این سوره سى و شش آیه دارد و در مکّه نازل شده است، گرچه بر اساس برخى روایات، آیات اولیه آن مدنى است.
نام سوره، برگرفته از آیه اول است و به معناى کم فروشان مى‏باشد.
این سوره با هشدار به کم فروشان آغاز مى‏شود و ریشه آن را باور نداشتن روز قیامت برمى‏شمرد.
سرگذشت فاجران گنهکار و متجاوز و برخورد آنان با آیات الهى، که بیانگر زنگار گرفتگى دلهاى آنهاست، بخش دیگرى از آیات این سوره را تشکیل مى‏دهد.
البتّه بیان نعمت‏هاى جاودان و شادى و سرور بهشتیان، نور امید را در دل مؤمنان روشن مى‏سازد و آنان را در برابر نیش و نوش‏هاى مجرمان دلدارى مى‏دهد تا در اثر تحقیر و استهزاى آنان اندوهگین نشوند.
براساس روایات(تفسیر نور الثقلین)، قرائت این سوره در نماز، امنیّت از عذاب را در روز قیامت به دنبال دارد و خداوند او را از نوشیدنى‏هاى طهور بهشتى سیراب مى‏سازد. [ نظرات / امتیازها ]

«وَیل» به معناى هلاک و عذاب است و بر اساس روایات، نام درّه‏اى در دوزخ یا درى از درهاى آن مى‏باشد. [ نظرات / امتیازها ]

«طفیف» و قلیل به یک معناست و «تطفیف» به معناى کاستن و کم گذاشتن است و ریشه آن از «طفّ» به معناى کنار است. به فروشنده‏اى که از کنار اجناس مى‏زند، «مطفّف» گویند. ابن مسعود نقل مى‏کند که هر کس از نمازش بکاهد مشمول این آیه است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

کم فروشى هر صنفى متناسب با خودش مى‏باشد: معلم، کارگر، نویسنده، فروشنده، مهندس، دکتر و دیگر مشاغل، هر کدام در انجام وظیفه خود کوتاهى کنند، کم فروشند. [ نظرات / امتیازها ]

کم‏فروش، خود را زرنگ مى‏داند، مردم را دوست ندارد، خدا را رازق نمى‏داند و ظلم اقتصادى به جامعه مى‏کند. [ نظرات / امتیازها ]

کم فروشى از گناهان کبیره است، زیرا وعده عذاب براى آن آمده است. [ نظرات / امتیازها ]

در روایات مى‏خوانیم: هرگاه مردم گرفتار گناه کم‏فروشى شوند، زمین روئیدنى‏هاى خود را از مردم باز مى‏دارد و مردم به قحطى تهدید مى‏شوند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

انضباط و دقّت اقتصادى، در رأس برنامه‏هاى اصلاحى انبیاست. چنانکه حضرت شعیب به قوم خود فرمود: «اوفوا الکیل و لا تکونوا من المخسرین وزنوا بالقسطاس المستقیم و لا تبخسوا الناس اشیاءهم و لا تعثوا فى الارض مفسدین» (شعراء/183-181) پیمانه را (در معامله) کامل و تمام بدهید و از کم کنندگان و خسارت زنندگان نباشید و با ترازوى درست وزن کنید و کالاهاى مردم را کم ندهید و روى زمین مفسدانه عمل نکنید. [ نظرات / امتیازها ]

کم فروشی فقط به فروش یک وسیله و دریافت پول در قبال آن نیست.
انسان ها ممکن است در خیلی چیزها کم فروشی کنند.
در وقتی که قرار است برای فرزند خود بگذارند.
از علمی که باید به شاگرداان خود بیاموزند
از خدمتی که باید بر اساس شغل و وظیفه شان به مردم انجام دهند.

و حتی کم فروشی در ایات خدا ( ایات خدا را به بهای اندک نفروشید.)

و خداوند انسانهایی که کمتر از توانشان و کم تر از حق عمل می کنند مورد نکوهش قرار می دهد [ نظرات / امتیازها ]

بحثهای این سوره بر پنج محور دور می‌زند:

هشدار و تهدید شدیدی نسبت به کم فروشان.
اشاره به این مطلب که گناهان از عدم ایمان راسخ به رستاخیزسرچشمه می‌گیرد.
بخشی از سرنوشت «فجار» در آن روز بزرگ.
قسمتی از مواهب عظیم و نعمتهای روح پرور نیکوکاران در بهشت.
اشاره‌ای به استهزای جاهلانه کافران نسبت به مؤمنان و معکوس شدن این کار در قیامت.
[ نظرات / امتیازها ]

در حـدیـثی از حضرت محمد(ص) می‌خوانیم: «هرکس سوره مطففین را بخواندخدا او را از شراب طهور زلال و خالص که دست احدی به آن نرسیده در آن روزسیراب می‌کند».

