(فلنسئلن الذین ارسل الیهم و لنسئلن المرسلین ):(و ما بزودی از هرقومی که پیامبری به سویشان فرستاده ایم پرسش نموده و از پیامبران نیزبازخواست می نمائیم )، لذا مردم همگی مکلف به توحید خدای متعال و ترک شرک و شرکای فرضی پروردگار بوده اند و نیز آنها نسبت به ایمان و عمل صالح و گفتار حق مسئول و مکلف بوده اند و این امر و تکلیف قائم به دو طرف بوده ،یک طرف مردم و یک طرف پیامبری که بر آنان مبعوث شده ولذا در این آیه سئوال از پیامبران و مؤاخذه از مردم را فرع برمسأله هلاکت آنهاقرارداده است . [ نظرات / امتیازها ]

بازپرسى عمومى! در آیه قبل سخن از مجازات دنیوى ستمکاران در میان بود، در این آیه و سه آیه بعد از مجازات اخروى آنها بحث مى‏کند و به این ترتیب پیوندى روشن دارند.

نخست به عنوان یک قانون عمومى مى‏فرماید: «از تمام کسانى که پیامبران به سوى آنها فرستاده شدند، بطور قطع در روز قیامت سؤال مى‏کنیم» (فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ).

نه تنها از آنها سؤال مى‏کنیم «از پیامبرانشان نیز مى‏پرسیم» که رسالت خویش را چگونه انجام دادند (وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلِینَ).

بنابراین، هم رهبران مسؤولند و هم پیروان، هم پیشوایان و هم تابعان، منتها چگونگى مسؤولیتهاى این دو گروه متفاوت است. [ نظرات / امتیازها ]

