معنای آیه: مگر کسانى که بعد از این سوابق توبه کنند، و به اصلاح و صلاح درآیند و مراد از این قید این است که توبهشان صرف ادعا نباشد، بلکه توبهاى باشد که ما فات و گذشته را جبران نماید، و لکه کفر را از دامن دلشان بشوید و باطنشان را پاک سازد. و این همان توبه نصوح است نه اینکه مراد از آن، اعمال صالحه باشد، چون هر چند که به صلاح درآمدن، خود بخود اعمال را هم صالح مىکند. (زیرا دل صالح و قلب پاک جز به اعمال صالح فرمان نمىدهد.) و لیکن خود عمل صالح نمىتواند مقوم و مایه ثبات توبه باشد و حتى رکنى از ارکان آنهم نیست. و آیه هم بر چنین معنایى دلالت ندارد.
[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]توضیح : «فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» علت در جاى معلول قرار گرفته، و تقدیر کلام:«فیغفر اللَّه له و یرحمه، فان اللَّه غفور رحیم» است یعنى:" خداى تعالى او را مىآمرزد و رحم مىکند، براى اینکه خداى تعالى آمرزنده و رحیم است."
[ بستن توضیحات ] [ نظرات / امتیازها ]
1 توبه تنها ندامت از گذشته و تصمیم بر ترک گناه در آینده نیست، بلکه شرط پذیرش توبه این است که توبه کار با اعمال نیک خود در آینده، گذشته ى خود را جبران کند؛ و از این روست که در برخى آیات، پس از ذکر توبه، به ایمان و عمل صالح اشاره شده است
آرى چنین افرادى مشمول آمرزش و رحمت خدا خواهند شد
اگر بخردى سوى توبه گراى همیشه بود پاک دین پاک راى
(فردوسى)
2 به کسى که مسلمان باشد سپس کافر شود، مرتد گویند اینک با توجه به آیه ى فوق و شأن نزولِ آن، این پرسش مطرح مى شود که آیا توبه ى مرتد پذیرفته مى شود؟
مرتدها دو قسم هستند:
الف) مرتد ملّى؛ یعنى غیر مسلمان زاده اى که اسلام را بپذیرد و سپس به حال کفر بازگردد، که مجازات چنین فردى خفیف تر است و توبه اش پذیرفته مى شود
ب) مرتد فطرى؛ یعنى کسى که از پدر و مادر مسلمان تولد یافته و یا در حالى نطفه ى او منعقد شده باشد که پدر و مادرش مسلمان بوده اند
اگر چنین فردى پس از مسلمان شدن به کفر بازگردد، توبه اش در شریعت اسلام پذیرفته نیست، هرچند ممکن است نزد خدا قبول گردد
3 اگر کافر مسلمان شود لازم نیست عبادت قبلى خویش را جبران نماید، اما اگر مرتد توبه کند، باید عبادات و اعمال ازدست رفته را جبران نماید
4 در اینجا این پرسش مطرح مى شود که آیا این برخورد شدید اسلام با مرتد، با آزادى عقیده و روح اسلام سازگار است ؟
این حکم یک فلسفه ى اساسى دارد و آن حفظ جبهه ى داخلى کشور اسلام از هرج و مرج و جلوگیرى از متلاشى شدن آن و نفوذ بیگانگان و منافقان است؛ پس حکم مذکور در واقع یک حکم سیاسى ضرورى است براى حفظ نظام و جامعه ى اسلامى و مبارزه با ایادى و عوامل بیگانه و در قوانین برخى کشورها موارد مشابه دارد
پس مبارزه با این گونه افراد، ربطى به آزادى عقیده و آزادى تحقیق درباره ى ادیان ندارد
[ نظرات / امتیازها ]