اصل در معناى کلمه «صمد» قصد کردن و یا قصد کردن با اعتماد است، وقتى گفته مى‏شود: «صمده، یصمده، صمدا» از باب «نصر، ینصر» معنایش این است که فلانى قصد فلان کس یا فلان چیز را کرد، در حالى که بر او اعتماد کرده بود. بعضى از مفسرین این کلمه را- که صفت است- به معانى متعددى تفسیر کرده‏اند که برگشت بیشتر آنها به معناى زیر است: «سید و بزرگى که از هر سو به جانبش قصد مى‏کنند تا حوایجشان را برآورد» و چون در آیه مورد بحث مطلق آمده همین معنا را مى‏دهد، پس خداى تعالى سید و بزرگى است که تمامى موجودات عالم در تمامى حوائجشان او را قصد مى‏کنند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

داوود بن قاسم جعفرى مى‌گوید: به امام ابى جعفر دوم جواد الأئمه (علیه‌السلام) عرضه داشتم: کلمه «صمد» چه معنایى دارد، فرمود به معناى سید مصمود الیه است، یعنى بزرگى که تمام موجودات عالم در حوائج کوچک و بزرگ به او مراجعه میکنند و محتاج اویند.

علامه طباطبایى: در تفسیر کلمه «صمد» معانى دیگرى از ائمه اهل بیت (علیهم‌السلام) روایت شده (معانى الاخبار، ص 7)، از آن جمله امام باقر (علیه‌السلام) فرمود: صمد به معناى سید و بزرگى است که سایرین او را اطاعت کنند، سیدى که ما فوق او هیچ آمر و ناهى نباشد. و از حسین بن على (علیه‌السلام) روایت شده که فرموده است: صمد کسى و چیزى را گویند که جوف ندارد، و نیز به کسى گویند که نمى‏خوابد، و همچنین به کسى گفته مى‏شود که لم یزل بوده و لا یزال خواهد بود. (ادامه مطلب در توضیحات آمده است)

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

اهل بصره به حسین بن على (علیه‌السلام) نامه‏اى نوشته، و در آن از کلمه «صمد» پرسیدند، حضرت در پاسخشان این نامه را به ایشان نوشت: بسم اللَّه الرحمن الرحیم، اما بعد، مبادا در قرآن کریم خوض کنید. و در آن جدال راه نیندازید، و بدون علم و از روى مظنه و سلیقه در باره آن چیزى مگویید، که از جدم رسول خدا (صلى‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) شنیدم که مى‏فرمود: کسى که بدون علم در باره قرآن سخن بگوید، نشیمنگاه او پر از آتش خواهد بود، و خداى سبحان خودش کلمه «صمد» را تفسیر کرده، بعد از آنکه فرمود: «اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ»، آن را با دو آیه بعد تفسیر نموده، فرمود: «لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ».

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

«صَمد» به معناى قصد کردن است. خداوند صمد است، یعنى همه موجودات در امورشان او را قصد مى‏کنند و او مقصود همگان است. [ نظرات / امتیازها ]

امام جواد (علیه‌السلام) در معناى «صمد» فرمود: «سیّدٌ مصمودٌ الیه: او بزرگى است که موجودات به او رجوع مى‏کنند و محتاج اویند.» نظیر آیه «انّ الى ربّک المنتهى» (نجم/42). [ نظرات / امتیازها ]

امام حسین (علیه‌السلام) در پاسخ اهل بصره که از معناى «صمد» سؤال کرده بودند، فرمود: معناى «صَمد» همان جملات پس از آن یعنى «لم یلد و لم یولد» است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

حضرت على‏ (علیه‌السلام) در تفسیر «صَمد» فرمود: «هو اللّه الصمد الّذى لا من شى‏ء و لا فى شى‏ء و لا على شى‏ء، مبدع الأشیاء و خالقها و منشئ الأشیاء بقدرته، یتلاشى ما خلق للفناء بمشیّته و یبقى ما خلق للبقاء بعلمه» خداوند «صمد» است، یعنى از چیزى به وجود نیامده، در چیزى فرو نرفته، و بر چیزى قرار نگرفته است، آفریننده اشیاء و خالق آنها است، همه چیز را به قدرتش پدید آورده، آنچه براى فنا آفریده به اراده‏اش از هم متلاشى مى‏شود و آنچه براى بقاء خلق کرده به علمش باقى مى‏ماند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: اگر اهلش را پیدا مى‏کردم از همین کلمه «صمد» توحید و اسلام و ایمان را استخراج مى‏کردم.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