و در حـدیـثـی از امام جعفر صادق (ع) آمده‌است : «هرکس در نمازهای فریضه خودسوره مطففین را بـخواند خداوند امنیت از عذاب دوزخ را در قیامت به او عطامی کند، نه آتش دوزخ او را می‌بیند و نه او آتش دوزخ را».
پـیـداست این همه ثواب و فضیلت و برکت برای کسی است که خواندن آن رامقدمه‌ای برای عمل قرار دهد. [ نظرات / امتیازها ]

در این آیات قبل از هر چیز کم‏فروشان را مورد تهدید شدیدى قرار داده ، مى‏فرماید واى بر کم‏فروشان ! ( ویل للمطففین).
این در حقیقت اعلان جنگى است از ناحیه خداوند به این افراد ظالم و ستمگر و کثیف که حق مردم را به طرز ناجوانمردانه‏اى پایمال مى‏کنند .
مطففین از ماده تطفیف در اصل از طف گرفته شده که به معنى کناره‏هاى چیزى است ، و اینکه سر زمین کربلا را وادى طف مى‏گویند به خاطر این است که در ساحل فرات واقع شده ، سپس به هر چیز کمى واژه طفیف اطلاق شده است ، همچنین به پیمانه‏اى که پر نباشد یعنى محتوایش به کنارهاى آن رسیده اما مملو نشده است نیز همین معنى اطلاق مى‏شود ، و بعد این واژه در کم فروشى به هر شکل و به هر صورت استعمال شده .
ویل در اینجا به معنى شر یا غم و اندوه یا هلاکت یا عذاب دردناک و یا وادى سخت و سوزانى در دوزخ است ، و معمولا این واژه به هنگام نفرین و بیان زشتى چیزى به کار مى‏رود ، و یا اینکه تعبیرى است کوتاه اما مفاهیم زیادى را تداعى مى‏کند.
قابل توجه اینکه در روایتى از امام صادق (علیه‏السلام‏) آمده که خداوند ویل را درباره هیچکس در قرآن قرار نداده مگر اینکه او را کافر نام نهاده همانگونه که مى‏فرماید : فویل للذین کفروا من مشهد یوم عظیم : واى بر کافران از مشاهده روز بزرگ از این روایت استفاده مى‏شود که کم‏فروشى بوى کفر مى‏دهد ! سپس به شرح کار مطففین و کم‏فروشان پرداخته مى‏فرماید : آنها کسانى هستند که وقتى مى‏خواهند براى خود کیل کنند حق خود را به طور کامل مى‏گیرند ( الذین اذا اکتالوا على الناس یستوفون ) .
اما هنگامى که مى‏خواهند براى دیگران کیل یا وزن کنند کم مى‏گذارند ( و اذا کالوهم او وزنوهم یخسرون).
جمعى از مفسران از آیات فوق چنین استفاده کرده‏اند که منظور از مطفف کسى است که به هنگام خرید بیش از حق خود مى‏گیرد ، و به هنگام فروش کمتر از حق مى‏دهد ، لذا خداوند به خاطر هر دو جهت ویل را بر آنها نهاده .
ولى این اشتباه است ، زیرا تعبیر یستوفون مفهومش این است که حق خود را به طور کامل مى‏گیرند ، و چیزى که دلالت بر اضافه بر حق کند در این عبارت نیست ، و اینکه مى‏بینیم خداوند آنها را مذمت کرده در مقایسه این دو حالت با یکدیگر است که به هنگام خرید حق را به طور کامل مى‏گیرند ، و به هنگام فروش ناقص مى‏دهند ، درست مثل این است که در مقام مذمت کسى مى‏گوئیم : هر گاه طلبى از کسى داشته باشد سر موعد آن را مى‏گیرد ، اما اگر بدهکار باشد ماهها تاخیر مى‏اندازد با اینکه گرفتن طلب دررأس موعد کار بدى نیست ، کار بد در مقایسه این دو با یکدیگر است.
قابل توجه اینکه : در مورد گرفتن حق تنها سخن از کیل است ولى در مورد پرداختن سخن از کیل و وزن هر دو به میان آمده ، این تفاوت تعبیر ممکن است به یکى از دو دلیل زیر باشد : نخست اینکه خریداران عمده در زمانهاى گذشته بیشتر از کیل استفاده مى‏کردند ، زیرا ترازوهاى بزرگى که بتواند وزنهاى زیاد را بسنجد وجود نداشت ، اما پیمانه‏هاى بزرگ به آسانى یافت مى‏شد ( در باب کر نیز گفته‏اند که این واژه در اصل نام پیمانه بزرگى بوده است).
ولى به هنگام فروش هم عمده‏فروشى داشتند ( با کیل ) و هم خرده‏فروشى ( با وزن ) .
دیگر اینکه براى گرفتن حق استفاده از پیمانه مناسبتر است ، چرا که تقلب در آن مشکلتر مى‏باشد ، ولى براى کم ‏فروشى استفاده از وزن معمول‏تر است چرا که امکان تقلب در آن بیشتر مى‏باشد.
این نکته نیز قابل توجه است که آیات فوق گرچه تنها از کم‏فروشى در مورد کیل و وزن سخن مى‏گوید ، ولى بدون شک مفهوم آیه وسیع است و هر گونه کم‏فروشى را هر چند در معدودات ( چیزهائى را که با عدد مى‏فروشند ) نیز شامل مى‏شود.
بلکه بعید نیست با استفاده از الغاى خصوصیت ، کم گذاردن در خدمات را نیز فرا گیرد ، فى المثل اگر کارگر و کارمندى چیزى از وقت خود بدزدد در ردیف مطففین و کم‏فروشانى است که آیات این سوره سخت آنها را نکوهش کرده است .
بعضى مى‏خواهند براى آیه توسعه بیشترى قائل شوند و هر گونه تجاوز از حدود الهى و کم و کسر گذاشتن در روابط اجتماعى و اخلاقى را مشمول آن بدانند ، گرچه استفاده این معنى از الفاظ آیه روشن نیست ، ولى بى‏تناسب هم نمى‏باشد.
و لذا از عبد الله بن مسعود صحابى معروف نقل شده که گفت : نماز نیز قابل پیمانه است ! کسى که کیل آن را به طور کامل ادا کند خداوند پاداش او را کامل مى‏دهد ، و هر کس از آن کم بگذارد درباره او همان جارى مى‏شود که خداوند درباره مطففین ( کم‏فروشان ) فرموده . [ نظرات / امتیازها ]