برگزیده تفسیر نمونه :
(آیه 6)- بازپرسى عمومى! در آیه قبل سخن از مجازات دنیوى ستمکاران در میان بود، در این آیه و سه آیه بعد از مجازات اخروى آنها بحث مى‏کند و به این ترتیب پیوندى روشن دارند.
نخست به عنوان یک قانون عمومى مى‏فرماید: «از تمام کسانى که پیامبران به سوى آنها فرستاده شدند، بطور قطع در روز قیامت سؤال مى‏کنیم» (فَلَنَسْئَلَنَّ الَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ).
نه تنها از آنها سؤال مى‏کنیم «از پیامبرانشان نیز مى‏پرسیم» که رسالت خویش را چگونه انجام دادند (وَ لَنَسْئَلَنَّ الْمُرْسَلِینَ).
بنابراین، هم رهبران مسؤولند و هم پیروان، هم پیشوایان و هم تابعان، منتها چگونگى مسؤولیتهاى این دو گروه متفاوت است. [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
(فلنسألن الذین أرسل إلیهم ) (أرسل ) مسند إلی الجار و المجرور و هو (إلیهم ) و معناه : فلنسألن المرسل إلیهم و هم الأمم ، یسألهم عما أجابوا عنه رسلهم ، کما قال : (و یوم ینادیهم فیقول ماذا أجبتم المرسلین ) و یسأل المرسلین عما أجیبوا به ، کما قال : (یوم یجمع الله الرسل فیقول ماذا أجبتم ) [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
آیه‏ى قبل، مجازات دنیوى را مطرح کرد و اینجا کیفر و محاسبه‏ى اخروى را و با چندین تأکید حتمیّت سؤال قیامت را بیان مى‏کند و اینکه پرسش و بازخواست، مخصوص مردم نیست، بلکه پیامبران نیز مورد سؤال قرار مى‏گیرند. «یوم یجمع اللّه الرّسل فیقول ماذا اجبتم قالوا لا علم لنا انّک انت علاّم الغیوب» <5> سؤال: در قیامت از چه مى‏پرسند؟ الف: از نعمت‏ها. «ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النّعیم» <6> در روایات متعدّدى، رهبرى و ولایت را نیز از مصادیق نعمت مورد سؤال در آیه برشمرده‏اند. <7> ب: از قرآن و اهل‏بیت علیهم السلام. پیامبر صلى الله علیه وآله فرمود: از مردم سؤال مى‏شود که با قرآن و اهل‏بیت من چگونه عمل کردید؟ «ثمّ اسألهم ما فعلتم بکتاب اللّه و باهل‏بیتى» <8> ج: از رفتار و کردار. «لنسئلنّهم اجمعین . عمّا کانوا یعملون» <9> د: از اعضا و جوارح. «اِنّ السّمع والبَصر والفؤاد کلّ اولئک کان عنه مسئولاً» <10> ه : از پذیرش و عدم پذیرش رسولان. «یا معشر الجنّ والانس ألم یأتکم رسل منکم...» <11> چنانکه در جاى دیگر از رهبران دینى نیز در مورد برخورد مردم با آنان سؤال مى‏شود. «یوم یَجمع اللّه الرُّسل فیقول ماذا اُجِبتُم...» <12> و: از عمر و جوانى که چگونه سپرى شد. ز: از کسب و درآمد. چنانکه در روایات مى‏خوانیم: در روز قیامت انسان از چهار چیز به خصوص سؤال و بازخواست مى‏شود: «شبابک فیما أبلیته و عمرک فیما أفنیتَه و مالک ممّا اکتسبته و فیما أنفقتَه»، <13> در مورد عمر و جوانى که چگونه آن را گذراندى و درباره‏ى مال و دارایى که چگونه به دست آوردى و در چه راهى مصرف کردى. سؤال: این آیات بیان مى‏کند که سؤال از همه کس حتمى است، امّا در بعضى آیات از جمله آیه 39 سوره‏ى الرّحمن آمده که در آن روز، از هیچ انسان وجنّى نسبت به گناهانشان سؤال نمى‏شود، «فیؤمئذ لا یسئل عن ذنبه انس و لاجانّ» این آیات چگونه قابل جمع است؟ پاسخ: در قیامت، مواقف و ایستگاه‏ها متعدّد است و هر موقفى صحنه‏اى خاص دارد؛ در یک موقف، بر لب‏ها مهر مى‏خورد و قدرت حرف زدن ندارند. در موقفى دیگر، مهر برداشته مى‏شود و همه به ناله و استمداد و اقرار مى‏پردازند. در موقفى از همه مى‏پرسند، در موقفى نیز سکوت حاکم است و سؤالى نمى‏شود. پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله فرمودند: «کُلّکم راع و کُلّکم مسئول عن رَعیّته فالامام یسأل عن النّاس و الرّجل یسأل عن أهله و المرأة تسأل عن بیت زوجها و العبد یسأل عن مال سیّده» همه‏ى شما مسئول زیردستان خود هستید و باید پاسخگو باشید؛ امام از مردمش، مرد از همسرش، زن از رفتار در خانه‏ى همسرش و بنده از مال ودارایى مولایش. همچنین فرمودند: خداوند از من نیز سؤال مى‏کند که آیا ابلاغ رسالت کردم یا نه؟ <14> 1- در روز قیامت، هم از رهبران سؤال مى‏شود، هم از امّت‏ها (جنّ و انس)، هم از نیکان، هم از بدان، هم از علما وهم از پیروان آنها. «فلنسئلنّ‏الّذین ارسل‏الیهم ولنسئلنّ المرسلین» 2- سؤال در قیامت، نوعى استشهاد و اقرار گرفتن و توبیخ است و گاهى نیز تقدیر و تشکّر، وگرنه چیزى از خدا پنهان نیست تا با سؤال، رفع ابهام شود. «فلنسئلنّ... فلنقُصّنّ...» 3- علم خداوند، دقیق است. «بعلم» (نکره دلالت بر عظمت و دقّت دارد.) 4- علم خداوند با حضور و نظارت خود اوست و واسطه‏اى در کار نیست. «...بعلم و ما کنّا غائبین» [ نظرات / امتیازها ]

1- در روز قیامت، هم از رهبران سؤال مى‏شود، هم از امّت‏ها (جنّ و انس)، هم از نیکان، هم از بدان، هم از علما وهم از پیروان آنها. «فلنسئلنّ‏الّذین ارسل‏الیهم ولنسئلنّ المرسلین»
2- سؤال در قیامت، نوعى استشهاد و اقرار گرفتن و توبیخ است و گاهى نیز تقدیر و تشکّر، وگرنه چیزى از خدا پنهان نیست تا با سؤال، رفع ابهام شود. «فلنسئلنّ... فلنقُصّنّ...»
[ نظرات / امتیازها ]

