید این دوعبارت اشاره به یک عذاب باشد ،شاید هم تفرقه پیامدهای گوناگون و بیشتری داشته باشد، چون تفرقه بین امت علاوه بر جنگ و خونریزی ، آثار دیگری ازقبیل ضعف در نیروی اجتماعی و متمرکز نبودن قوا را نیز در پی دارد و لذا جمله دوم ، ذکر خاص بعد از عام یا مقید بعد از مطلق خواهد بود،اما این از فصاحت قرآن دور است ، چون عنایت خاصی در اینجا در بین نیست ، بنابراین هردوعبارت اشاره به یک عذاب است . لذا معنا چنین می شود که ای محمد(ص ) مردم را از عاقبت وخیم استنکاف ازاتحاد و اجتماع در زیر لوای توحید و اعراض از شنیدن دعوت حق بترسان و به آنان بگو که عاقبت حرکت و رویه ای که در پیش گرفته اند تا چه اندازه وخیم است ودرخاتمه برای تکمیل سخن می فرماید:نگاه کن چطوراین نشانه هارادرخورفهم آنان می گردانیم تاشایدآنهاتفکر وتعمق نمایند و به اوامرالهی ملتزم شوند. [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
«لَبْس» به معناى آمیختن، و «شِیَع» جمع «شیعه»، به معناى گروه است. در آیه‏ى قبل، قدرت نجات‏بخش الهى مطرح شد، اینجا قدرت قهر و عذاب او. امام باقر علیه السلام فرمودند: مراد از عذاب آسمانى، دود و صیحه و مراد از عذاب زمینى، فرورفتن در آن و مراد از «یَلبِسَکم شِیَعا»، تفرقه در دین و بدگویى و کشتن یکدیگر است. <367> شاید آن حضرت در مقام بیان بعضى از نمونه‏ها بوده‏اند نه تمام مصادیق، زیرا مثلا عذاب فوق شامل فشار طاغوت‏ها که حاکم بر مردمند و عذاب تحت شامل قهرى بدنبال نافرمانى مردم از رهبر حقّ که از مردم و در مردم و هم سطح آنان است نیز مى‏شود. تعابیر گوناگونى در قرآن خطاب به پیامبر اکرم‏صلى الله علیه وآله، این مضمون را بیان مى‏کند که پیامبر مسئولِ ابلاغ دین خداست، نه اجبار مردم به ایمان آوردن. از جمله: «ما جعلناک علیهم حفیظا» <368> ، «لستَ علیهم بمصیطر» <369> ، «ما أنت علیهم بجبّار» <370> ، «ما على الرّسول الاّ البَلاغ» <371> ، «أفانتَ تکره النّاس» <372> ، «لااکراه فى‏الدّین» <373> ، «اِن أنت الاّ نذیر» <374> و «قل لستُ علیکم بوکیل». 1- یکى از وظایف پیامبر، یادآورى قدرت بى‏مانند خداوند است. «قل هو القادر» 2- شرک، زمینه‏ساز دریافت انواع عذاب‏هاست. «ثم انتم تشرکون قل هو القادر...» 3- خداوند، هم نجات‏بخش است، هم عذابگر، آنکه آگاهانه سراغ غیر خدا مى‏رود، باید منتظر عذاب باشد. «قل هوالقادر على أن یبعث ...» 4- تفرقه و تشتّت، از عذاب‏هاى الهى و در کنار عذاب آسمانى و زمینى مطرح شده است. «یلبسکم شیعاً» 5 - گاهى مردم، به وسیله‏ى مردم و با دست یکدیگر عذاب و تنبیه مى‏شوند. «یذیق بعضکم بأس بعض» 6- مبلّغان دینى باید از روشهاى گوناگون براى ارشاد مردم بهره‏گیرند. «اُنظر کیف نصرّف الآیات» 7- اگر مفهومى را در قالب‏هاى متنوّع ارائه دادیم، به تأثیرات بیشترى امیدوار باشیم. «نُصرّف الآیات لعلّهم یفقهون» 8 - چون راه شما حقّ است، از تکذیب مردم نگران نباشید. «و هو الحقّ» 9- تو مسئول وظیفه هستى، ضامن نتیجه نیستى. «لستَ علیکم بوکیل» [ نظرات / امتیازها ]

(آیه 65)- عذابهاى رنگارنگ! در این آیه براى تکمیل طرق مختلف تربیتى، تکیه روى مسأله تهدید به عذاب و مجازات الهى شده، یعنى همانطور که خداوند ارحم الراحمین و پناه دهنده بى‏پناهان است همچنین در برابر طغیانگران و سرکشان، قهار و منتقم نیز مى‏باشد.

