(ولا تمدن عینیک الی ما متعنابه ازواجا منهم زهره الحیوه الدنیالنفتنهم فیه ورزق ربک خیر وابقی ) (دیدگان خود را به آنچه رونق زندگی دنیاست وبعضی از گروههای آدمیان را از آن بهره داده ایم تا در خصوص آن عذابشان کنیم ،نگران و خیره مکن که روزی پروردگارت بهتر و پایدارتر است ) ظاهرا خطاب رسولخدا ص می فرماید چشم خود را به زینت حیات و بهجت آن که ما اصنافی از مردم و یا عده معدودی از ایشان و یا زنها و مردان را به آن اختصاص داده ایم ، تا امتحانشان کنیم و ببینیم با این روزیها و نعمات چه می کنند، مدوز و به آنهامتمایل نباش ، چون آنچه پروردگارت بزودی در آخرت روزی تو می کند بسی بهتر وماندنی تر است . ظاهرا معنای این آیه شبیه به آیه 85 سوره توبه است که می فرمود (ای پیامبر شیفته مال و اولاد آنها نشو، چون خدا می خواهد به این وسیله آنهارا در دنیاعذاب کند) و نیز آیه 88 سوره حجر که می فرمود (ای پیامبر چشمانت را به آنچه روزی بعضی از اصناف ایشان کرده ایم مدوز و از بابت آن اندوهگین مباش و بال تواضعت را برای مؤمنان ‌ بگشا.). [ نظرات / امتیازها ]

هم شما بدان هم آنها بدانند هم به آنها اعلام بکن که زرق و برق دنیا برای هیچ کس میوه نمی‌شود و هیچ کس از دنیا طرْفی نمی‌بندد ﴿وَلاَ تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلَی مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجاً مِّنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا﴾ مبادا چشم بدوزی به آنچه را که در دست دیگران است دیگران هم بدانند شما هم مستحضر باش که آنچه در دست دیگران است یا در باغ دیگران است فقط شکوفه است اینجا جای میوه نیست درختِ دنیا برای احدی میوه نمی‌دهد اینجا جای سردی است شما در منطقه‌های سردسیر کم و بیش مأنوس هستید که آنجا اصلاً درخت سبز نمی‌شود بر فرض درخت سبز بشود میوه نمی‌دهد یک تابستان کوتاهی دارد که تا این درختان می‌خواهند شکوفه بکنند پاییز زودرس می‌آید بساطش را به هم می‌زند «زَهْر» یعنی شکوفه این تاء زَهره نظیر تاء تَمره علامت وحدت است زَهر و زَهره مثل تَمر و تمره, زهرالربیع یعنی شکوفهٴ بهار نه زُهَرالربیع, زَهر یعنی شکوفه, ‌«زَهره‌‌» یعنی یک شکوفه, فرمود درخت دنیا برای احدی میوه نمی‌دهد اگر باغ است این است, اگر راغ است این است, اگر پُست و مقام و جاه و جلال است همین است تا کمی حواس بخواهد به طرف این شکوفه جمع بشود می‌گویند نوبت دیگری است بنابراین تو بدان به آنها هم بگو که اگر واقعاً میوه می‌خواهند شجرهٴ طیّبه جای دیگر است, سایه می‌خواهند جای دیگر است اینجا جای امتحان است فقط شکوفه‌های خوش‌رنگی اینها پیدا می‌کنند که اینها را می‌آزماید نه اینکه به فواکه چشم ندوز, نه اینکه به اثمار و ثمرات اشجار چشم ندوز, به ازهار چشم ندوز به شکوفه چشم ندوز غیر از شکوفه چیز دیگر نیست ﴿وَلاَ تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ﴾ حالا وجود مبارک پیغمبر که از همهٴ اینها منزّه بود بعضیها یک چشمشان به طرف مثلاً شکوفه است بعضی هر دو چشمشان را پُر می‌کنند خیره خیره به یک جا نگاه می‌کنند فرمود این طور خیره خیره نگاه نکن این فقط شکوفه است هر دو چشمش را پُر کرده پُر کرده دو چشمت را پُر کردی داری نگاه می‌کنی این برای کسی میوه نمی‌شود ﴿وَلاَ تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلَی مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجاً مِّنْهُمْ﴾ یعنی گروههایی از اینها را چه چیزی متمتّع کردیم ﴿زَهْرَةَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا﴾ نه ثَمر, فقط شکوفه است تازه این شکوفه هم برای آزمون است ﴿لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ﴾ اما آنچه را که ما به شما می‌دهیم که محصول آن صبر و محصول این تسبیح, محصول استعانت بالصبر و الصلاة است آن رزق ربّ توست که هم بهتر است هم ماندگارتر ﴿وَرِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَأَبْقَی﴾ [ نظرات / امتیازها ]