این سوره مبارکه دارای سه سیاق است:

سیاق اول : ۱ تا ۶

در این سیاق مطففین با همان عنوان مطففین تهدید شده‌اند و به ریشه تطفیف اشاره شده است.

سیاق دوم: ۷ تا ۲۸

بیان عاقبت ابرار و فجار در قیامت است.

سیاق سوم ۲۹ تا ۳۶

بیان کاری است از ناحیه کافران در دنیا که مومنان را مورد استهزا قرار می‌دهند و در قیامت هم مومنان به آنها می‌خندند.

[ نظرات / امتیازها ]

تهدید فاجران است به عنوان مکذبان روز جزا.

در مورد ابرار نمی‌فرماید که علت ابرار بودن اینها چه بوده است، اینها را به عهده خود مخاطب می‌گذارد و مخاطب با وحدت اسلوب و قرینه تقابل می‌تواند بفهمد که علت ابرار شدن اینها به این بوده که آنها روز جزا را تکذیب نکردند و آیات الهی که برای اینها خوانده شد، در اینها اثر کرد و اینها مواظب و مراقت اعمال خودشان بودند و در نتیجه به این عاقبت رسیدند.

[ نظرات / امتیازها ]

تهدید شدید فاجران مکذب روز جزا.

تجاوز پیشگان گناهکار که قرآن را خرافه می‌خوانند، روز جزا را تکذیب می‌کنند و لباس فجور بر تن می‌کنند و عاقبتشان زندان جهنم است [ نظرات / امتیازها ]

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ‏

بخوان این سوره را به نام خدای رحمتگر مهربان

آیه ۱ – ۶

وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفینَ (۱)الَّذینَ إِذَا اکْتالُوا عَلَى النَّاسِ یَسْتَوْفُونَ (۲)

وَ إِذا کالُوهُمْ أَوْ وَزَنُوهُمْ یُخْسِرُونَ (۳)أَ لا یَظُنُّ أُولئِکَ أَنَّهُمْ مَبْعُوثُونَ (۴)

لِیَوْمٍ عَظیمٍ (۵)یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعالَمینَ (۶)

انسان، موجودی اجتماعی و تار و پود هر جامعه ، روابط انسانی است. صلاح جامعه بشری مبتنی بر سلامت رابطه آدمیان با یکدیگر و آن نیز منوط به رعایت کامل حقوق دیگران و آمادگی برای گذشت از کاستی حقوق خویش است. این سخن بدین معنی است که استیفای تام حقوق خویش در کنار عدم ایفای کامل حقوق دیگران، روابط انسانی را بیمار کرده و به فساد جامعه بشری منتهی می گردد. نام این پدیده مشکل ساز، تطفیف است که گاهی با عبارت کم­فروشی از آن یاد می شود. رذیله ای که محدود به خرید و فروش مصطلح نیست و مصداق آن در انواع تعاملات انسانی قابل مشاهده است.

خانواده یک جامعه کوچک انسانی است. اگر هر کدام از اعضای خانواده گرفتار تطفیف و در پی استیفای کامل حقوق خویش باشد، بی آنکه برای ایفای کامل حقوق دیگران بکوشد، چه خواهد شد؟

خرید و فروش، تجارت و صنعت، تعلیم و تعلم و… نیز مظاهر دیگری از جامعه بشری است. اگر خریداران و فروشندگان، تاجران و اهل صنایع، معلمان و متعلمان و… هر یک، مطففانه به فکر تحصیل کامل حقوق خویش باشند، ولی حقوق افراد مقابل خود را به طور کامل ادا نکنند، چه خواهد شد؟

معلمان و شاگردان، برادران و خواهران ایمانی، دوستان و همسایگان، دولت و ملت و… همه و همه، نمونه هایی از جامعه هستند و صلاحشان در گرو سلامت روابط انسانی شکل دهنده آن جوامع است. اگر روابط مذکور دچار آفت تطفیف شود، به ایجاد و توسعه فساد در متن این جوامع خواهد انجامید.