در این آیه به پیامبر صلّى اللّه علیه و آله دستور داده شده است که مجرمان را به سه نوع مجازات تهدید کند: عذابهایى از طرف بالا و پایین و مجازات اختلاف کلمه و بروز جنگ و خونریزى، لذا مى‏گوید: «بگو: خداوند قادر است که مجازاتى از طرف بالا برگزیده تفسیر نمونه، ج‏1، ص: 608

یا از طرف پایین بر شما بفرستد» (قُلْ هُوَ الْقادِرُ عَلى‏ أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذاباً مِنْ فَوْقِکُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ). «و یا این که شما را به صورت دسته‏هاى پراکنده به یکدیگر مخلوط کند و طعم جنگ و خونریزى را به بعضى به وسیله بعضى دیگر بچشاند» (أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً وَ یُذِیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْضٍ).

مسأله اختلاف کلمه و پراکندگى در میان جمعیت به قدرى خطرناک است که در ردیف عذابهاى آسمانى و صاعقه‏ها و زلزله‏ها قرار گرفته است، و راستى چنین است، بلکه گاهى ویرانیهاى ناشى از اختلاف و پراکندگى به درجات بیشتر از ویرانیهاى ناشى از صاعقه‏ها و زلزله‏هاست، کرارا دیده شده است کشورهاى آباد در سایه شوم نفاق و تفرقه به نابودى مطلق کشیده شده است و این جمله هشدارى است به همه مسلمانان جهان! و در پایان آیه اضافه مى‏کند: «بنگر که چگونه نشانه‏ها و دلایل مختلف را براى آنها بازگو مى‏کنیم، شاید درک کنند و به سوى حق بازگردند» (انْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ).

[ نظرات / امتیازها ]

1- یکى از وظایف پیامبر، یادآورى قدرت بى‏مانند خداوند است. «قل هو القادر»
2- شرک، زمینه‏ساز دریافت انواع عذاب‏هاست. «ثم انتم تشرکون قل هو القادر...»
3- خداوند، هم نجات‏بخش است، هم عذابگر، آنکه آگاهانه سراغ غیر خدا مى‏رود، باید منتظر عذاب باشد. «قل هوالقادر على أن یبعث ...»
4- تفرقه و تشتّت، از عذاب‏هاى الهى و در کنار عذاب آسمانى و زمینى مطرح شده است. «یلبسکم شیعاً»
5 - گاهى مردم، به وسیله‏ى مردم و با دست یکدیگر عذاب و تنبیه مى‏شوند. «یذیق بعضکم بأس بعض»
6- مبلّغان دینى باید از روشهاى گوناگون براى ارشاد مردم بهره‏گیرند. «اُنظر کیف نصرّف الآیات»
7- اگر مفهومى را در قالب‏هاى متنوّع ارائه دادیم، به تأثیرات بیشترى امیدوار باشیم. «نُصرّف الآیات لعلّهم یفقهون»
[ نظرات / امتیازها ]

«مِنْ فَوْقِکُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ » 65 طبرى: یعنى بگو به آنها که از خدا رو گردان هستند و متوجّه به بت شما که مشرک مى شوید به آن خدا که از تاریکى صحرا و دریا نجاتتان مى دهد، او مى تواند عذاب بفرستد، و اختلاف است در مقصود از فوق و تحت: سعید بن جبیر و سدى و مجاهد گفته اند یعنى سنگ از آسمان ببارد و زمین شکافته شود و شما را فروبرد ابن عباس گفته است: مقصود از فوق حکمران و پیشواى بدرفتار است و «تحت ارجل» یعنى خدمتگزاران و مردمان نازل که انسان گرفتار به آنها مى شود