تفسیر کشاف
(فلنسألن الذین أرسل إلیهم ) (أرسل ) مسند إلی الجار و المجرور و هو (إلیهم ) و معناه : فلنسألن المرسل إلیهم و هم الأمم ، یسألهم عما أجابوا عنه رسلهم ، کما قال : (و یوم ینادیهم فیقول ماذا أجبتم المرسلین ) و یسأل المرسلین عما أجیبوا به ، کما قال : (یوم یجمع الله الرسل فیقول ماذا أجبتم ) [ نظرات / امتیازها ]

تفسیر نور
آیه‏ى قبل، مجازات دنیوى را مطرح کرد و اینجا کیفر و محاسبه‏ى اخروى را و با چندین تأکید حتمیّت سؤال قیامت را بیان مى‏کند و اینکه پرسش و بازخواست، مخصوص مردم نیست، بلکه پیامبران نیز مورد سؤال قرار مى‏گیرند. «یوم یجمع اللّه الرّسل فیقول ماذا اجبتم قالوا لا علم لنا انّک انت علاّم الغیوب» <5> سؤال: در قیامت از چه مى‏پرسند؟ الف: از نعمت‏ها. «ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النّعیم» <6> در روایات متعدّدى، رهبرى و ولایت را نیز از مصادیق نعمت مورد سؤال در آیه برشمرده‏اند. <7> ب: از قرآن و اهل‏بیت علیهم السلام. پیامبر صلى الله علیه وآله فرمود: از مردم سؤال مى‏شود که با قرآن و اهل‏بیت من چگونه عمل کردید؟ «ثمّ اسألهم ما فعلتم بکتاب اللّه و باهل‏بیتى» <8> ج: از رفتار و کردار. «لنسئلنّهم اجمعین . عمّا کانوا یعملون» <9> د: از اعضا و جوارح. «اِنّ السّمع والبَصر والفؤاد کلّ اولئک کان عنه مسئولاً» <10> ه : از پذیرش و عدم پذیرش رسولان. «یا معشر الجنّ والانس ألم یأتکم رسل منکم...» <11> چنانکه در جاى دیگر از رهبران دینى نیز در مورد برخورد مردم با آنان سؤال مى‏شود. «یوم یَجمع اللّه الرُّسل فیقول ماذا اُجِبتُم...» <12> و: از عمر و جوانى که چگونه سپرى شد. ز: از کسب و درآمد. چنانکه در روایات مى‏خوانیم: در روز قیامت انسان از چهار چیز به خصوص سؤال و بازخواست مى‏شود: «شبابک فیما أبلیته و عمرک فیما أفنیتَه و مالک ممّا اکتسبته و فیما أنفقتَه»، <13> در مورد عمر و جوانى که چگونه آن را گذراندى و درباره‏ى مال و دارایى که چگونه به دست آوردى و در چه راهى مصرف کردى. سؤال: این آیات بیان مى‏کند که سؤال از همه کس حتمى است، امّا در بعضى آیات از جمله آیه 39 سوره‏ى الرّحمن آمده که در آن روز، از هیچ انسان وجنّى نسبت به گناهانشان سؤال نمى‏شود، «فیؤمئذ لا یسئل عن ذنبه انس و لاجانّ» این آیات چگونه قابل جمع است؟ پاسخ: در قیامت، مواقف و ایستگاه‏ها متعدّد است و هر موقفى صحنه‏اى خاص دارد؛ در یک موقف، بر لب‏ها مهر مى‏خورد و قدرت حرف زدن ندارند. در موقفى دیگر، مهر برداشته مى‏شود و همه به ناله و استمداد و اقرار مى‏پردازند. در موقفى از همه مى‏پرسند، در موقفى نیز سکوت حاکم است و سؤالى نمى‏شود. پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله فرمودند: «کُلّکم راع و کُلّکم مسئول عن رَعیّته فالامام یسأل عن النّاس و الرّجل یسأل عن أهله و المرأة تسأل عن بیت زوجها و العبد یسأل عن مال سیّده» همه‏ى شما مسئول زیردستان خود هستید و باید پاسخگو باشید؛ امام از مردمش، مرد از همسرش، زن از رفتار در خانه‏ى همسرش و بنده از مال ودارایى مولایش. همچنین فرمودند: خداوند از من نیز سؤال مى‏کند که آیا ابلاغ رسالت کردم یا نه؟ <14> 1- در روز قیامت، هم از رهبران سؤال مى‏شود، هم از امّت‏ها (جنّ و انس)، هم از نیکان، هم از بدان، هم از علما وهم از پیروان آنها. «فلنسئلنّ‏الّذین ارسل‏الیهم ولنسئلنّ المرسلین» 2- سؤال در قیامت، نوعى استشهاد و اقرار گرفتن و توبیخ است و گاهى نیز تقدیر و تشکّر، وگرنه چیزى از خدا پنهان نیست تا با سؤال، رفع ابهام شود. «فلنسئلنّ... فلنقُصّنّ...» 3- علم خداوند، دقیق است. «بعلم» (نکره دلالت بر عظمت و دقّت دارد.) 4- علم خداوند با حضور و نظارت خود اوست و واسطه‏اى در کار نیست. «...بعلم و ما کنّا غائبین» [ نظرات / امتیازها ]