از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمودند: هر کس چشم به دست مردم داشته باشد، غم او طولانى گردد و غیظش باقى ماند.(158)
گرچه قرآن کریم، مال دنیا را خیر(159)، فضل(160) و زینت(161) مى‏داند و بهره‏مندى از آن را حلال و مجاز مى‏شمارد، لیکن دلبستگى شدید به آن را مذمّت مى‏کند. چرا که زندگى دنیا مثل یک غنچه، عمرى کوتاه دارد و با یک نسیم از بین مى‏رود.158) تفسیر المیزان.
159) ان ترک خیراً» بقره، 180.
160) و ابتغوا من فضل اللّه» جمعه، 10.
161) المال و البنون زینة الحیوة الدنیا» کهف، 46.
پیام ها
1- رسیدن به مقام رضایت از خداوند، در صورتى است که به زرق و برق دنیا خیره نشوى. (آرى کسى که جذب جلوه‏هاى مادّى شد، احساس کمبود و تبعیض مى‏کند و از خدا راضى نمى‏شود) «لعلّک ترضى، لا تمدّن عینیک»
2- انسان به طور طبیعى به سوى مادّیات گرایش دارد، امّا باید آن را مهار کند. «لاتمدّن»
3- نگاه، مقدّمه جذب و دلبستگى است. «لا تمدّن عینیک»
ز دست دیده و دل هر دو فریاد
که هر چه دیده بیند دل کند یاد
4- رهبرى امّت نباید چشم داشتى به مال دیگران و توجّهى به مادّیات داشته باشد و مقهور و شیفته‏ى دنیاى پر زرق و برق دیگران شود. «لا تمدّن عینیک»
5 - جلوه‏هاى مادّى حتّى براى انبیا مى‏تواند خطرساز باشد. «لاتمدّن عینیک»
6- همه‏ى متاع‏هاى دنیوى و وسایل کامیابى، نعمت الهى محسوب نمى‏شوند. «متّعنا» نه، «انعمنا»
7- همه‏ى کافران، کامیاب نیستند. «ازواجاً منهم»
8 - جلوه‏هاى زندگى دنیوى همچون غنچه و شکوفه‏اى است که هرگز گل نمى‏شود. «زهرة الحیوة الدنیا»
9- جلوه‏هاى زندگى دنیا، ابزار آزمایش انسان‏هاست. «لنفتنهم فیه»
10- به آنچه در خود داریم بیندیشیم، نه آنچه در دست دیگران مى‏بینیم. «رزق ربّک خیر»
11- رزق دادن از شئون ربوبیّت خداوند است. «رزق ربّک»
12- همه‏ى دارایى‏هاى انسان رزق او نیست. چون بسیارند کسانى که همه نوع امکانات دارند، امّا بهره خودشان کم است. «لاتمدنّ... متّعنا... رزق ربّک خیر»
13- ملاک ارزش هر چیز دو امر است؛ یکى خیر بودن و دیگرى پایدار بودن. «خیر و ابقى»

[ نظرات / امتیازها ]

(آیه 131)- در اینجا دستوراتى به پیامبر داده شده که در حقیقت منظور از آن عموم مسلمانان است، و تکمیلى است براى بحثى که در زمینه «شکیبایى» در آیه گذشته خواندیم.