مجمع: سعید جبیر و مجاهد گفته اند عذاب فوق یعنى صداى آسمانى و سنگ و طوفان و باد، چنانچه عاد و ثمود و قوم لوط و شعیب گرفتار شدند، و عذاب «تحت ارجل» به زمین فرورفتن است چنانچه با قارون رفتار شد، و ضحاک گفته است: فوق بزرگان و تحت سفله و مردم نازل و ابن عبّاس گفته است: «مِنْ فَوْقِکُمْ » یعنى سلاطین ستمکار و «مِنْ تَحْتِ » یعنى غلامهاى بدرفتار و مردم بى خبر، و همین معنى از حضرت صادق (ع) روایت شده است

«أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً» 65 طبرى: ابن زید گفت: یعنى همین که امروز مردم دچار به آن هستند و هریک به راهى مى رود و خواسته اى دارد و اتّفاق میانشان نیست، و یکدیگر را مى کشند

مجمع: بعضى گفته اند: یعنى واگذار به خود مى شوند و مشمول لطف نمى شوند تا مؤمن و متّحد شوند چون در گذشته گناهکار بوده اند نتیجه ى آن چنین شده است و بعضى گفته اند: یعنى تعصّب و دشمنى در میان شما تولید مى شود و پیوسته مزاحم یکدگر هستید، و این معنى از امام صادق هم روایت شده است

فخر: ظاهر این جمله آن است که گرفتار عقاید و مذاهب مختلف مى شوند

«وَ یُذِیقَ بَعْضَکُمْ » 65 مجمع: یعنى جنگ و کشتن یکدگر، و بعضى گفته اند: یعنى آزار از همسایه، و از امام صادق (ع) این معنى روایت شده است، و حسن بصرى گفته است: تهدید بعذاب و گرفتارى براى کافران است، و جمله ى «یَلْبِسَکُمْ » شامل مسلمانان مى شود، فخر: زجّاج گفته است: جمله ى «یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً» یعنى کار شما را به یکدیگر آمیخته مى کند نه براى اتفاق و یگانگى بلکه بصورت آشوب و نفاق و معنى جمله ى «یُذِیقَ بَعْضَکُمْ » همین آشوب است که چون تیره هاى مختلف شدند یکدگر را مى کشند

ابو الفتوح نوشته است: خباب بن ارت گفت شبى از شبها رسول را مراقبت مى کردم و او نماز مى کرد تا صبح برآمد، چون روز بود گفتم یا رسول اللّه دوش نماز بسیار کردى و دگر شبها ندیدم که چنان کردى آنچه نماز بود، گفت: آن نماز رغبت و رهبت بود، از خداى تعالى سه چیز بخواستم: دو بداد و یکى منع کرد، از خداى درخواستم تا دشمن بر من مسلّط نکند، بداد مرا این و بخواستم که بر ایشان قحط عام نفرستد که از آن هلاک شوند، بداد مرا آن، و درخواستم تا شدّت و بأس ایشان در میان ایشان نیفکند، از من دربیخت و نداد مرا آن

«نُصَرِّفُ اَلْآیٰاتِ » 65 مجمع 70: یعنى آیات را مکرّر مى کنیم و هر نوبت آنها را آشکار مى کنیم و باز نوبت دیگر با دلیلهاى مختلف تا شبهه و تردید نماند و حقیقت روشن شود [ نظرات / امتیازها ]

و در مقام تهدید به رسولش امر فرموده که بگو خداى تعالى قدرت دارد که بر شماها عذابى بفرستد از بالاى سر شما مثل سجّیل که بر اصحاب فیل بارید یا از زیر قدم شما مثل قارون که به زمین فرو رفت یا اینکه دشمن را بر شما مسلط گرداند و بشما سختیها برساند و بعضى از بعضى بترسید اُنْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ اَلْآیٰاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ اى رسول بنگر چگونه ما آیات را مى گردانیم و بطرق مختلفه بیان مى نمائیم شاید این کفار به خود آیند و بفهمند و بدانند که او قاهر و مستولى بر آنها است [ نظرات / امتیازها ]