بیان سابق دلالت بر این داشت که مشرکین مکلف به توحید خداى تعالى و ترک شرک بوده اند، و چنان نبوده که نسبت به این معنا آزاد باشند و هر چه مى خواهند بکنند و هر چیزى را که بخواهند شریک خداوند بدانند؛ پس معلوم مى شود که آنان نیز نسبت به ایمان و عمل صالح و گفتار حق مسؤ ولند، و معلوم است که این امر و این تکلیف قائم به دو طرف بوده، یک طرف پیغمبرى که مبعوث بر آنان شده، و یک طرف خود آنان، و چون چنین بوده در آیه مورد بحث سؤ ال از رسول و مؤ اخذه از مردم را متفرع بر مساءله هلاکت مردم کرده است.

از اینجا معلوم مى شود که مراد از (الذین ارسل الیهم ) مردم و مراد از (المرسلین ) انبیا و پیغمبران است. این را بدان خاطر گفتیم که معلوم شود اینکه بعضى ها گفته اند: مراد از (الذین ارسل الیهم ) انبیا و مراد از (المرسلین ) ملائکه مى باشد با سیاق آیه نمى سازد؛ زیرا سیاق آیه سیاق گفتگوى از مشرکین است و معنا ندارد که در چنین زمینه اى اسمى از مؤ اخذه آنان برده نشود و در عوض پاى ملائکه به میان آید. علاوه بر اینکه آیه بعدى هم با این احتمال سازگار نیست. از این هم که بگذریم بیان قبلى اسمى از ملائکه نبرده بود تا در اینجا هم مراد از مرسلین ملائکه بوده باشد. [ نظرات / امتیازها ]

