کوهها حرکت میکنند و تبدیل به سراب میشوند.
یعنی به کوه نگاه میکنی کوه میبینی، ولی وقتی به دقت نگاه میکنید شکلی از کوه است که به چشم میآید و توخالی شده است!
این یک مرحله از تحول کوهها در آستانه قیامت است، تحول کوهها دارای مراحلی است که در هر سورهای به مناسبتی به قسمتی از آن اشاره میکند.
[ نظرات / امتیازها ]
و بالاخره در آخرین آیه مورد بحث ، وضع کوهها را در قیامت ، منعکس کرده مىفرماید : کوهها به حرکت در آورده مىشود و سرانجام سرابى مىگردد ( و سیرت الجبال فکانت سرابا ) .
به طورى که از جمع بندى آیات مختلف قرآن درباره سرنوشت کوهها در قیامت به دست مىآید ، کوهها مراحلى را طى مىکند ، نخست کوهها به حرکت در مىآید : و تسیر الجبال سیرا ( طور - 10).
سپس از جا کنده مىشود ، و سخت درهم کوفته خواهد شد و حملت الارض و الجبال فدکتا دکة واحدة ( حاقه - 14).
و بعدا به صورت تودهاى از شنهاى متراکم در مىآید : و کانت الجبال کثیبا مهیلا ( مزمل - 14).
و بعد به صورت پشم زدهشده در مىآید که با تند باد حرکت مىکند و تکون الجبال کالعهن المنفوش ( قارعه - 5).
و سپس به صورت گرد و غبار در مىآید که در فضا پراکنده مىشود و بست الجبال بسا فکانت هباء منبثا ( واقعه - 5 و 6).
و بالاخره چنانکه در آیه مورد بحث آمده تنها اثرى از آن باقى مىماند و همچون سرابى از دور نمایان خواهد شد.
و به این ترتیب سرانجام کوهها از صفحه زمین برچیده مىشود ، و زمین هموار مىگردد و یسئلونک عن الجبال فقل ینسفها ربى نسفا فیذرها قاعا
صفصفا : از تو درباره کوهها سؤال مىکنند ، بگو : پروردگارم آنها را بر باد مىدهد و زمین را صاف و هموار مىسازد ! ( طه - 105 - 106 ) .
سراب از ماده سرب ( بر وزن طرف ) به معنى راه رفتن در سراشیبى است ، و از آنجا که در بیابانها در هواى گرم به هنگامى که انسان در سراشیبى حرکت مىکند از دور تلالوى به نظرش مىرسد که گمان مىکند آب وجود دارد در حالى که چیزى جز شکست نور نیست ، سپس به هر چیزى که ظاهرى دارد اما حقیقتى در آن نیست سراب گفته مىشود.
به این ترتیب آیه فوق آغاز این حرکت و پایان آن را بیان مىکند و مراحل دیگر در آیات دیگر آمده است.
در حقیقت کوهها به شکل غبارى در فضا ، به وضعى سراب مانند در مىآیند آنجا که کوه با آن عظمت و صلابت ، سرنوشتى این چنین پیدا کند ، پیداست چه دگرگونیها در جهان به موازات آن روى مىدهد ؟ همچنین افراد یا قدرتهائى که در زندگى این جهان ، ظاهرى همچون کوه داشتند ، در آنجا سرابى بیش نخواهند بود ! در اینجا این سؤال پیش مىآید که آیا این حوادث در نفخه اولى که مربوط به پایان جهان است صورت مىگیرد ؟ یا در نفخه ثانیه که آغاز رستاخیز است ؟ ولى با توجه به اینکه آیه یوم ینفخ فى الصور فتاتون افواجا مسلما مربوط به نفخه ثانیه است که انسانها زنده شده ، و فوج فوج وارد عرصه محشر مىشوند این آیه نیز قاعدتا باید مربوط به همین نفخه باشد ، منتهى ممکن است آغاز این ( حرکت کوهها ) در نفخه نخست صورت گیرد ، و پایان آن ( تبدیل به سراب شدن ) در نفخه ثانیه باشد .
این احتمال نیز وجود دارد که تمام مراحل متلاشى شدن کوهها مربوط
به نفخه اولى باشد منتهى چون در میان این دو فاصله زیادى نیست ، با هم ذکر شده ، همانگونه که در بعضى دیگر از آیات قرآن نیز حوادث نفخه اولى و ثانیه با هم ذکر شده ( نمونه آن در سوره تکویر و انفطار دیده مىشود - دقت کنید ) .
قابل توجه این که در آیات گذشته ، کوهها به عنوان میخها ، و زمین به عنوان گهواره معرفى شده بود ، و در آیات مورد بحث مىگوید آن روز که فرمان فناى جهان صادر مىشود آن گهواره به هم مىخورد ، و این میخهاى عظیم از جا کنده خواهد شد ، روشن است هنگامى که میخهاى چیزى را بکشند از هم متلاشى مىشود.
[ نظرات / امتیازها ]