نخست مى‏گوید: «و هرگز چشمان خود را به نعمتهاى مادى که به گروههایى از آنها (کفار و مخالفان) داده‏ایم میفکن!» (وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلى‏ ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ).

آرى! این نعمتهاى ناپایدار، «شکوفه‏هاى زندگى دنیاست» (زَهْرَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا). شکوفه‏هایى که زود مى‏شکفد و پژمرده مى‏شود و پرپر مى‏گردد و بر روى زمین مى‏ریزد، و چند صباحى بیشتر پایدار نمى‏ماند.

در عین حال اینها همه «براى آن است که ما آنان را در آن بیازماییم»
(لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ).

و به هر حال «آنچه پروردگارت به تو روزى داده بهتر و پایدارتر است» (وَ رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ أَبْقى‏).

خداوند انواع مواهب و نعمتها را به تو بخشیده است، ایمان و اسلام، قرآن و آیات الهى، روزیهاى حلال و پاکیزه و سر انجام نعمتهاى جاودان آخرت این روزیها پایدارند و جاودانى.

[ نظرات / امتیازها ]

در اینجا دستوراتى به پیامبر داده شده که در حقیقت منظور از آن عموم مسلمانان است، و تکمیلى است براى بحثى که در زمینه «شکیبایى» در آیه گذشته خواندیم.

نخست مى‏گوید: «و هرگز چشمان خود را به نعمتهاى مادى که به گروههایى از آنها (کفار و مخالفان) داده‏ایم میفکن!» (وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلى‏ ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ).

آرى! این نعمتهاى ناپایدار، «شکوفه‏هاى زندگى دنیاست» (زَهْرَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا). شکوفه‏هایى که زود مى‏شکفد و پژمرده مى‏شود و پرپر مى‏گردد و بر روى زمین مى‏ریزد، و چند صباحى بیشتر پایدار نمى‏ماند.

در عین حال اینها همه «براى آن است که ما آنان را در آن بیازماییم»
[ نظرات / امتیازها ]

وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلى‌ ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَ رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ أَبْقى‌ (131)
وَ لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ‌: (خطاب به پیغمبر و مراد امت است) و باز مکش چشمان خود را. إِلى‌ ما مَتَّعْنا بِهِ‌: به سوى آنچه برخوردار ساختیم به آن چیز.
أَزْواجاً مِنْهُمْ‌: اشباه و امثال از کفار را مانند یهود و نصارى و بت‌پرستان و غیر ایشان.
نکته: قوله «ازواجا» این لفظ مأخوذ از مزاوجت بین اشیاء به معنى مشاکله مى‌باشد، زیرا کفار، گرچه هر صنفى داراى عقیده‌اى هستند، لکن در انحراف از طریق حق و صراط مستقیم، تمام مشابه و مماثل و مشاکل هستند. و این کلمه مبارکه لطیفه بدیعیه‌اى را دارا است. نزد بعضى معنى آنکه: و دراز مکن نگاه خود را به سوى آنچه بهره‌مند گردانیدیم ایشان را در حالتى که آن چیز اصناف و انواع نعمت است.
زَهْرَةَ الْحَیاةِ الدُّنْیا: زینت و آرایش زندگانى دنیا است از مطاعم و ملابس و مشتهیات نفسانى. حاصل آنکه نگاه مکن به زینت و بهجت دنیا که به ایشان داده‌ایم. لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ‌: براى اینکه آزمایش و امتحان کنیم ایشان را به شدت تکلیف در عمل به حق در این امور و اداى حقوق از ایشان، تا با ایشان معامله مختبر و ممتحن فرمائیم. یا آزمایش فرمائیم آنها را به شدت تکلیف به متابعت و اطاعت تو با کثرت اموال ایشان و قلت مال تو. یا براى اینکه معذب سازیم آنها را به آن، زیرا گاهى خداى تعالى توسعه فرماید روزى را براى بعضى از اهل دنیا براى تعذیب آنها، و آن را نعمت استدراج نامند، چنانکه فرماید «وَ لا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّما نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ» «1».
«1» سوره آل عمران، آیه 178.
جلد 8 - صفحه 350
وَ رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ أَبْقى‌: و روزى پروردگار تو بهتر و باقى‌تر است از مالهاى فانى بى‌اعتبار ایشان، زیرا روزى تو حلال و بى‌رنج است و لکن اموال آنها غالبا حرام و با وزر است. یا آنچه روزى فرموده تو را پروردگار تو از هدایت و رسالت و علوّ درجه و تقرب بر جمیع انبیا و سایر امت، بهتر و پاینده‌تر است از ثروت و مکنت بى‌اعتبار و فانى آنان.
تنبیه: آیه شریفه آگاهى است بر اعراض از بهجت و زینت دنیا، بلکه مرتبه کمال آنکه: نظر ننماید از روى اعجاب و استحسان و تمنى آنکه این زخارف براى صاحبش باشد، چه از بعض اهل معرفت نقل شده که: واجب است پوشانیدن چشم از ابنیه ظلمه و ملابس فاخره محرمه ایشان، زیرا اینها را فرا گیرند براى عیون نظاره، پس ناظر به آنها، محصل غرض ایشان است، و گویا او وادار نموده آنها را بر اتخاذ آنها. بنابراین زاهد و تارک دنیا را شایسته آنکه باز دارد نگاه خود را از آرایش و تزینات اهل دنیا.
در کافى شریف- حضرت باقر علیه السلام فرماید: بر تو باد دورى از اینکه بلند کنى چشم خود را بر کسى که فوق تو باشد در دنیا، پس آرزو کنى حال او را و راضى نشوى به آنچه خدا عطا فرموده تو را و شکر او را بجا نیاورى. پس کافى است تو را به آنچه خداى عزّ و جلّ به پیغمبر خود فرموده‌ «فَلا تُعْجِبْکَ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ» «1». و فرمود «و لا تمدّن عینیک الى ما متّعنا به ازواجا منهم ...» پس اگر وارد شد تو را رغبت در دنیا، یاد کن زندگانى رسول خدا را، تا آسان شود بر تو، زیرا وقتى اشرف کائنات چنین زندگانى نمود، چگونه راضى نشود کسى که به مراتب پست‌تر باشد. بدرستى که آن حضرت نانش غالبا جو، و حلواى او خرما و گیرانه و هیزم او شاخه خرما بود [ نظرات / امتیازها ]

