● حاجيه تقي زاده فانيد -
تفسیر خسروی
6- (سپس خداوند سبحانه نعمی را که در دنیا نصیب رسول خود فرمود شماره میفرماید:) آیا ترا یتیم نیافت و مأوی و پناه داد! (که چون پدرش بمرد و یتیم ماند او را پناه داد به اینکه که اولا عبد المطلب جدّ او مسخّر او شد و چون او بمرد أبو طالب باشفاق و محبّت او کمر بست و او را از اولاد خود بیشتر دوست میداشت و او را تحت تکفل و تربیت خود گرفت.
و یتیم کسی است که او را پدر نباشد- و رسولخدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم پدرش که مرد او در شکم مادر بود و بقولی کمی پس از ولادت او رحلت نمود و دو ساله بود که مادرش رحلت نمود و جدش که مرد هشت ساله بود و بابو طالب تسلیمش نمود زیرا أبو طالب برادر مادری عبد اللّه بود و أبو طالب هم در حسن تربیت او دریغ نکرد و‌از صادق علیه السّلام پرسیدند چرا رسولخدا صلّی اللّه علیه و آله از پدر و مادر یتیم شد فرمود برای اینکه حقی از مخلوق بر او نباشد.
و معنای دیگر که برای یتیم کرده‌اند آنکه آیا ترا فردی بی‌مثل و مانند در شرف و فضیلت نیافت و ترا در پناه خود گرفت و مختص برسالت خود ساخت چنانکه گویند (درّ یتیم) یعنی درّی که مانند ندارد- و بقولی معنای آیه اینکه است که ترا پس از آنکه یتیم بودی پناهگاه یتیمان قرار داده و بعد از آنکه تحت کفالت بودی کفیل مردمان ساخت.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
1 - پیامبر(ص)، از از آغاز تولّد یتیم بود.
ألم یجدک یتیمًا فـاوى
استفهام «ألم یجدک یتمًا» مطلق است و به زمان خاصى اختصاص نیافته است و کسى که خداوند او را به طور مطلق یتیم مى یابد، باید از آغاز تولد با فوت پدر مواجه باشد. فعل «آوى» نیز قرینه است بر این که یتیمى پیامبر(ص)، در دورانى بود که شخص به سرپرست نیازمند است. بنابراین آن حضرت، از آغاز تولّد یتیم بوده است.
2 - یتیمى پیامبر(ص)، او را به داشتن سرپرست نیازمند کرده بود.
ألم یجدک یتیمًا فـاوى
حرف «فاء» براى عطف مسبب بر سبب است و دلالت دارد که آنچه پیامبر(ص) را نیازمند سرپرست کرده بود، یتیمى آن حضرت بوده است.
3 - وجود پدر، مأمن و مأوایى مناسب براى مراقبت از فرزند
ألم یجدک یتیمًا فـاوى
به کسى «یتیم» گفته نمى شود; مگر در صورت نبود پدر. (العین)
4 - خداوند، از آغاز یتیمى پیامبر(ص)، هیچ گاه آن حضرت را بدون سرپرست نگذاشته بود.
ألم یجدک یتیمًا فـاوى
«إیواء» (مصدر «آوى»); یعنى، منزل دادن، ساکن کردن، جمع آورى و ضمیمه ساختن چیزى به چیز دیگر (برگرفته از قاموس و مقاییس اللغة). در آیه شریفه به معناى قرار دادن شخص در کنار دیگرى و در آوردن او از حالت بى جایى و بى پناهى است.
5 - فراهم آوردن سرپرست براى پیامبر(ص) و برطرف ساختن دغدغه یتیمى از خاطر او، نشانه دور بودن آن حضرت از قهر و خشم خداوند
ما ودّعک ربّک و ما قلى ... ألم یجدک یتیمًا فـاوى
6 - خداوند، با یادآورى الطاف خود در دوران کودکى پیامبر(ص)، آن حضرت را به عطاهاى آینده خویش اطمینان بخشید.
و لسوف یعطیک ... ألم یجدک یتیمًا فـاوى
7 - پیامبر(ص) از خردسالى، در پناه خداوند و برخوردار از مراقبت مخصوص او بود.
ألم یجدک یتیمًا فـاوى
فعل «آوى» ـ که مطلق است ـ ممکن است به معناى «آواک إلى نفسه» و بیانگر مراقبت مستقیم خداوند، از پیامبر(ص) باشد.