قُلْ هُوَ اَلْقٰادِرُ عَلىٰ أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْکُمْ عَذٰاباً مِنْ فَوْقِکُمْ ؛ بگو: او قادر است که از فراز سرتان عذابى بر شما بفرستد؛ نظیر صاعقه ها و طوفان أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِکُمْ ؛ و یا از زیر پاهایتان، همچون فروبردن زمین و زلزله ها أَوْ یَلْبِسَکُمْ شِیَعاً؛ یا شما را درهم آمیزد و یا گروه هایى از شما تشکیل دهد که درصدد نابودى یکدیگر برخیزند و با وجود این گروه ها، مرکزیّتى برایتان باقى نماند و یا تک تک شما را در یک حالت جنگ روانى با خویشتن قرار دهد، به گونه اى که شبانگاه از چیزى خرسند شود که بامداد از آن نفرت داشت و برعکس، یعنى همیشه نگران باشد و در هیچ کارى نتواند از خود استوارى نشان دهد وَ یُذِیقَ بَعْضَکُمْ بَأْسَ بَعْضٍ ؛ یعنى برخى از شما برخى دیگر را بکشند اُنْظُرْ کَیْفَ نُصَرِّفُ اَلْآیٰاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ ؛ خداى سبحان براى مردم حجّت ها و دلیل هاى روشن حسّى، عقلى و وجدانى بر اثبات حق ارائه مى کند و مثالهاى گوناگونى براى آنان مى آورد، تا حق را بشناسند و از آن پیروى کنند و باطل را بشناسند و از آن دورى نمایند و هرکس که با حق مخالفت کند، با وجود اینکه دلیل برایش اقامه شده، مستحق عذاب خواهد گردید [ نظرات / امتیازها ]

ارسال عذاب از فوق مانند صاعقه و سنگ ریزه که بر امم سابقه و اصحاب فیل نازل شد و از زیر پا مانند خسف و غرق که نصیب قارون و فرعون شد و اختلاط و امتزاج فرق مختلفه در عقائد و افکار با یکدیگر با آنکه همه اهل یک دین و کتاب و قبله هستند و رسیدن بهر یک از آن فرق آسیبى از فرقه دیگرى از قبیل طعن و لعن و قتل مانند اختلاط و نزاع ملل مختلفه اسلام است و این عذابى است که مسلمانان در نتیجه ترک عمل بنصوص ولایت مبتلا به آن شده اند و تغییر اسلوب آیات وعد و وعید براى فهم و ارتداع است و جاى تعجّب است از آنکه خداوند چگونه یک دلیل را به بیانات مختلفه تقریر فرموده است که هریک جاى گیرتر و دلپذیرتر از دیگرى است و عیاشى و قمى رحمة اللّه علیهما از حضرت باقر (ع) نقل نموده اند که عذاب از فوق دود و صیحه آسمانى است و از زیر پا خسف است و اختلاط فرق اختلاف در دین و طعن بعضى از آنها است بر بعضى و چشاندن بعضى را باس بعضى قتل برخى از آنها است برخى را و تمام اینها در اهل قبله است و در مجمع از حضرت صادق (ع) نقل نموده که عذاب فوق سلاطین جورند و عذاب تحت غلامان بد و بى خیرند و اختلاط فرق آمیزشى است که موجب عداوت و عصبیّت میان آنها مى شود و چشاندن بأس سوء جوار است و روایت شده است که چون این آیه نازل شد پیغمبر (ص) از خداوند مسئلت نمود که امّت او را بعذاب فوق و تحت و اختلاف کلمه و قتل بعضى بدست بعضى گرفتار نفرماید و خداوند دو خواهش اول را قبول فرمود و دو خواهش آخر را اجابت نکرد و جبرئیل عرض کرد اختلاف کلمه و قتل در میان امّت تو باقى است تا روز قیامت [ نظرات / امتیازها ]