واى بر کسانى که از حقوق دیگران مى کاهند؛«۱» همانان که چون به پیمانه از مردم چیزى مى گیرند، تمام مى ستانند«۲» و چون به پیمانه یا ترازو به آنان چیزى مى دهند، کم مى دهند و زیان مى رسانند.«۳» شگفتا! آیا آنان باور ندارند که برانگیخته مى شوند؟«۴» به هنگام روزى بزرگ،«۵» روزى که مردم براى داورى پروردگار جهانیان از دل خاک به پا مى خیزند.«۶»

پیمانه و ترازوی هر چیز به تناسب آن است؛ بنابراین استفاده از این عبارات به معنای محدود کردن رذیله تطفیف در خرید و فروش کالا نیست؛ مثلاً اگر معیار فروش گندم، کیلوگرم باشد، معیار فروش پارچه، متر است؛ پس ترازوی معامله گندم، وسیله سنجش جرم آن و ترازوی معامله پارچه، وسیله سنجش طول و عرض آن است. به همین منوال، ترازوی سنجش تعاملات دیگر، متناسب با آنهاست. برای نمونه، ترازوی سنجش رابطه زناشویی، پدر و پسری، برادری، همسایگی و… احکام و ضوابط معروف است.
[ نظرات / امتیازها ]

تهدید شدید مطففین

وای بر کسانی که حق خود را به طور کامل استیفا می کنند و از حق دیگران کم می گذارند. آیا ایشان باور ندارند که روزی برانگیخته خواهند شد؟

آیه ۷ – ۲۸

کَلاَّ إِنَّ کِتابَ الفُجَّارِ لَفی‏ سِجِّینٍ (۷)وَ ما أَدْراکَ ما سِجِّینٌ (۸)کِتابٌ مَرْقُومٌ (۹)

وَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبینَ (۱۰)الَّذینَ یُکَذِّبُونَ بِیَوْمِ الدِّینِ (۱۱)

وَ ما یُکَذِّبُ بِهِ إِلاَّ کُلُّ مُعْتَدٍ أَثیمٍ (۱۲)إِذا تُتْلى‏ عَلَیْهِ آیاتُنا قالَ أَساطیرُ الْأَوَّلینَ (۱۳)

کَلاَّ بَلْ رانَ عَلى‏ قُلُوبِهِمْ ما کانُوا یَکْسِبُونَ (۱۴)

کَلاَّ إِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ یَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُونَ (۱۵)ثُمَّ إِنَّهُمْ لَصالُوا الْجَحیمِ (۱۶)

ثُمَّ یُقالُ هذَا الَّذی کُنْتُمْ بِهِ تُکَذِّبُونَ (۱۷)کَلاَّ إِنَّ کِتابَ الْأَبْرارِ لَفی‏ عِلِّیِّینَ (۱۸)

وَ ما أَدْراکَ ما عِلِّیُّونَ (۱۹)کِتابٌ مَرْقُومٌ (۲۰)یَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ (۲۱)

إِنَّ الْأَبْرارَ لَفی‏ نَعیمٍ (۲۲)عَلَى الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ (۲۳)

تَعْرِفُ فی‏ وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعیمِ (۲۴)یُسْقَوْنَ مِنْ رَحیقٍ مَخْتُومٍ (۲۵)

خِتامُهُ مِسْکٌ وَ فی‏ ذلِکَ فَلْیَتَنافَسِ الْمُتَنافِسُونَ (۲۶)

وَ مِزاجُهُ مِنْ تَسْنیمٍ (۲۷)عَیْناً یَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ (۲۸)
[ نظرات / امتیازها ]

آیه ۲۹ – ۳۶

إِنَّ الَّذینَ أَجْرَمُوا کانُوا مِنَ الَّذینَ آمَنُوا یَضْحَکُونَ (۲۹)

وَ إِذا مَرُّوا بِهِمْ یَتَغامَزُونَ (۳۰)وَ إِذَا انْقَلَبُوا إِلى‏ أَهْلِهِمُ انْقَلَبُوا فَکِهینَ (۳۱)

وَ إِذا رَأَوْهُمْ قالُوا إِنَّ هؤُلاءِ لَضالُّونَ (۳۲)وَ ما أُرْسِلُوا عَلَیْهِمْ حافِظینَ (۳۳)

فَالْیَوْمَ الَّذینَ آمَنُوا مِنَ الْکُفَّارِ یَضْحَکُونَ (۳۴)عَلَى الْأَرائِکِ یَنْظُرُونَ (۳۵)

هَلْ ثُوِّبَ الْکُفَّارُ ما کانُوا یَفْعَلُونَ (۳۶)
[ نظرات / امتیازها ]

تشخیص سیاقهای سوره

این سوره مبارکه دارای سه سیاق است: آیه ۱ تا ۶، آیه ۷ تا ۲۸ و آیه ۲۹ تا ۳۶٫

وجه گسست سیاق دوم از سیاق نخست: پایان سیر مفهومیِ مربوط به مطففین و آغاز بیان عاقبت فجار و ابرار در اسلوبی مشابه. گفتنی است که وجود (کلاّ) دلیل کافی بر اتصال سیاقی نیست، چون می تواند عامل ارتباط دو سیاق هم باشد.

وجه گسست سیاق سوم از سیاق دوم: انفصال ادبی و پایان بیان عاقبت فجار و ابرار.
فضای سخن و جهت هدایتی سوره

فضای سخن: وجود «کلاّ» در ابتدای سیاق دوم نشان می دهد که آیات مربوط به فاجران مکذب روز جزا ناظر به آیات مربوط به مطففین بی ایمان به بعث است.