8 - یتیمان، باید از مأواى مناسب برخوردار و از سرگردانى رهانیده شوند.
ألم یجدک یتیمًا فـاوى
آیه شریفه، گرچه در مقام امتنان بر پیامبر(ص) است و مأوا بخشیدن به آن حضرت را در دوران یتیمى، امدادى الهى به او خوانده است; ولى نعمت شمردن این عمل، تمجید از آن و نشانگر مطلوب بودن چنین رفتارى است.
9 - خداوند، با سوق دادن مردم به سوى پیامبر(ص)، آن حضرت را از تنهایى و غربت در آورد.*
ألم یجدک یتیمًا فـاوى
فعل «آوى» ـ که مطلق است ـ مى تواند به معناى «آوى إلیک الناس» باشد. در این صورت یتیم به معناى «وحید» خواهد بود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر منهج الصادقین
(6)- أَ لَم یَجِدک‌َ آیا نیافت پروردگار تو ترا یَتِیماً کودکی بی‌پدر، یجد از وجود مشتق است بمعنی علم و همزه از برای تقریر یعنی عالم بود به یتیمی تو از پدر فَآوی پس جای داد ترا در کف کفایت جد و عم تو، و آن چنان بود که حضرت رسالت صلّی اللّه علیه و آله و سلّم هنوز شش ماهه بود در شکم مادر که پدر او عبد اللّه رحلت نمود، و بروایت دیگر بعد از ولادت بزمان اندک پدر او فوت شد و چون دو ساله گشت ما در او نیز متوفی گشت عبد المطلب بشرف حضانت او مشرف گشت و بعد از هشت سالگی او عبد المطلب نیز رحلت یافت و حضانت او منتقل بابو طالب شد که برادر عبد اللّه بود از جانب مادر و هر یک از عبد المطلب و ابو طالب بر او چون پدر مشفق بودند و او را باحسن وجه تربیت میداد تا آنکه بسن بلوغ رسید، و از امام جعفر صادق علیه السّلام پرسیدند که چرا پیغمبر را یتیم گردانیدند از پدر و مادر فرمود
لئلا یکون لمخلوق علیه حق
تا هیچ آفریده‌ای را بر او حقی نبود و تولیت کار او خدا کند، و مجاهد گفته که عرب دری که نفیس تر و قیمتی تر است یتیم خوانند پس معنی آنست که خدای تعالی تو را در میان کاینات بی‌نظیر و یگانه یافت بشرف فضل و کمال قابلیت و متفرد بقطع علاقه نسبت از ما سوی و بجهت آن ترا بخود مختص نمود و در صدف نبوت جای داد، و بعضی گفته‌اند که معنی آنست که ترا مأوای ایتام و کفیل انام گردانید بعد از آنکه یتیم و مکفول بودی.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرآسان
أَ لَم یَجِدک‌َ یَتِیماً فَآوی
- یعنی یا محمّد (ص) آیا پروردگارت تو را در دنیا یتیمی نیافت، بعدا تو را تحت سرپرستی خود جای‌گزین نمود. آیا نعمت- هائی را که در آیات بعد گفته شده به تو عطا ننموده است! پس همینطور که در دنیا اینکه نعمت‌ها را به تو ارزانی داشته در عالم آخرت هم خواهد داشت«1»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرهدایت
«أَ لَم یَجِدک‌َ یَتِیماً فَآوی- آیا تو را یتیم نیافت و مأوی داد!» رسول اللّه با طلعت با شکوه و گیرندگی جذاب، و با برکتی که خدا به وسیله او بر کسانی که در پیرامونش می‌بودند عنایت میفرمود، طرف توجه قلبهایی بود که خواها تقرب به او بودند و برای خدمت کردن به وی با یکدیگر به رقابت می‌پرداختند، آیا داستان جدّ بزرگ او عبد المطلب را نشنیده‌ای که چگونه شخصا به فراهم آوردن اسباب آسایش او نظارت داشت، و پس از وی ابو طالب عموی پیغمبر و سرور بنی هاشم در دفاع از او تا پای مرگ ایستاده بود و در خدمت کردن به او وی را بر فرزندان خود ترجیح می‌نهاد!