وَ لا تَمُدَّن‌َّ عَینَیک‌َ إِلی‌ ما مَتَّعنا بِه‌ِ أَزواجاً مِنهُم‌ زَهرَةَ الحَیاةِ الدُّنیا لِنَفتِنَهُم‌ فِیه‌ِ وَ رِزق‌ُ رَبِّک‌َ خَیرٌ وَ أَبقی‌ (131)
و چشم‌های‌ ‌خود‌ ‌را‌ میانداز بآنچه‌ ‌ما ‌از‌ زخارف‌ دنیویّه‌ باصنافی‌ ‌از‌ ‌اینکه‌ کفار داده‌ایم‌ ‌تا‌ آنکه‌ ‌آنها‌ ‌را‌ امتحان‌ کنیم‌ و آزمایش‌ نمائیم‌ ‌در‌ ‌آن‌ و روزی‌ پروردگار تو بهتر و ‌با‌ دوام‌تر ‌است‌.
(وَ لا تَمُدَّن‌َّ عَینَیک‌َ) ‌از‌ قبیل‌ ایّاک‌ اعنی‌ و اسمعی‌ ‌ یا ‌ جاره‌ ‌است‌ خطاب‌ ‌به‌ پیغمبر ‌است‌ ولی‌ مقصود امّت‌ ‌است‌ زیرا تمام‌ دنیا ‌در‌ نظر ‌او‌ و اهل‌ بیت‌ طاهرین‌ ‌او‌ پست‌تر ‌از‌ گوشت‌ گندیده‌ ‌است‌ ‌در‌ دست‌ کسی‌ ‌که‌ مبتلی‌ بمرض‌ خوره‌ و کوفت‌ ‌است‌ و ‌با‌ تأکید بنون‌ مشدّده‌ البته‌ باید مؤمنین‌ چشم‌ داشت‌ نداشته‌ باشند بدنیا و ‌ما ‌فیها‌ ‌که‌ ‌در‌ دست‌ بعضی‌ ‌از‌ کفار و مشرکین‌ میباشد
(حلاوة الدنیا مرارة الآخرة و مرارة الدنیا حلاوة الآخرة)
‌حتی‌ دارد ‌که‌ خزائن‌ دنیا ‌را‌ ‌بر‌ حضرتش‌ عرضه‌ داشتند قبول‌ نفرمود و فرمود یک‌ روز طالبم‌ سیر باشم‌ شکر کنم‌ و یک‌ روز گرسنه‌ صبر کنم‌ حتّی‌ بسا سه‌ روز بسه‌ روز بگرسنگی‌ صبر میکردند و ‌از‌ عجائب‌ اینکه‌ حقیر ‌در‌ چندی‌ قبل‌ ‌در‌ عالم‌ رؤیا خدمت‌ حضرت‌ سلیمان‌ مشرّف‌ شدم‌ عرض‌ کردم‌ ‌که‌ یک‌ نفر ‌از‌ علماء ‌ما ‌در‌ بیان‌ افضلیت‌ حضرت‌ خاتم‌ الانبیاء ‌بر‌ تمام‌ انبیاء سلف‌ بیاناتی‌ دارد ‌تا‌ باسم‌ مبارک‌ ‌شما‌ میرسد میگوید: (کم‌ فرق‌ ‌بین‌ ‌من‌ عرض‌ ‌علیه‌ مفاتیح‌ الدنیا فلم‌ یقبلها و ‌بین‌ ‌من‌ ‌قال‌ هبنی‌ ملکا ‌لا‌ ینبغی‌ لأحد ‌من‌ بعدی‌) فرمود ‌ما ‌هم‌ ‌برای‌ دنیا نخواستیم‌ عرض‌ کردم‌ چرا ‌لا‌ ینبغی‌ لاحد ‌من‌ بعدی‌ فرمودی‌ بدیگران‌ عطا شود چه‌ مانعی‌ دارد! فرمود نه‌ اینکه‌ بدیگران‌ ندهی‌ بلکه‌ بهر ‌که‌ ‌هر‌ چه‌ میدهی‌ بمن‌ بیشتر ده‌ چنانچه‌ ‌شما‌ ‌در‌ دعاء کمیل‌ میخوانید و می‌گویید
(و اجعلنی‌ ‌من‌ احسن‌ عبادک‌ نصیبا عندک‌ و اقربهم‌ منزلة منک‌ و اخصّهم‌ زلفة لدیک‌).
(إِلی‌ ما مَتَّعنا بِه‌ِ أَزواجاً مِنهُم‌) اشاره‌ ‌به‌ اینکه‌ بتمام‌ کفّار داده‌ نشد میان‌ ‌آنها‌ ‌هم‌ فقراء و ضعفاء بسیار هستند یک‌ اصنافی‌ ‌از‌ ‌آنها‌ بزبان‌ ‌ما دسته‌هایی‌ ‌از‌ ‌آنها‌ ‌را‌ دولت‌ ثروت‌ مکنت‌ عزت‌ ریاست‌ دادیم‌ آنهم‌ نه‌ ‌از‌ روی‌ لطف‌ و عنایت‌.
(زَهرَةَ الحَیاةِ الدُّنیا) همین‌ چهار صباح‌ دنیا.
(لِنَفتِنَهُم‌ فِیه‌ِ) ‌هر‌ قدر بتوانند ظلم‌ و تعدّی‌ و طغیان‌ ‌در‌ معاصی‌ و فجور نمایند ‌تا‌ بعذاب‌ سخت‌ ‌آنها‌ گرفتار شوند.
(وَ رِزق‌ُ رَبِّک‌َ خَیرٌ وَ أَبقی‌) خداوند تبارک‌ و ‌تعالی‌ بمقتضای‌ حکمت‌ و مصلحت‌ بهر بنده‌ آنچه‌ باید عنایت‌ کند لطف‌ میفرماید بنده‌ باید کمال‌ رضایت‌بتقدیرات‌ الهی‌ داشته‌ ‌باشد‌ همین‌ ‌برای‌ ‌او‌ بهتر و پاینده‌تر ‌است‌. [ نظرات / امتیازها ]