ارتباط «تکذیب روز جزا» با «عدم ایمان به حقیقت بعث» روشن است. نسبت «فجور» با «تطفیف»، نسبت عام و خاص است. طبق قاعده حمل عام بر خاص، برآیند فضای این دو سیاق «تطفیف» است که در «عدم اعتقاد به بعث و تکذیب جزا» ریشه دارد.

از توجه به سابقه سوره مشخص می گردد که مجرمان مطرح شده در سیاق سوم نیز همان مطففین مطرح شده در دو کلام قبل هستند. در پاسخ این پرسش که چرا اینان مؤمنان را مسخره می کنند و گمراه می خوانند، تنها یک گزینه مطرح است و آن هم چیزی جز توجیه «تطفیف» نیست.

بر این اساس، فضای سخن این سوره، فضای مطففین است که به بعث پس از مرگ معتقد نیستند و جزا را تکذیب می کنند و برای فراهم سازی بستر ماندگاری ناهنجار تطفیف، سیره خندیدن به مؤمنان و تمسخر ایشان و گمراه خواندن آنان را در پیش گرفته اند.

جهت هدایتی: با توجه به توضیحات پیش گفته، سیاق دوم و سوم در دامنه سیاق نخست، نقش ایفا می کند. بنابراین جهت هدایتی این سوره چنین خواهد بود: «مقابله با رذیله تطفیف: وای بر آنان که بعث و جزا را دروغ می شمارند و از فرمان خدا خارج می گردند و در تعامل با دیگران، حق خود را به طور کامل استیفا می کنند و از حق آنان کم می گذارند. آن گاه برای بقای سیره تطفیفی خویش، مؤمنان را به سخره می گیرند و گمراه می خوانند».
[ نظرات / امتیازها ]

فضای سخن و جهت هدایتی سیاق نخست

فضای سخن: تطفیف که در عدم ایمان به روز بعث ریشه دارد. توجه به آیات سیاق، به ویژه آیه اول و چهارم، موجب تأیید این تشخیص است.
جهت هدایتی: آیه نخست، تهدید شدید مطففین و آیات دوم و سوم، معرفی ایشان است. آیه چهارم، هشدار به مطففین نسبت به حقیقت بعث و آیات پنجم و ششم، بیانی در تعظیم قیامت به عنوان ظرف بعث است که تخویف مطففین را در پی دارد. به این ترتیب، آیات اصالی این سیاق، اول و چهارم است که با توجه به وجود «اولئک» و اصالت مقدم بر مؤخر، آیه اول، نشان دهنده جهت هدایتی است.

بنابراین جهت هدایتی این آیات چنین است: «تهدید شدید مطففین وای بر کسانی که حق خود را به طور کامل استیفا می کنند و از حق دیگران کم می گذارند. آیا ایشان باور ندارند که روزی برانگیخته خواهند شد؟»

فضای سخن و جهت هدایتی سیاق دوم

فضای سخن: تجاوزگری، گناه پیشگی، خرافه پنداری آیات الهی که به تکذیب روز جزا و اتصاف به فجور منتهی شده است. توجه به آیات سیاق، بخصوص آیه دوازدهم و سیزدهم، دهم و یازدهم، و هفتم راه بررسی صحت این ادعاست.

گفتنی است که مبحث مربوط به ابرار را نمی توان به عنوان بعدی مهم از فضای سخن این سیاق دانست، زیرا برخلاف اقتضای نظم طبیعی مؤخر شده است و برخلاف مبحث مربوط به فاجران، به اعتقادات و رفتارهای ابرار اشاره ای نکرده است.

جهت هدایتی: این کلام دارای دو مطلب است. مطلب نخست، تهدید شدید فاجران مکذب روز جزا و مطلب دوم، تبشیر ابرار است. با توجه به مباحث مذکور در فضای سخن این سیاق، جهت هدایتی از مطلب نخست استفاده می­شود.

بنابراین جهت هدایتی این سیاق چنین خواهد بود: «تهدید شدید فاجران، مکذب روز جزا: تجاوزپیشگان گناهکار که قرآن را خرافه می دانند، روز جزا را تکذیب می کنند و لباس فجور بر تن می کنند و عاقبتشان زندان جهنم است؛ برخلاف ابرار که به نعیم بهشت راه می یابند».

فضای سخن و جهت هدایتی سیاق سوم

فضای سخن: مجرمان به مؤمنان می خندند؛ با حرکات چشم و ابرو، آنان را مسخره می کنند؛ در جمع خود از آنان فکاهی می سازند و ایشان را گمراه می خوانند. صدق آیات بیست و نهم تا سی و دوم، شاهد این فضاست.
جهت هدایتی: آیات این سیاق بعد از بیان فضای مذکور، صحنه ای از قیامت را به تصویر می کشد که عکس فضای دنیا اتفاق افتاده است. در آنجا مؤمنان به کافران می خندند و به نظاره می نشینند که آیا آنان به جزای اعمال خود رسیدند؛ بنابراین منظور از تهدید مشهود در آیات سی و سوم تا سی و ششم، در هم شکستن فضای آیات بیست و نهم تا سی و دوم است.