سبحان اللّه؟ که چگونه با آیات خود برای مردمان تجلّی می‌کند، و یتیمی از پدر و مادر را بزرگترین شخصیت تاریخ می‌سازد که اهل آسمانها و زمین او را دوست می‌داشتند و هیچ کس را به اندازه او دوست نمی‌داشتند.
بعضی اینکه سؤال را طرح کرده‌اند که: چرا خداوند متعال خاتم پیامبران خود را یتیم الأبوین قرار داد! و روایت آینده پاسخ اینکه پرسش را می‌دهد: امام صادق- علیه السلام- می‌گوید: «برای آن که مخلوقی را بر او حقی نباشد».«11»
تفسیر دیگری نیز درباره یتیم در بعضی از منابع آمده است که آن شاء اللّه در ضمن تفسیر آیات بعدی از آن سخن خواهیم گفت.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» محمد حسینی همدانی
أَ لَم یَجِدک‌َ یَتِیماً فَآوی:
بیان موهبت‌ها است که ساحت پروردگار برسول صلّی اللّه علیه و آله ارزانی فرموده از جمله آنستکه پدر بزرگوارش عبد اللّه بن عبد المطلب در حالی که رسول شش ماه جنین بود رحلت نمود که هنگام که بدنیا بیامد ولی‌ّ و زمامدار و سرپرستی نداشته فقط ساحت کبریائی ولی‌ّ و زمامدار و قیوم او باشد هم‌چنین حضرت عبد المطلب رحلت نمود در حالی که رسول صلّی اللّه علیه و آله هشت سال از عمر شریفش گذشته بود و عم او حضرت أبی طالب کفالت او را نمود سرپرستی مینمود و او را بمنزل خود آورد.
امام صادق علیه السّلام میفرمود رسول اکرم صلّی اللّه علیه و آله در کودکی پدر و مادر او رحلت نمودند بمنظور اینکه مخلوقی ولایت بر رسول صلّی اللّه علیه و آله نداشه باشد و سپس عم او أبی طالب او را بمنزل خود آورده او را سرپرستی مینمود با اینکه بمقام رسالت نائل آمد و سپس ابو طالب رسول صلّی اللّه علیه و آله را کمک و یاری مینمود و پس از فوت أبی طالب مشرکان مکه در مقام آزار رسول صلّی اللّه علیه و آله برآمدند و زیاده بر زمان أبی طالب پروردگار او را یتیم و بی‌پدر مقرر فرموده که کسی گمان نبرد که آنچه از عزت و شرافت و استیلاء و شهرت وی در اثر رابطه نسبی و یا از طریق وراثت بوده است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● نيره تقي زاده فايند -
مجمع البیان
أَ لَمْ یَجِدْکَ یَتِیماً فَآوى
هان اى محمد (ص)! مگر نه این است که خدا تو را یتیم یافت و پناه داد؟
در تفسیر این آیه دو نظر آمده است:
1 - به باور گروهى آیه، نه پرسشى که تقریر مىباشد و منظور این است که: از نعمتهاى گران خدا بر محمد (ص) این است که پس از مرگ پدرش - که کودکى دو ساله بود - خداى فرزانه به وسیله نیاى گرانقدرش «عبدالمطلب»، بزرگ و سالار مردم مکّه در روزگار خود، او را پناه داد و دل او را نسبت به آن کودک ارجمند سرشار از مهر و شور ساخت. پس از هشت سال که آن مرد بزرگ جهان را بدرود گفت، آن حضرت را محبوب دل عمویش «ابوطالب»، بزرگ و فرزانه حجاز ساخت و وى را پناه داد، به گونهاى که آن بزرگوار، محمد (ص) را از فرزندانش بیشتر دوست مىداشت و بر پرستارى و تربیت ومراقبت از او افتخار مىنمود و از کارى فروگزار نمىکرد.
واژه «یتیم» به معنى کودکى است که سایه پدر بر سر ندارد و مىدانیم که پیامبر در عالم رحم بود که پدرش، جهان را بدرود گفت، و تنها دو بهار از عمرش گذشته بود که مام ارجمندش را از دست داد، و هشت سال از عمر مبارکش گذشته بود که نیاى گرانقدرش را؛ و خداى سببساز او را با تدبیرى شگرف به «ابوطالب» سپرد.
