چنانچه عقیده و ایمان خردمندانه (افلا تعقلون )بدست آید نهادینه شده و اهمیت آن در عمل بصورت بروز رفتارهای ارزشمند نمود پیدا می کند(تنسون انفسکم اتفاق نمی افتد.) و آنگاه این عقیده و رفتار بعنوان یک امر معروف(اتامرون الناس بالبر) و در قالب توصیه های دلسوزانه به دیگران توصیه می گردد. [ نظرات / امتیازها ]

امام سجاد می‌فرماید که: منافق کسی است «و المنافق ینهی و لا ینتهی» نهی از منکر می‌کند ولی خود منتهی نیست نهی‌پذیر نیست «و یأمرون بما لا یأتی» امر به معروف می‌کند ولی خود اهل معروف نیست. حالا چرا حضرت منافق را بر این شخص تطبیق فرمود؟ برای اینکه اگر کسی امر به معروف کند و خود اهل معروف نباشد خود را فراموش کرده است و کسی که خود را فراموش کند منافق است درباره منافقین در سوره مبارکه توبه می‌فرماید به اینکه: منافقین «نسوا الله فنسیهم» منافقین خدا را فراموش کردند خدا هم این‌ها را فراموش کرد. اگر منافقین خدا را فراموش کردند در سوره توبه چنین آمده است که: «نسوا الله» و هر که خدا را فراموش کند خود را هم فراموش می‌کند برای اینکه کبرای کلّی در سوره حشر مشخص شد چون «و لا تکونوا کالّذین نسوا الله فانسیهم انفسهم» آنگاه یک صغری و کبرای منطقی به ما ارائه داده‌اند. «المنافق من ینسی نفسه و کلّ من ینسی نفسه فینسی الله سبحانه و تعالی» و هر کسی خود را فراموش کرد منافق است. لذا امام سجّاد می‌فرماید منافق کسی است که امر می‌کند و خود عمل نمی‌کند نهی می‌کند و خود منتهی نمی‌شود چون خدای سبحان می‌فرماید کسی که امر به معروف کند وخود عمل نکند خود را فراموش کرده است «أَتَأْمُرُونَ الْنَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَکُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ أَفَلاَ تَعْقِلُونَ» لذا حضرت مسأله نفاق را هم بر این مطرح می‌کند. [ نظرات / امتیازها ]

از رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ نقل شده است که به حضرت عرض شد که: «لا نأمر بالمعروف حتّی نعمل به کلّه و لا ننهی عن المنکر حتی ننتهی عنه کلّه؟ فقال لا، بل مروا بالمعروف و ان لم تعملوا به کلّه و انهوا عن المنکروان لم تنتهوا عنه کلّه» به رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ عرض کردند آیا تا به همه معروف‌ها عمل نکنیم تا از همه مناهی اجتناب نکنیم نهی از منکر نکنیم؟ یعنی ما باید عادل محض باشیم تا امر به معروف و نهی از منکر کنیم؟ هیچ واجبی نباشد که ما انجام بدهیم مگر اینکه ما انجام بدهیم و هیچ حرامی نباشد مگر اینکه ما ترک کنیم. وقتی همه واجبات را انجام دادیم و همه محرّمات را ترک کردیم آنگاه امر به معروف کنیم؟ فرمود نه اینچنین لازم نیست. همین که اهل معروف هستید گرچه همه معروف را هم عمل نکردید امر به معروف کنید. همین که اهل انتهای از منکر هستید گرچه از همه منکرات تناهی نکرده‌اید باز هم نهی از منکر کنید. این به خوبی دلالت می‌کند که در امر به معروف و نهی از منکر عدالت لازم نیست مثل امامت جمعه یا جماعت اینچنین نیست که آمر به معروف مثل امام جماعت باید عادل باشد. اگر عادل باشد امرش مؤثّر است ولی اگر عادل نبود بعضی از معاصی را هم مبتلا شد باز حق امر به معروف دارد بلکه بر او لازم است نشانه‌اش همان است که در حدیث 12 این باب شریف از ابی‌ذر نقل شده است که ابی‌ذر از رسول خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ نقل کرد که آن حضرت فرمود: «یا اباذر! یطّلع قوم من اهل الجنّة الی قوم من اهل النّار» گروهی از بهشتیان مطّلع می‌شوند از حال گروهی از دوزخیان به این جهنّمی‌ها می‌گویند «فیقولون ما ادخلکم النّار و انّما دخلنا الجنّة بفضل تعلیکم و تأدیبکم؟» عده‌ای از بهشتیان به جهنّمی‌ها می‌گویند چرا شما به جهنّم افتادید؟ ما در پرتو تعلیم و تربیت شما به بهشت آمدیم شما چرا به جهنّم افتادید؟ «فیقولون انّا کنّا نأمرکم بالخیر و لا نفعله» ما امر به خیر می‌کردیم و خود محروم بودیم. خود این امر به خیر وسیله خیر است دیگران را به بهشت می‌رساند. اینچنین نیست که کاری که خیر باشد و دیگران را به بهشت برساند دین آن را نهی کند. [ نظرات / امتیازها ]

سعی کنیم اگر عامل به چیزی نیستیم، کسی را به آن امر نکنیم و اگر تارک چیزی نیستیم کسی را از آن نهی نکنیم. امام صادق می فرمایند: کونوا دعاة الناس باعمالکم و لا تکونوا دعاة بالسنتکم [ نظرات / امتیازها ]

دامن آلوده اگر خود همه حکمت گوید به سخن گفت زیباش بدان به نشوند
وانکه پاکیزه رود گر بنشیند خاموش همه از سیرت زیباش نصیحت شنوند [ نظرات / امتیازها ]