[ نظرات / امتیازها ]

سوره مبارکه با رذیله تطفیف مقابله می کند. در نخستین گام، مطففان را معرفی کرده، به شدت تهدید می کند و عدم باور به بعث پس از مرگ را ریشه این صفت زشت و آفت مخرّب جوامع انسانی می خواند. (آیات ۱ تا ۶)

در نگاهی وسیع تر مطففان به عنوان جلوه دهندگان فجور و نافرمانی خدا مشمول تهدید می شوند و باز هم تکذیب جزا در جایگاه ریشه مطرح می گردد و باری سنگین از تهدید را متوجه خود می سازد. آن گاه این انذار به تبشیری به متقابل برای اهل برّ و نیکی تکمیل می شود و برای همه آدمیان، زمینه انتخاب را فراهم می سازد. (آیات ۷ تا ۲۸)

در آخرین گام هدایتی، روش تبلیغی توسعه آفت تطفیف، یعنی تمسخر و گمراه جلوه دادن مؤمنان خنثی می گردد. (آیات ۲۹ تا ۳۶)

مقابله با رذیله تطفیف

وای بر آنان که بعث و جزا را دروغ می شمارند و از فرمان خدا خارج می گردند و در تعامل با دیگران، حق خود را به طور کامل استیفا می کنند و از حق آنان کم می گذارند. آن گاه برای بقای سیره تطفیفی خویش، مؤمنان را به سخره می گیرند و گمراه می خوانند.

[ نظرات / امتیازها ]

این سوره دارای سه سیاق است: آیه ۱ – ۵، آیه ۶ – ۱۳ و آیه ۱۴ – ۱۹٫

وجه گسست سیاق دوم از سیاق نخست: انفصال ادبی و آغاز سیر مفهومی جدید در آیه ۶٫

وجه گسست سیاق سوم از سیاق دوم: انفصال ادبی و آغاز سیر مفهومی جدید در آیه ۱۴٫

توضیح اینکه مخاطب آیه ۶ تا ۹ به صورت آشکار، رسول خدا(صلی‏ الله‏ علیه‏ وآله) است: (…فذکر إن نفعت الذکری). مخاطب آیه ۱۶ تا ۱۹ نیز به طور واضح، عموم مردم است: (بل تؤثرون الحیاة الدنیا…). این تغییر مخاطب، دلیل روشن تغییر سیاق است. حال سؤال این است که موضع تغییر سیاق کجاست؟ با توجه به اصل اتصال سیاقی، آیه ۱۰ تا ۱۳ به سیاق پیشین ملحق است؛ یعنی مخاطب آن رسول خدا(صلی‏الله‏علیه‏وآله) است و با توجه به وجود «بل» در ابتدای آیه ۱۶، حکم این آیه (مخاطب بودن عموم) به آیه ۱۵ و از آن به آیه ۱۴ سرایت می کند، اما دلیلی برای سرایت حکم آیه ۱۴ به آیات پیش از آن وجود ندارد، پس سیاق در ابتدای آیه ۱۴ تغییر کرده است.
[ نظرات / امتیازها ]

در آیات قرآن مجید کرارا از کم‏فروشى نکوهش شده ، گاه در داستان شعیب (علیه‏السلام‏) در آنجا که قوم را مخاطب ساخته ، مى‏گوید : اوفوا الکیل و لا تکونوا من المخسرین و زنوا بالقسطاس المستقیم و لا تبخسوا الناس اشیائهم و لا تعثوا فى الارض مفسدین : حق پیمانه را ادا کنید ، و دیگرانرا به خسارت میفکنید ، با ترازوى صحیح وزن کنید ، و حق مردم را کم نگذارید ، و در زمین فساد نکنید ( شعراء 181 - 183 ) .
و به این ترتیب کم‏فروشى و ترک عدالت به هنگام پیمانه و وزن را در ردیف فساد در زمین شمرده است ، و این خود دلیلى به ابعاد مفاسد اجتماعى این این کار است.
و نیز در آیه 7 و 8 سوره الرحمن رعایت عدالت در وزن را همردیف عدالت در نظام آفرینش در عالم جهان هستى گذارده ، مى‏فرماید : و السماء رفعها و وضع المیزان الا تطغوا فى المیزان : خداوند آسمان را برافراشت و میزان و حساب در همه چیز گذاشت تا شما در وزن و حسابطغیان نکنید اشاره به اینکه مساله رعایت عدل در سنجش مساله کوچک و کم اهمیتى نیست ، بلکه در حقیقت جزئى از اصل عدالت و نظم کلى حاکم بر سراسر عالم هستى است.
و به همین دلیل پیشوایان بزرگ اسلام به این مساله اهمیت فراوانى مى‏دادند ، تا آنجا که در روایت معروف اصبغ بن نباته آمده است که مى‏گوید : از على (علیه‏السلام‏) شنیدم که بر فراز منبر مى‏فرمود : یا معشر التجار ! الفقه ثم المتجر : اى گروه تجار ! اول فقه بیاموزید ، و سپس تجارت کنید و این سخن را امام (علیه‏السلام‏) سه بار تکرار فرمود ... و در پایان این کلام فرمود : التاجر فاجر ، و الفاجر فى النار ، الا من اخذ الحق و اعطى الحق : تاجر فاجر است و فاجر در دوزخ است مگر آنها که به مقدار حق خویش از مردم بگیرند و حق مردم را بپردازند .
و در حدیث دیگرى از امام باقر (علیه‏السلام‏) نقل شده است : هنگامى که امیر مؤمنان على (علیه‏السلام‏) در کوفه بود همه روز صبح در بازارهاى کوفه مى‏آمد و بازار به بازار مى‏گشت و تازیانه‏اى ( براى مجازات متخلفان ) بر دوش داشت در وسط هر بازار مى‏ایستاد و صدا مى‏زد : اى گروه تجار ! از خدا بترسید ! هنگامى که بانگ على (علیه‏السلام‏) را مى‏شنیدند هر چه در دست داشتند بر زمین گذاشته و با تمام دل به سخنانش گوش فرامى‏دادند ، سپس مى‏فرمود : قدموا الاستخارة و تبرکوا بالسهولة ، و اقتربوا من المبتاعین ، و تزینوا بالحلم ، و تناهوا عن الیمین ، و جانبوا الکذب ، و تجافوا عن الظلم و انصفوا المظلومین ، و لا تقربوا الربا ، و اوفوا الکیل و المیزان ، و لا تبخسوا الناس اشیائهم ، و لا تعثوا فى الارض مفسدین : از خداوند خیر بخواهید ، و با آسان گرفتن کار بر مردم برکت بجوئید ، و به خریداران نزدیک شوید ، حلم را زینت خود قرار دهید ، از سوگند بپرهیزید ، از دروغ اجتناب کنید ، از ظلم خوددارى نمائید ، و حق مظلومان را بگیرید ، به ربا نزدیک نشوید ، پیمانه و وزن را به طور کامل وفا کنید ، و از اشیاء مردم کم نگذارید ، و در زمین فساد نکنید ! و به این ترتیب در بازارهاى کوفه گردش مى‏کرد ، سپس به دار الاماره باز مى‏گشت و براى دادخواهى مردم مى‏نشست .