از امام صادق پرسیدند، چرا این محبوبترین فرزند آدم در کودکى پدر و مادرش را از دست داد؟
فرمود: براى اینکه هیچ آفریدهاى بر گردن او حقِ نعمتى نداشته باشد و او تنها مرهون لطف و مهر و نعمتهاى خدا باشد و بس «لئلایکون لمخلوق علیه حق».(190)
2 - امّا به باور گروهى از مفسران منظور آیه این است که: خدا آن حضرت را از نظر شرافت و کرامت و معنویت، بى همانند و بىنظیر آفرید و در پناه خود گرفت و به رسالت و پیامرسانى خود برگزید. درست همانسان که به گوهر تک دانه و بىهمانند «درّ یتیم» گفته مىشود.
و به باور «ماوردى» منظور این است که: خدایت تو را پس از آن که خود دوران یتیمى را گذراندى، پناهگاه یتیمان قرارت داد و پس از آن که دوران سرپرستى و مراقبت عموى ارجمندت را سپرى کردى و او در حق تو از هیچ نیکى فروگذار نکرد، خدا تو را پناهگاه مردم ساخت.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
● مسعود ورزيده -
تدبرقران
جلوگیری خدا از رکود
در قدم بعدی خدای متعالی می‌خواهد از رکودی که در اثر این تصور می‌تواند ایجاد شود، جلوگیری کند یا رفع کند:
تدبرقران
أَلَمْ یَجِدْکَ یَتِیمًا فَآوَى (۶)وَوَجَدَکَ ضَالا فَهَدَى (٧)وَوَجَدَکَ عَائِلا فَأَغْنَى (٨)
اینها سه مرحله از زندگی پیامبر اکرم هست که اولین مرحله این بود که ایشان یتیم بودند و نکتۀ عطف اول این است که سرپرستی ایشان را در مرحلۀ اول، خدا به عهده گرفت. که این مسأله یک نگاه ظاهری دارد که بی بابا بودی و در نگاه دوم یعنی این که بی سرپرست بودی، پس او تو را پناه داد.
مرحلۀ دوم این که تو را گمراه یافت پس هدایتت، کرد که مرحلۀ دوم وحی است در مرحلۀ اول سرپرستی کردن پیامبر تا رسیدن به آن مرتبه‌ای که شایستۀ دریافت وحی باشد، دوم دادن وحی که در اینجا هدایت به منظور دادن وحی است و ضال هم به تناسب آن معنا می‌شود یعنی زمانی که به تو وحی داده نمی‌شد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرنمونه
به شکرانه این همه نعمت که خدا به تو داده...
چنانکه گفتیم هدف در این سوره تسلى و دلدارى پیامبر اسلام (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) و بیان
الطاف الهى نسبت به آن حضرت است ، لذا در ادامه آیات گذشته که از این معنى سخن مىگفت ، در آیات مورد بحث نخست به ذکر سه موهبت از مواهب خاص الهى به پیغمبر اکرم (صلىاللهعلیهوآلهوسلّم) پرداخته ، و سپس سه دستور مهم در همین رابطه به او مىدهد .
مىفرماید : آیا خداوند تو را یتیم نیافت و سپس پناه داد ( ا لم یجدک یتیما فاوى).
در شکم مادر بودى که پدرت عبد الله از دنیا رفت ، تو را در آغوش جدت عبد المطلب ( سید مکه ) پرورش دادم.
ششساله بودى که مادرت از دنیا رفت ، و از این نظر نیز تنها شدى ، اما عشق و محبت تو را در قلب عبد المطلب افزون ساختم.
هشتساله بودى که جدت عبد المطلب از دنیا رفت عمویت ابو طالب را به خدمت و حمایتت گماشتم ، تاتو را همچون جان شیرین در بر گیرد و محافظت کند.
آرى تو یتیم بودى و من به تو پناه دادم.
بعضى از مفسران معانى دیگرى براى این آیه گفته‌اند که با ظاهر آن سازگار نیست ، از جمله اینکه منظور از یتیم کسى است که در شرافت و فضیلت مثل و مانند ندارد ، همانگونه که گوهر بى نظیر را در یتیم گویند ، بنابر این معنى جمله چنین مىشود خداوند تو را در شرافت و فضل بى مانند یافت لذا تو را بر گزید و مقام نبوت بخشید.
دیگر اینکه : تو خود یک روز یتیم بودى ، ولى سرانجام پناهگاه یتیمان و رهبر انسانها شدى.
بدون شک معنى اول ازهر جهت مناسبتر است و با ظاهر آیه هماهنگتر.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.