در الدر المنثور (الدر المنثور ج 3 ص 67) است که ابن ضریس و نحاس در کتاب ناسخ خود و ابن مردویه و بیهقى در کتاب دلائلش از چند طریق از ابن عباس روایت کرده‏اند که گفت: سوره اعراف در مکه نازل شده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در الدر المنثور (ج 3 ص 67) است که ابن منذر و ابو الشیخ از قتاده نقل کرده‏اند که گفت: از سوره اعراف آیه «وَ سْئَلْهُمْ ...» در مدینه و ما بقى همه در مکه نازل شده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

این سوره مشتمل است بر مجموع مطالبى که سوره‏هاى ابتدا شده به حروف مقطعه «الم» و «ص» مشتمل بر آن است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

برداشت کلام در این سوره چنین است که گویا عهدى را که خداوند از آدمیان گرفته که او را بپرستند و چیزى را شریک او قرار ندهند مبناى کلام قرار داده، و آن گاه از سیر تاریخى این عهد که بر حسب مسیر انسانیت در امم و قرون گذشته نموده است بحث مى‏کند.
چون اکثر امم گذشته این عهد را شکسته و آن را از یاد بردند، و در نتیجه وقتى پیغمبرى در بین آنان مبعوث مى‏شده و آیات و معجزاتى مى‏آورده که آنان را به یاد عهد خود بیندازد تکذیب مى‏کردند و جز عده کمى به وسیله آن آیات متذکر نمى‏شدند.
آرى، عهد الهى که در حقیقت اجمالى است از تفصیل دعوت‏هاى دینى الهى، در طبیعت انسان‏هاى مختلف از جهت اختلافى که در استعداد قبول و رد آن دارند، و همچنین از جهت اختلاف اماکن و اوضاع و احوال و شرایطى که به نفوس آنان احاطه دارد مختلف مى‏شود. در بعضى از نفوس پاک که بر اصل فطرت باقى مانده‏اند هدایت به سوى ایمان به خدا و آیات او را نتیجه مى‏دهد، و در بعضى دیگر که همیشه اکثریت را تشکیل مى‏دهند و مردمى پست و مستغرق در شهوات دنیایند خلاف آن را، که همان کفر و طغیان و سرپیچى است نتیجه مى‏دهد، و همین معنى باعث مى‏شود که مؤمنین مورد الطاف خاص الهى قرار گرفته، و در دنیا موفقیت و نصرت و فتح، و در آخرت نجات از آتش و بهره‏مندى از بهشت و لذایذ گوناگون آن نصیب‏شان گردد، و در مقابل، کفار مورد غضب و لعنت خدا قرار گرفته به عذاب‏هاى ناگهانى که همگى را هلاک ساخته و نسل‏شان را قطع مى‏کند دچار مى‏شوند «فَجَعَلْناهُمْ أَحادِیثَ وَ مَزَّقْناهُمْ کُلَّ مُمَزَّقٍ» (سبا/19) تازه این عذاب دنیاى‏شان است، و عذاب آخرت بیچاره‏کننده‏تر است، و در آن عذاب کسى یارى نمى‏شود.
این است آن سنتى که خداوند آن را در بین بندگان خود اجراء کرده، و از این پس نیز اجراء مى‏کند «وَ اللَّهُ یَحْکُمُ لا مُعَقِّبَ لِحُکْمِهِ وَ هُوَ سَرِیعُ الْحِسابِ» (رعد/40).
شرح جزئیات همین سنت براى مردمى که ایمان به خدا ندارند انذار است، چون غرض از شرح آن واداشتن آنان به ایمان به خدا و آیات او است. و همین شرح و بیان، نسبت به مردم با ایمان یعنى آنان که به طور اجمال علم به پروردگار خود و به مقام ربوبى او دارند تذکر و یادآورى آیات خدا و تعلیم معارف دینى او، و معرفت به خدا و اسماى حسنى و صفات علیاى او، و نیز شناسایى سنت جارى پروردگار در دنیا و آخرت است.