و نیز همانگونه که در شان نزول آیات نیز آمده پیغمبر اکرم (صلى‏الله‏علیه‏وآله‏وسلّم‏) مى‏فرماید : هر گروهى کم‏فروشى کنند خداوند زراعت آنها را از آنها مى‏گیرد ، و گرفتار قحطى مى‏شوند ! از مجموع آنچه در بالا گفته شد استفاده مى‏شود که یکى از عوامل مهم نابودى و عذاب بعضى از اقوام گذشته مساله کم‏فروشى بوده است که موجب به هم خوردن نظام اقتصادى آنها ، و نزول عذاب الهى شده .

حتى در روایات اسلامى در آداب تجارت آمده است که مؤمنان بهتر است به هنگام پیمانه و وزن کمى بیشتر بدهند ، و به هنگام گرفتن حق خود کمى

تفسیر نمونه ج : 26ص :252

کمتر بگیرند ( درست بر عکس کار کسانى که در آیات فوق به آنها اشاره شده است که حق خود را به طور کامل مى‏گیرند و حق دیگران را به طور ناقص مى‏پردازند).

از سوى دیگر همانگونه که در تفسیر آیهفوق اشاره کردیم مساله کم - فروشى به عقیده بعضى معنى وسیعى دارد که هرگونه کم و کسر گذاردن در کار و انجام وظائف فردى و اجتماعى و الهى را شامل مى‏شود

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

وَیْلٌ لِلْمُطَفِّفِینَ: ویل مبتداء و خبر آن للمطففین، لام دلالت باستحقاق یا اختصاص دارد
ویل حق یا مخصوص مطففین است. لفظ ویل که نمایاننده گرفتارى بانواع درد و رنج و مصیبت است، در قرآن براى کسانى ذکر شده است که آلوده و گرفتار نوعى از گناه و انحراف فکر و اخلاقى مى‏باشند که منشأ و ریشه دیگر گناهان و آلودگیها و فسادها میباشد، مانند شرک، کفر، تکذیب، ظلم، قساوت، افتراء، انحرافها و ساخت و سازها بعنوان دین
«وَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ. وَیْلٌ لِلْکافِرِینَ. فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ کَفَرُوا. فَوَیْلٌ یَوْمَئِذٍ لِلْمُکَذِّبِینَ. فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا. فَوَیْلٌ لِلْقاسِیَةِ قُلُوبُهُمْ. وَیْلٌ لِکُلِّ أَفَّاکٍ أَثِیمٍ. فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ یَکْتُبُونَ ... فَوَیْلٌ لَهُمْ مِمَّا کَتَبَتْ أَیْدِیهِم [ نظرات / امتیازها ]