1- هرگاه خبر دارای الف و لام باشد ،انحصار خبر در مبتدای خود را می رساند ، لذا در آیه شریفه (صمدیت) منحصر در ذات حضرت حق می باشد.
2- می توان " الله" را مبتدا و "الصمد " را نعت یا بدل برای "اللهُ" دانست که در این صورت جمله
"لم یَلد" خبر برای "الله" و محلا مر فوع می باشد. [ نظرات / امتیازها ]

الله الصمد: صمد وجوهی دارد که اشاره ای مختصر به آن می کنیم:
1- از حضرت علی بن موسی الرضا«علیهما السلام » نقل است: صمد آن است که عقلها از درک کیفیت اوعاجزند. 2- لم یزل و لا یزال باشد.3- صمد آنکه نخورد و نیاشامد وخواب نکند یعنی زنده ای که احتیاج به این صفات سه گانه نداشته باشد.4- مولای مطاعی که فوق او هیچ آمرو ناهی نباشد. 5- ذاتی که او را شریک نباشد و نگاهداشتن چیزی اورا در رنج نیفکندو چیزی از او پنهان نباشد. صمد آن است که هر گاه اراده کند بر چیزی بگوید باش، پس می باشد و این به نقل از امام زین العابدین «علیه السلام » است.

ابن عباس گفته است: الصمد یعنی هو السید الذی قد کمل فی سیادته والشریف الذی قد کمل فی شرفه، والعظیم الذی قد کمل فی عظمته والحلیم الذی قد کمل فی حلمه و العلیم الذی قد کمل فی علمه و الحکیم الذی قد کمل فی حکمته.
تفسیر حروف در الصمد:

حضرت امام صادق «علیه السلام » فرمود:جماعتی از فلسطین نزد پدرم امام محمد باقر«علیه السلام » آمدند و مساله ای چند پرسیدند و جواب شنیدند. بعد ازآن «الصمد» را پرسیدند: پدرم فرمود:پنج حرف است:
الف، دلیل برانیت او سبحانه لام، دلیل است بر الهیت اوصاد، دلیل است بر آنکه او سبحانه صادق است و قول و کلام او صدق وداعی بندگان به اتباع صدق و واعدایشان است به صدق در دار صدق .

میم، دلیل است بر ملک او و اومالک مطلق است; لم یزل و لا یزال.
د - دلیل است بر دوام ملک او واینکه او دائم الوجود است و از کون وزوال مبرا و منزه می باشد .
چرا احد نکره و صمد معرفه آمده است؟
جواب - رازی می گوید:

غالبا در اذهان و اوهام اکثر مردم هر موجودی محسوس و هرمحسوسی منقسم است و قابلیت تقسیم پذیری دارد. و هر چه منقسم نباشد در خاطر و ذهن خلق جای نمی گیرد. پس صمد کسی است که همه در حوائجشان به او نیازمندند واین نزد اکثر خلق معلوم است ولکن احد نزد بیشتر خلق ناشناخته و غیرمعلوم است. ولیکن صمد نزد بیشترین شناخته شده است. [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر حروف در الصمد:

حضرت امام صادق «علیه السلام » فرمود:جماعتی از فلسطین نزد پدرم امام محمد باقر«علیه السلام » آمدند و مساله ای چند پرسیدند و جواب شنیدند. بعد ازآن «الصمد» را پرسیدند: پدرم فرمود:پنج حرف است:
الف، دلیل برانیت او سبحانه لام، دلیل است بر الهیت اوصاد، دلیل است بر آنکه او سبحانه صادق است و قول و کلام او صدق وداعی بندگان به اتباع صدق و واعدایشان است به صدق در دار صدق .
میم، دلیل است بر ملک او و اومالک مطلق است; لم یزل و لا یزال.
د - دلیل است بر دوام ملک او واینکه او دائم الوجود است و از کون وزوال مبرا و منزه می باشد . [ نظرات / امتیازها ]

از ماده ی صمود است ، به معنای پر شدن چیزی به طوری که هیچ گنجایش و ظرفیتی برای آن چیز باقی نماند . خداوند صمد است ، یعنی از بی نیازی پر شده است . تمام ذات خدا را بی نیازی و غنا فرا گرفته است و کمترین نیازی در او راه ندارد . [ نظرات / امتیازها ]

اللَّهُ الصمَدُ



صمد است که بندگان را بدو نیاز است و او را به کسی نیازی نیست , امید عاصیات به فضل اوست , درمان دردها از کرم اوست بی نوایان را شادی به جلال و جمال اوست , مبارک اان کسی که مونسش نام اوست , عزیز آن کسی که بهره اش یاد اوست , شا د آن دل که در بند اوست ,پاک آن زبان که در ذکر اوست , خوش زندگانی کسی که روزگارش در مهر و محبت اوست .