از آیه شریفه «لِتُنْذِرَ بِهِ وَ ذِکْرى‏ لِلْمُؤْمِنِینَ» هم این معنا استفاده مى‏شود، و از آن به خوبى بر مى‏آید که غرض ادیان همین دو معنا است: انذار غیر مؤمنین، و یادآورى مؤمنین.
بر این اساس مى‏توان گفت: این سوره بنا بر اینکه همه آن در مکه نازل شده باشد و از اختلافى که مفسرین در باره چند آیه آن دارند صرفنظر کنیم روى سخن در آن با مشرکین مکه و تعداد اندکى که به رسول اللَّه (صلّی الله علیه و آله) ایمان آورده بودند خواهد بود، و از خود آیات آن نیز این معنا ظاهر مى‏شود، براى اینکه غالبا در اول یا آخر آیات آن عموم مردم را انذار نموده، و اقامه حجت و موعظه کرده، و یا با ذکر داستان آدم و ابلیس و داستانهاى نوح، هود، صالح، لوط، شعیب و موسى (علیهم السّلام) وسیله عبرت‏شان را فراهم ساخته است.
و این بیان در عین اینکه براى اکثریت مردم انذار است، براى مؤمنین یادآورى و تذکر است، چون همین بیانات آنان را به یاد تفاصیل و جزئیاتى از معارف مربوط به مبدء و معاد و آیات الهى مى‏اندازد که اجمال ایمان خود آنان مشتمل بر آن است.
در اینجا باید خاطر نشان سازیم که این سوره قسمت عمده و مقدار قابل ملاحظه‏اى از معارف الهى را متضمن است، از آن جمله وصف ابلیس و لشکرش، وصف قیامت و میزان، اعراف و عالم در و میثاق، و وصف مردم با ایمانى که همیشه به یاد خدایند. و نیز از آن جمله ذکر عرش و تجلى پروردگار و اسماى حسناى او و بیان این حقیقت که براى قرآن تاویلى است. و نیز متضمن مجملاتى است از واجبات و محرمات مانند: «قُلْ أَمَرَ رَبِّی بِالْقِسْطِ» (اعراف/29) و آیه «إِنَّما حَرَّمَ رَبِّیَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ» (اعراف/33) و آیه «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِینَةَ اللَّهِ الَّتِی أَخْرَجَ لِعِبادِهِ وَ الطَّیِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ» (اعراف/32). [ نظرات / امتیازها ]

نزول سوره اعراف قبل از نزول سوره انعام بوده است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

در آغاز این سوره بار دیگر به حروف مقطعه برخورد مى کنیم که در اینجا چهار حرف الف ، لام ، میم و صاد است .
در مورد تفسیر این حروف ، در آغاز سوره البقره و همچنین آل عمران بحثهاى مشروحى داشتیم ، در اینجا به یکى دیگر از تفسیرهائى که در این زمینه جلب توجه مى کند براى تکمیل بحث اشاره مى کنیم و آن اینکه : ممکن است
یکى از اهداف این حروف ، جلب توجه شنوندگان ، و دعوت آنها به سکوت و استماع بوده باشد، زیرا ذکر این حروف در آغاز سخن ، مطلب عجیب و نوظهورى در نظر عرب بود، و حس کنجکاوى او را برمى انگیخت ، و در نتیجه به دنباله آن نیز گوش فرا مى داد و اتفاقا غالب سوره هائى که با حروف مقطعه شروع مى شود سوره هائى است که در مکه نازل شده است و مى دانیم در آنجا مسلمانان در اقلیت بودند و دشمنان لجوج و سرسخت ، حتى حاضر نبودند، به سخنان پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) گوش فرا دهند - سهل است - گاهى آنچنان سر و صدا و غوغا به راه مى انداختند، که صداى پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) در میان آنها گم مى شد، که در بعضى از آیات قرآن مانند آیه 26 سوره فصلت ) اشاره به این مطلب شده است .