نکته: کم‏ فروشى
در آیات قرآن مجید کرارا از کم‏فروشى نکوهش شده، گاه در داستان شعیب ع در آنجا که قوم را مخاطب ساخته، مى‏گوید: أَوْفُوا الْکَیْلَ وَ لا تَکُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِینَ وَ زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِیمِ وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِینَ:" حق پیمانه را ادا کنید، و دیگران
را به خسارت میفکنید، با ترازوى صحیح وزن کنید، و حق مردم را کم نگذارید، و در زمین فساد نکنید" (شعراء 181- 183).
و به این ترتیب کم‏فروشى و ترک عدالت به هنگام پیمانه و وزن را در ردیف فساد در زمین شمرده است، و این خود دلیلى به ابعاد مفاسد اجتماعى این اکار است.
و نیز در آیه 7 و 8 سوره الرحمن رعایت عدالت در وزن را همردیف عدالت در نظام آفرینش در عالم جهان هستى گذارده، مى‏فرماید: وَ السَّماءَ رَفَعَها وَ وَضَعَ الْمِیزانَ أَلَّا تَطْغَوْا فِی الْمِیزانِ:" خداوند آسمان را برافراشت و میزان و حساب در همه چیز گذاشت تا شما در وزن و حساب طغیان نکنید" اشاره به اینکه مساله رعایت عدل در سنجش مساله کوچک و کم اهمیتى نیست، بلکه در حقیقت جزئى از اصل عدالت و نظم کلى حاکم بر سراسر عالم هستى است.
از على ع شنیدم که بر فراز منبر مى‏فرlمود: اى گروه تجار! اول فقه بیاموزید، و سپس تجارت کنید" و این سخن را امام ع سه بار تکرار فرمود ... و در پایان این کلام فرمود:
" تاجر فاجر است و فاجر در دوزخ است مگر آنها که به مقدار حق خویش از مردم بگیرند و حق مردم را بپردازند.
حتى در روایات اسلامى در آداب تجارت آمده است که مؤمنان بهتر است به هنگام پیمانه و وزن کمى بیشتر بدهند، و به هنگام گرفتن حق خود کمى
کمتر بگیرند. [ نظرات / امتیازها ]

در روایتى از امام صادق (ع ) آمده که خداوند ((ویل )) رادرباره هیچ کس در قرآن قـرار نداده مگر این که او را کافر نام نهاده همان گونه که در آیه37 سوره مریم , مى فرماید: ((واى بر کافران از مشاهده روز بزرگ )).از این روایت استفاده مى شود که کم فروشى بوى کفر مى دهد!.
[ نظرات / امتیازها ]

کم فروشی از گناهان بسیار بزرگ است .گناهی که بواسطه ی آن یکی از اقوام گذشته یعنی قوم حضرت شعیب مجازات شد وبه عذاب الهی گرفتار آمد. در قرآن کم فروشی عامل ایجاد تباهی وفساد در روی زمین ذکر شده است. کم فروشی نتیجه طمع ورزی انسانها و زیاده طلبی آنها میباشد. کم فروشی نوعی دزدی بحساب می آید که از بین رفتن اعتماد در بین مردم از اثرات زیانبارآن بشمار می آید .زمانی که قوم شعیب اصحاب ایکه در آستانه ی عذاب الهی قرار گرفتند از سوی خداوند به شعیب خطاب شد که من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب می کنم. 40 هزار نفر از بدان و60 هزار نفر از نیکان. شعیب عرض کرد: پروردگارا بدان مستحق عذابند اما نیکان را چرا عذاب می کنی .خطاب شد به سبب مداهنه ای که با بدان داشتند و بدی ها را دیدند و نهی نکردندو برای غضب من غضب نکردند.
گناه نیکان خاموش مترداف با خطای بدکاران است . خدابه خیر کند .

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

هر گاه مردم گرفتار گناه کم فروشی شوند ، زمین روییدنی های خود را از مردم باز میدارد و مردم تهدید به قحطی می شوند. [ نظرات / امتیازها ]

و نکته بسیار بسیار مهمی را به عرض می رسانم . بعضی از عزیزان نبود امکانات را دلیل مشکلات می دانند .و سر ریز شدن منابع را علاج مشکلات. و چیدمان تمامی برنامه های خود را بر این مبنا استوار نموده اند. اما باید دانست در نبود سیستمی شفاف که مانع از سوء استفاده افراد در اخذ در آمدهای نا مشروع شود ،خوردن لقمه حرام حد یقفی نخواهد داشت . که بتوان منابع را سر ریز نمود .و باید دانست لقمه حلال همچون آب شیرین و گوارا می باشد، یک یا نهایتا دو لیوان آن تشنه را سیراب می کند. اما سود ناشی از حرام چون آب شور بوده، که اگر هم بر دریایی از آن سوار باشی ذره ای از عطش شخص را نخواهد کاست . و نوشیدن از آن بر عطش خواهد افزود ، که نخواهد کاست .و خوش خیالی از سوی مسئولین در این خصوص به هیچ عنوان جایز نیست. [ نظرات / امتیازها ]

سوره مطففین در مکه نازل شده و شامل سی و شش آیه و یکصد و شصت و نه کلمه و هفتصد و سی حرف است.

در خواص و ثواب تلاوت این سوره ابن بابویه از حضرت صادق(ع) روایت کرده فرمود: هر کس سوره مطففین را در نمازهای واجب قرائت کند خداوند او را از آتش جهنم ایمن دارد و بر جسر جهنم عبور نکند و حساب او را نکشند.
در خواص القرآن از پیغمبر اکرم(ص) روایت کرده فرمود: هر کس این سوره را تلاوت نماید خداوند او را از شراب بهشتی سیراب نماید.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]