یکی به بهشت نازد یکی به دوست !
و دوست بهره کسی است که همتش همه اوست

چشمی دارم همه پر از صورت دوست
با دیده مرا خوش است ,تا دوست در وست
از دیده و دوست فرق کردن نه نکوست
یا اوست بجای دیده یا دیده خود اوست

صمد اوست که عقل ها در جلال او متحیر مانده !و خردها در جمال او سراسیمه گشته !فهمها از ادراک سر او عاجز شده ! اندیشه ها از امر او زیروبرگشته !جگر ها در قهر او خون شده ,دلها در شناخت او بگداخته! [ نظرات / امتیازها ]

کلمه‌ی «الصمد» تنها یک مرتبه در قرآن حکیم آمده‌است. معانی مختلفی برای آن بیان شده است و یکی از آن‌ها به معنی «توپر»، چیزی که «جوف» ندارد، و یا وسط آن بدون «فضای خالی و تهی» است. از لحاظ علم فیزیک و شیمی، می‌دانیم که تمام موجودات و اجسام و ترکیبات از عناصر و اتم‌ها تشکیل شده‌اند. بین پیوند عناصر و حتا درون اتم‌ها و هسته‌ی اتم‌ها و... فضای خالی بسیاری وجود دارد و به قولی هیچ چیز «توپر» وجود ندارد و این اصطلاحی است که تنها به خداوند متعال اختصاص دارد. چون هیچ جسمی وجود ندارد که میان آن کاملاً پر باشد و تمام اجسام فضای خالی درونی بسیاری دارند و تنها این مسأله مختص خداوند متعال است، زیرا خداوند است که جسم نیست.
یکی از سؤال‌هایی که از پیامبر گرامی اسلام، صلی‌الله علیه و آله و سلم، می‌شد، این بود که خداوند را وصف کند و بگوید: آیا جنس خدای تو از سیم و زر (نقره و طلا) یا آهن و... است؟ که جواب آن‌ها «صمد» است که نمی‌تواند هیچ یک از این موارد و هیچ جسمی باشد. چون تمام این عناصر و ترکیبات، درونشان فضای خالی بسیاری است. [ نظرات / امتیازها ]

صمد در لغت به معنای بی نیاز مطلق ، کسی که همه نیازمندان به او رجوع دارند می باشد. زیرا وقتی خداوند متعال در علم و قدرت و حیات و صفات کمالی نامحدود است ، طبعا بیش از یکی نمی تواند باشد از این رو معنی صمد بی نیاز نامحدودی است که همه موجودات به او نیازمندند.
از امام باقر (ع) روایت شده است : صمد یعنی کسی که دیگران در امور جزئی و کلی به او توجه کنند و قصد او نمایند. بنابراین خداوند متعال باب الحوائج اصلی تمام عالمیان است.
[ نظرات / امتیازها ]

«صمد» به معناى قصد کردن است. خداوند صمد است، یعنى همه موجودات در امورشان او را قصد مى‏کنند و او مقصود همگان است. چنانکه امام جواد علیه السلام در معناى «صمد» فرمود:
«سید مصمود الیه: او بزرگى است که موجودات به او رجوع مى‏کنند و محتاج اویند.» نظیر آیه‏ «أَنَّ إِلى‏ رَبِّکَ الْمُنْتَهى‏». «1»
امام حسین علیه السلام در پاسخ اهل بصره که از معناى صمد سؤال کرده بودند، فرمود: معناى صَمد همان جملات پس از آن یعنى‏ «لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ» است. «2»
حضرت على علیه السلام در تفسیر صَمد فرمود: «هو الله الصمد الذى لا من شى‏ء و لا فى شى‏ء و لا على شى‏ء، مبدع الأشیاء و خالقها و منشئ الأشیاء بقدرته، یتلاشى ما خلق للفناء بمشیته و یبقى ما خلق للبقاء بعلمه» «3» خداوند صمد است، یعنى از چیزى به وجود نیامده، در چیزى فرو نرفته، و بر چیزى قرار نگرفته است، آفریننده اشیاء و خالق آنها است، همه چیز را به قدرتش پدید آورده، آنچه براى فنا آفریده به اراده‏اش از هم متلاشى مى‏شود و آنچه براى بقاء خلق کرده به علمش باقى مى‏ماند.
امام صادق علیه السلام فرمود: اگر اهلش را پیدا مى‏کردم از همین کلمه «صمد» توحید و اسلام و ایمان را استخراج مى‏کردم. «4» [ نظرات / امتیازها ]