و نیز در بعضى از روایات که از طرق اهلبیت (علیهم الاسلام ) آمده مى خوانیم که این حروف رموز و اشاراتى است به نامهاى خداوند، مثلا المص در سوره مورد بحث اشاره به انا الله المقتدر الصادق مى باشد. یعنى من خداوند تواناى راستگو هستم و به این ترتیب هر یک از حروف چهارگانه شکل اختصارى یکى از نامهاى خدا است .
موضوع جانشین ساختن اشکال اختصارى به جاى اشکال مفصل کلمات از قدیم رائج بوده ، اگر چه در عصر و زمان ما به صورت بسیار گسترده ترى مورد بهره بردارى قرار گرفته است و بسیارى از عبارات طولانى و اسامى مؤ سسات یا انجمنها را در یک کلمه کوتاه خلاصه مى کنند.
ذکر این نکته نیز لازم است که این تفسیرهاى مختلف براى حروف مقطعه هیچگونه منافاتى با یکدیگر ندارند، و ممکن است در آن واحد تمام این تفسیرها به عنوان بطون مختلف قرآن ، اراده شود.
در آیه بعد، مى فرماید: این کتابى است که بر تو نازل شده است ، و نباید از ناحیه آن هیچگونه نگرانى و ناراحتى به خود راه دهى (کتاب انزل الیک فلا یکن فى صدرک حرج منه ).
[ نظرات / امتیازها ]

همانطور که مى دانیم بیشتر سوره هاى قرآن (80 تا 90 سوره ) در مکه نازل شده است ، و با توجه به وضع محیط مکه ، و چگونگى حال مسلمانان در آن 13 سال ، و همچنین با مطالعه تاریخ اسلام بعد از هجرت ، کاملا روشن مى شود که چرا لحن سوره هاى مکى با مدنى فرق دارد.
در سورههاى مکى غالبا بحث از مبدا و معاد، اثبات توحید و دادگاه رستاخیز، و مبارزه با شرک و بت پرستى ، و تثبیت مقام و موقعیت انسان در جهان آفرینش به میان آمده است ، زیرا دوران مکه دوران سازندگى مسلمانان از نظر عقیده و تقویت مبانى ایمان به عنوان زیر بناى یک نهضت ریشه دار بود.
در دوران مکه پیغمبر اسلام (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) وظیفه داشت ، افکار خرافى بت پرستى را از مغزها بشوید، و به جاى آن روح توحید و خداپرستى و احساس مسؤ لیت قرار دهد.
انسانهائى را که در دوران بت پرستى ، تحقیر شده و شکست خورده بودند، به عظمت مقام و موقعیت خویش آشنا سازد، و در نتیجه از آن ملت پست و زبون و خرافى و منفى ، مردمى با شخصیت ، با اراده ، با ایمان و مثبت بسازد، و دلیل پیشرفت سریع و برق آساى اسلام در مدینه نیز همین زیر بناى محکم بود که در دوران مکه به دست پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و در پرتو آیات قرآن ساخته شده بود.
آیات سوره هاى مکى نیز همه متناسب با همین هدف خاص است .
اما دوران مدینه ، دوران تشکیل حکومت اسلامى ، دوران جهاد در برابر دشمنان ، دوران ساختن یک جامعه سالم بر اساس ارزشهاى انسانى و عدالت اجتماعى بود. لذا سوره هاى مدنى در بسیارى از آیاتش به جزئیات مسائل حقوقى ، اخلاقى ، اقتصادى ، جزائى و سایر نیازمندیهاى فردى و اجتماعى مى پردازد.
اگر مسلمانان امروز نیز بخواهند عظمت دیرین خود را تجدید کنند، باید همین برنامه را عینا اجرا کنند، و این دو دوران را بطور کامل طى نمایند، و تا آن زیربناى عقیدهاى محکم بنا نشود مسائل روبنائى ، استقامت و استحکامى نخواهد داشت .
به هر حال چون سوره اعراف از سوره هاى مکى است ، تمام مشخصات یک سوره مکى در آن منعکس است ، لذا مى بینیم :
در آغاز اشاره کوتاه و محکمى به مساله مبدء و معاد کرده .
