الف: در قرآن:
*عالم بىعمل، الاغى است که بار کتاب حمل مىکند، ولى خود از آن بهرهاى نمىبرد.
ب: در روایات:
* رسول خدا صلى الله علیه وآله: عالم بىعمل، مثل چراغى است که خودش مىسوزد، ولى نورش به مردم مىرسد.
* رسول خدا صلى الله علیه وآله: عالم بىعمل، چون تیرانداز بدون کمان است.
* عیسى علیه السلام: عالم بىعمل، مثل چراغى است بر پشتبام که اتاقها تاریکاند.
* على علیه السلام: عالم بىعمل، چون درخت بىثمر وگنجى است که انفاق نشود.
* امام صادق علیه السلام: موعظهى عالم بىعمل، چون باران بر روى سنگ است که در دلها نفوذ نمىکند.
ج: در کلام اندیشمندان:
*گرسنهاى است روى گنج خوابیده.
*تشنهاى است بر کنار آب و دریا.
*طبیبى است که خود از درد مىنالد.
*بیمارى است که دائماً نسخه درمان را مىخواند، ولى عمل نمىکند.
*منافقى است که سخن و عملش یکى نیست.
*پیکرى است بىروح.
[ نظرات / امتیازها ]
گر چه روى سخن در آیات فوق همچون آیات قبل و بعد، به بنى اسرائیل است ، ولى مسلما مفهوم آن گسترده است و دیگران را نیز شامل مى شود.
به گفته مفسر معروف ((طبرسى )) در ((مجمع البیان )) علما و دانشمندان یهود قبل از بعثت محمد (صلى اللّه علیه و آله و سلم ) مردم را به ایمان به وى دعوت مى کردند و بشارت ظهورش را مى دادند ولى خود هنگام ظهور آن حضرت از ایمان آوردن خوددارى کردند.
و نیز همان مفسر بزرگ نقل مى کند که بعضى از علماى یهود به بستگان خود که اسلام آورده بودند توصیه مى کردند به ایمان خویش باقى و ثابت بمانند ولى خودشان ایمان نمى آورند.
لذا نخستین آیه مورد بحث آنها را بر این کار مذمت کرده مى گوید((آیا مردم را به نیکى دعوت مى کنید ولى خودتان را فراموش مى نمائید))(اتامرون الناس بالبر و تنسون انفسکم ).
با اینکه کتاب آسمانى را مى خوانید آیا هیچ فکر نمى کنید(و انتم تتلون الکتاب افلا تعقلون )
اصولا یک برنامه اساسى مخصوصا براى علماء و مبلغین و داعیان راه حق این است که بیش از سخن ، مردم را با عمل خود تبلیغ کنند همانگونه که در حدیث معروف از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم : ((کونوا دعاة الناس باعمالکم و لا تکونوا دعاة بالسنتکم )) ((مردم را با عمل خود به نیکیها دعوت کنید نه با زبان خود.))
تاءثیر عمیق ((دعوت عملى )) از اینجا سرچشمه مى گیرد که هرگاه شنونده بداند گوینده از دل سخن مى گوید و به گفته خویش صد در صد ایمان دارد گوش جان خود را به روى سخنانش مى گشاید و سخن که از دل برخیزد بر دل مى نشیند، و در جان اثر مى گذارد، و بهترین نشانه ایمان گوینده به سخنش این است که خود قبل از دیگران عمل کند، همانگونه که على (علیه السلام ) مى فرماید.
ایها الناس انى و الله ما احثکم على طاعة الا و اسبقکم الیها، و لا انها کم عن معصیة الا و اتناهى قبلکم عنها: ((اى مردم به خدا سوگند شما را به هیچ طاعتى تشویق نمى کنم مگر قبلا خودم آنرا انجام مى دهم و از هیچ کار خلافى باز نمى دارم مگر اینکه پیش از شما از آن دورى جسته ام )).
در حدیثى از امام صادق (علیه السلام ) مى خوانیم من اشد الناس عذابا یوم القیامة من وصف عدلا و عمل بغیره ((از کسانى که در روز قیامت عذابشان از همه شدیدتر است کسى است که سخن حقى بگوید و خود به غیر آن عمل کند)).
علماى یهود از این مى ترسیدند که اگر به رسالت پیامبر اسلام اعتراف کنند کاخ ریاستشان فرو ریزد و عوام یهود به آنها اعتنا نکنند، لذا صفات پیامبر اسلام را که در تورات آمده بود دگرگون جلوه دادند.
قرآن براى اینکه انسان بتواند بر امیال و خواسته هاى دل پیروز گردد و حب جاه و مقام را از سر بیرون کند در آیه بعد چنین مى گوید: از صبر و نماز یارى جوئید و با استقامت و کنترل خویشتن بر هوسهاى درونى پیروز شوید (و استعینوا بالصبر و الصلوة ).
سپس اضافه مى کند این کار جز براى خاشعان سنگین و گران است (و انها لکبیرة الا على الخاشعین ).
در آخرین آیه مورد بحث خاشعان را چنین معرفى مى کند ((همانها که مى دانند پروردگار خود را ملاقات خواهند کرد و به سوى او باز مى گردند)) (الذین یظنون انهم ملاقوا ربهم و انهم الیه راجعون ).
((یظنون )) از ماده ((ظن )) گاه به معنى گمان و گاه به معنى یقین مى آید و در اینجا مسلما به معنى ایمان و یقین قطعى است ، زیرا ایمان به لقاء الله و باز گشت به سوى او حالت خشوع و خداترسى و احساس مسئولیت را در دل انسان زنده مى کند و این یکى از آثار تربیتى ایمان به معاد است که همه جا در برابر انسان صحنه آن دادگاه بزرگ را مجسم مى سازد و به انجام مسئولیتها و حق و عدالت دعوت مى کند.
این احتمال نیز وجود دارد که ((ظن )) در اینجا به معنى گمان باشد، و این در حقیقت یک نوع مبالغه و تاءکید است که اگر انسان فرضا به آن دادگاه بزرگ
ایمان نداشته باشد و فقط گمان کند، کافى است که از هر گونه خلافکارى خوددارى نماید و در واقع سرزنش به علماء یهود است که اگر ایمان شما حتى به درجه ظن و گمان برسد باز باید احساس مسئولیت کنید و دست از اینگونه تحریفات بردارید
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : مردم را با عمل خود به نیکیها دعوت کنید نه با زبان خود.))
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]