وَ لاٰ تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ ؛ نگاهت را طولانى مکن مدّ نظر به معناى نگاه کردن طولانى است که به سبب نیکو شمردن و اعجاب و آرزوى این که شىء دیده شده کاش براى او مى بود دلش نمى خواهد نگاهش را از آن بردارد یکى از زاهدان مى گوید: واجب است انسان چشم خود را از ساختمانهاى ستمکاران و لباسهاى حرام آنها بپوشاند، زیرا آنها این لباسها را براى تماشا و دیدن مردم تهیّه مى کنند و وقتى که مردم با حسرت به آنها نگاه مى کنند غرض آنها حاصل شده و گویى با نگاه خود، این ستمکاران را براى به دست آوردن این زرق و برقها «از راه حرام» وادار مى کنند أَزْوٰاجاً مِنْهُمْ ؛ گروه هایى از کافران را (بهره مند ساختیم) این کلمه ممکن است حال از ضمیر در «ربه» باشد و «منهم» مفعول «متّعنا» و تقدیر آیه این باشد؛ (و لا تمدّن عینیک) الى الذى متعنا به و هو اصناف بعضهم و ناسا منهم؛ چشمانت را مدوز به آنچه بعضى از مردم را که کفار هستند و بعضى از غیر کفّار را به آن وسیله بهره مند ساختیم در نصب کلمۀ «زَهْرَةَ اَلْحَیٰاةِ » چند وجه ذکر شده است: الف: بنا بر ذمّ و از باب اختصاص است ب: فعل «مَتَّعْنٰا» به معناى اعطینا و خولنا (بخشیدیم) مى باشد و این کلمه مفعول دوم آن است ج: بدل از محلّ جار و مجرور «به» است د: بدل از «ازواجا» به تقدیر «ذوى زهرة» زهره به معناى زینت و سرور است و با فتح «ه » نیز خوانده شده است «زهرة» مثل «جهرة و جهرة» است و ممکن است جمع زاهر و وصف براى اهل دنیا باشد به این معنا که دنیا داران، با درخشندگى چهره ها و زیورهاى رنگارنگ در اثر نعمتهایى که به آنها داده شده مایۀ آرایش ظاهر و زرق و برق دنیا شده اند «لِنَفْتِنَهُمْ » ما به این وسیله آنها را (در دنیا) بیازماییم، یا در آخرت به سبب لذتهاى (نامشروع دنیوى) کیفرشان کنیم. [ نظرات / امتیازها ]

وَ لاٰ تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلىٰ مٰا مَتَّعْنٰا بِهِ أَزْوٰاجاً مِنْهُمْ زَهْرَةَ اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَ رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ أَبْقىٰ این آیه در رابطه با آن است که اموال مشرکان تو را نفریبد که مغضوبند چرا داراى این همۀ ثروتند، آن ثروتها براى آزمایش است و ناپایدار و توام با «ضنک» امّا روزى پروردگارت در آخرت بهتر و پایدار است این آیه در سورۀ حجر 88 نیز آمده است «مد العین» که به معنى اطاله نظر است کنایه از تعلق قلب و دوست داشتن است، منظور از «ازواجا» اصناف کفار است یهود، نصارى، مشرکان و امثال آنها و یا زنان و مردان از کفار است و اللّٰه العالم زَهْرَةَ اَلْحَیٰاةِ اَلدُّنْیٰا بیان مَتَّعْنٰا بِهِ و تقدیر آن «نعنی زهرة الحیاة » است [ نظرات / امتیازها ]