سپس براى احیاى شخصیت انسان ، داستان آفرینش آدم را با اهمیت فراوان شرح مى دهد.
بعد پیمانهائى را که خدا از فرزندان آدم در مسیر هدایت و صلاح گرفته یک یک بر مى شمرد.
سپس براى نشان دادن شکست و ناکامى اقوامى که از مسیر توحید و عدالت و پرهیزگارى منحرف مى شوند، و هم براى نشان دادن پیروزى مومنان راستین ، سرگذشت بسیارى از اقوام پیشین و انبیاى گذشته مانند نوح و لوط و شعیب را بیان کرده و با سرگذشت مشروح بنى اسرائیل و مبارزه موسى با فرعون پایان مى دهد.
در آخر سوره بار دیگر به مساله مبدء و معاد باز مى گردد و انجام و آغاز را بدینوسیله تکمیل مى کند.
اهمیت این سوره
در تفسیر عیاشى از امام صادق (علیه السلام ) نقل شده که فرمود: هر کس سوره اعراف را در هر ماه بخواند در روز قیامت ، از کسانى خواهد بود که نه ترسى
بر آنها است و نه غمى دارند (من الذین لا خوف علیهم و لا هم یحزنون ) و اگر در هر جمعه بخواند، در روز قیامت از کسانى مى باشد که بدون حساب به بهشت مى رود
و نیز فرمود: در این سوره آیات محکمه اى است ، قرائت و تلاوت و قیام به آنها را فراموش نکنید، زیرا اینها روز رستاخیز در پیشگاه خدا براى کسانى که آنها را خوانده اند گواهى مى دهند!
نکته اى که از روایت فوق به خوبى استفاده مى شود، این است که روایاتى که درباره فضیلت سوره ها آمده است به این معنى نیست که تنها قرائت این سوره ها داراى آنهمه نتائج و ثمرات بزرگ است ، بلکه آنچه به این خواندن ارزش نهائى مى بخشد همان ایمان به مفاد آنها و سپس عمل کردن بر طبق آن است . و لذا در روایت فوق مى خوانیم قرائتها و تلاوتها و القیام بها، و نیز در همین روایت مى خوانیم که فرمود: کسى که این سوره را بخواند، در قیامت مصداق الذین لا خوف علیهم و لا هم یحزنون است و این در حقیقت اشاره لطیفى به آیه 35 همین سوره است که مى فرماید: فمن اتقى و اصلح فلا خوف علیهم و لا هم یحزنون : آنها که تقوا پیشه کنند و (خویش و جامعه را) اصلاح نمایند، نه ترسى خواهند داشت و نه غمى .
همانگونه که ملاحظه مى کنید، این مقام مخصوص کسانى است که تقوا داشته باشند و در مسیر اصلاح گام بردارند، به علاوه اصولا قرآن کتاب عقیده و عمل است ، و قرائت و تلاوت مقدمه اى بر این موضوع محسوب مى شود.
راغب در کتاب مفردات ، در ذیل ماده تلاوت مى گوید مراد از یتلونه حق تلاوته این است که با علم و عمل از آیات قرآن ، پیروى مى کنند یعنى تلاوت مفهومى بالاتر از مفهوم قرائت دارد و با یک نوع تدبر و تفکر و عمل همراه است .
[ نظرات / امتیازها ]

بسم الله الرّحمن الرّحیم
تقدیم به همراهانی که در حال تدبر در سوره اعراف می باشند.
در سوره اعراف خلقت آسمان‌های هفت‌گانه و دلایل و شواهد گوناگونی از عظمت خداوند متعال بیان شده‌است. در این سوره نشانه های اعجاز انشای بسیاری دیده می شود. به گوشه ای از آن ها اشاره می شود:
1- تعداد آیات آن (206) و ازلحاظ ترتیب نزول سی‌و‌نهمین (39) سوره شمرده‌می‌شود. شماره‌ی ترتیب این سوره (7)، با تعداد آیه‌های سوره‌ی مبارک حمد برابر است و اعجاز انشای بسیاری با عدد هفت دارد.
2- کلمه‌ی ﴿العلمین﴾ که در سوره‌ی مبارک حمد کاربرد یافته‌است و 7 حرف دارد، در سوره‌ی اعراف 7 مرتبه تکرار شده‌است.
3- نام این سوره الاعراف است و 7 حرف دارد. در این سوره بسیاری از کلمات متقابل مانند: دنیا و آخرت، بهشت و جهنم، مردان و زنان، کاربردی مساوی یافته‌اند.
4- کلمه‌های ﴿الدنیا﴾ و ﴿الاخرة﴾ نیز در این سوره هر کدام 4 مرتبه تکرار شده‌اند؛ البته با‌تعداد مساوی 115 مرتبه برای هر یک نیز در کلّ قرآن کریم تکرار یافته‌اند.
5 - دو کلمه‌ی ﴿الحیاة‌الدّنیا﴾ و ﴿یوم‌الْقیامة﴾ نیز 4 مرتبه تکرار شده‌اند.
6- کلمه‌ی ﴿اصحاب‌الجنة﴾ و ﴿اصحاب‌النار﴾ نیز 4 مرتبه تکرار شده‌اند. ﴿اصحاب‌الاعراف﴾ ، هم یک مرتبه آمده‌است.
7 - کلمه‌های ﴿رجال﴾ و ﴿نساء﴾ نیز 3 مرتبه تکرار شده‌اند.
8- کلمه‌های ﴿اُنزل﴾ و ﴿انزلنا﴾ نیز 3 مرتبه تکرار شده‌اند.
9- کلمات ﴿المؤمنین﴾ و ﴿المؤمنون﴾ و کلمات ﴿الکفرون﴾ و ﴿الکفرین﴾ به‌صورت جمع 6 مرتبه تکرار شده‌اند.
10– کلمه‌ی ﴿آدم﴾ در سوره‌ی اعراف 7 مرتبه و کلمه‌ی ﴿شیطان﴾ 6 و ﴿ابلیس﴾ 1 مرتبه در مجموع 7 مرتبه تکرار شده‌اند.
11- کلمه‌ی ﴿عدو﴾ و ﴿اعداء﴾ در مجموع 7 مرتبه تکرار شده‌است.
12- کلمه‌ها‌ی ﴿الجنه﴾ و ﴿النار﴾ 7 مرتبه تکرار شده‌اند.
13- کلمه‌ی ﴿السجود﴾ در این سوره 7 مرتبه تکرار شده که برابر با شماره‌ی سوره و 7 جای بدن در هنگام سجده است.
14- کلمه‌های ﴿السحر﴾ و ﴿الفساد﴾ هر کدام 7 مرتبه تکرار شده‌اند.
15-کلمه‌های ﴿اذکروا﴾ 6 و ﴿اذکر﴾ یک بار، در مجموع 7 بار تکرار شده‌اند.
16-عمل و فعل «المشیئه» 7 بار در این سوره آمده‌اند (نشاء؛ بشاء؛ اشاء؛ شاء).
17-کلمات 7 حرفی ﴿العلمین﴾ و ﴿الظلمین﴾ هر کدام 7 مرتبه تکرار شده‌اند.
18-کلمه‌ی ﴿العلم﴾ و ﴿آدم﴾ نیز 7 مرتبه تکرار شده‌است.
19-سوره‌ی اعراف با حروف مقطعه‌ی «المص» و با آیه‌ی مستقل آمده‌است. ارزش ابجدی این حروف مقطعه برابر 161 است که مضربی از 7 دارد.
20-آیه‌ی دوم سوره‌ی اعراف 49 حرف دارد که از آیه‌ی ﴿سبعا من‌المثانی﴾ و مضرب عدد 7 نشان دارد.
21-این سوره دارای حروف مقطعه‌ی (المص) است و یکی از‌این حروف «ص» است. در آیه‌ی 69 این سوره دیکته‌ی کلمه‌ی ﴿بَصْطَهً﴾ به‌جای حرف «س» حرف «ص» آمده‌است، ولی از لحاظ قرائت هم با «س» تلفّظ شده‌است. این موضوع جای تأمّل دارد و یکی از نشانه‌هایی است که در ارتباط با حروف مقطعه می‌باشد و باید عدد مشخّصی از تعداد تکرار حرف «ص» را نشان دهد. تعداد حرف «ص» با وجود کلمه‌ی ﴿بَصْطَهً﴾ در این سوره 98 مرتبه است که دو مرتبه مضرب 7 دارد.
از حرف «ص» در کلمه‌ی ﴿بَصْطَهً﴾ تا انتهای آیه، 28 حرف است: 28=7×4.
کلمه‌ی ﴿بَسْطَهً﴾ در آیه‌ی 247 سوره‌ی بقره (2) که حرف مقطعه‌ی «الم» دارد، با دیکته‌ی اصلی ذکر شده‌است، دو عدد در کنار هم، مضرب 7 دارد: 2247=7×321.
کلمه‌ی ﴿یبسطه﴾ نیز، 10 مرتبه در قرآن مجید آمده‌است و تنها دیکته‌ی آن در سوره‌ی بقره آیه‌ی 245 به‌صورت ﴿یبصطه﴾ است: 245=7×7×5.
از 10 تکرار کلمه‌ی ﴿یبسطه﴾، هفتمین تکرار در سوره‌ی سبأ (34) آیه‌ی 36 آمده‌است و در این سوره دو مرتبه تکرار شده‌است: 34+36=70=7×10.
کلمه‌ی ﴿یبسطه﴾ در سوره‌ی سبأ، دو مرتبه تکرار شده‌است که نشانی از ﴿سبعا من‌المثانی﴾ است.
از 10 تکرار کلمه‌ی ﴿یبسطه﴾، هفتمین تکرار در سوره‌ی سبأ (34) آیه‌ی 36 آمده‌است و در این سوره دو مرتبه تکرار شده‌است: 34+36=70=7×10.
کلمه‌ی ﴿یبسطه﴾ در سوره‌ی سبأ، دو مرتبه تکرار شده‌است که نشانی از ﴿سبعا من‌المثانی﴾ است. از 10 تکرار در سوره‌ها، شماره‌ی سوره‌ی سبأ (34)، تنها سوره‌ای است که جمع ارقام شماره‌ی سوره، مضرب 7 دارد: 4+3=7.
و اگر در حروف مقطعه «الم» و «المص» تأمّل و تدبّر کنیم بسیاری نکات دیگر به دست خواهد آمد... [ نظرات / امتیازها ]

علت نامگذارى این سوره به «اعراف» اشتمال آن به آیه‏اى است که در آن راجع به اعراف صحبت شده و آن محلى است که در قیامت گروهى از افراد که نه شایسته بهشت و نه مستحقّ جهنم هستند در آن جاى داده مى‏شوند [ نظرات / امتیازها ]

سوره اعراف در مکه نازل شده و دارای دویست و شش آیه و شامل سه هزار و سیصد و بیست و پنج کلمه و چهارده هزار سیصد و ده حرف است.

در ثواب قرائت این سوره ابن بابویه بسند خود از حضرت صادق(ع) روایت کرده فرمود هر کس هر ماه سوره اعراف را تلاوت نماید در روز قیامت از کسانی باشد که ترس و اندوه ندارند و اگر در هر جمعه آن را قرائت نماید از آنهایی باشد که در روز قیامت حساب او را نکشند زیرا در این سوره محکمات قرآن است لذا قرائت آنرا ترک نکنید که روز قیامت برای تلاوت کنندگانش شهادت میدهد گ نیز از پیغمبر اکرم(ص) روایت کرده فرمود: هر که سوره اعراف را بخواند خداوند روز قیامت میان او و شیطان مانعی قرار بدهد و رفیق آدم(ع) باشد. [ نظرات / امتیازها ]