آیه‏ى قبل، مجازات دنیوى را مطرح کرد و اینجا کیفر و محاسبه‏ى اخروى را و با چندین تأکید حتمیّت سؤال قیامت را بیان مى‏کند و اینکه پرسش و بازخواست، مخصوص مردم نیست، بلکه پیامبران نیز مورد سؤال قرار مى‏گیرند. «یوم یجمع اللّه الرّسل فیقول ماذا اجبتم قالوا لا علم لنا انّک انت علاّم الغیوب» [5]
سؤال: در قیامت از چه مى‏پرسند؟
الف: از نعمت‏ها. «ثمّ لتسئلنّ یومئذ عن النّعیم» [6] در روایات متعدّدى، رهبرى و ولایت را نیز از مصادیق نعمت مورد سؤال در آیه برشمرده‏اند. [7]
ب: از قرآن و اهل‏بیت علیهم السلام. پیامبر صلى الله علیه وآله فرمود: از مردم سؤال مى‏شود که با قرآن و اهل‏بیت من چگونه عمل کردید؟ «ثمّ اسألهم ما فعلتم بکتاب اللّه و باهل‏بیتى» [8]
ج: از رفتار و کردار. «لنسئلنّهم اجمعین . عمّا کانوا یعملون» [9]
د: از اعضا و جوارح. «اِنّ السّمع والبَصر والفؤاد کلّ اولئک کان عنه مسئولاً» [10]
ه : از پذیرش و عدم پذیرش رسولان. «یا معشر الجنّ والانس ألم یأتکم رسل منکم...» [11] چنانکه در جاى دیگر از رهبران دینى نیز در مورد برخورد مردم با آنان سؤال مى‏شود. «یوم یَجمع اللّه الرُّسل فیقول ماذا اُجِبتُم...» [12]
و: از عمر و جوانى که چگونه سپرى شد.
ز: از کسب و درآمد. چنانکه در روایات مى‏خوانیم: در روز قیامت انسان از چهار چیز به خصوص سؤال و بازخواست مى‏شود: «شبابک فیما أبلیته و عمرک فیما أفنیتَه و مالک ممّا اکتسبته و فیما أنفقتَه»، [13] در مورد عمر و جوانى که چگونه آن را گذراندى و درباره‏ى مال و دارایى که چگونه به دست آوردى و در چه راهى مصرف کردى.
سؤال: این آیات بیان مى‏کند که سؤال از همه کس حتمى است، امّا در بعضى آیات از جمله آیه 39 سوره‏ى الرّحمن آمده که در آن روز، از هیچ انسان وجنّى نسبت به گناهانشان سؤال نمى‏شود، «فیؤمئذ لا یسئل عن ذنبه انس و لاجانّ» این آیات چگونه قابل جمع است؟
پاسخ: در قیامت، مواقف و ایستگاه‏ها متعدّد است و هر موقفى صحنه‏اى خاص دارد؛ در یک موقف، بر لب‏ها مهر مى‏خورد و قدرت حرف زدن ندارند. در موقفى دیگر، مهر برداشته مى‏شود و همه به ناله و استمداد و اقرار مى‏پردازند. در موقفى از همه مى‏پرسند، در موقفى نیز سکوت حاکم است و سؤالى نمى‏شود.
پیامبر اکرم صلى الله علیه وآله فرمودند: «کُلّکم راع و کُلّکم مسئول عن رَعیّته فالامام یسأل عن النّاس و الرّجل یسأل عن أهله و المرأة تسأل عن بیت زوجها و العبد یسأل عن مال سیّده» همه‏ى شما مسئول زیردستان خود هستید و باید پاسخگو باشید؛ امام از مردمش، مرد از همسرش، زن از رفتار در خانه‏ى همسرش و بنده از مال ودارایى مولایش. همچنین فرمودند: خداوند از من نیز سؤال مى‏کند که آیا ابلاغ رسالت کردم یا نه؟ [14]

--------------------------------------------------------------------------------
5) مائده، 109
6) تکاثر، 8
7) وسائل، ج‏24، ص‏299
8) تفسیر فرقان‏
9) حجر، 92 تا 93
10) اسراء، 36
11) انعام، 130
12) مائده، 109
13) کافى، ج‏2، ص‏135، بحار، ج‏7، ص‏259
14) تفسیر درّالمنثور
پیام ها
1- در روز قیامت، هم از رهبران سؤال مى‏شود، هم از امّت‏ها (جنّ و انس)، هم از نیکان، هم از بدان، هم از علما وهم از پیروان آنها. «فلنسئلنّ‏الّذین ارسل‏الیهم ولنسئلنّ المرسلین»
[ نظرات / امتیازها ]

993. In the final reckoning, the warners and teachers will give evidence of their preaching the truth, and the wicked will themselves have to acknowledge the truth. We picture it like a court scene, when the story is related, but the Judge knows all, even more than the parties can tell. [ نظرات / امتیازها ]

بعد از انذار از عقوبت دنیویه، تهدید فرماید به عقوبت اخرویه: فَلَنَسْئَلَنَّ اَلَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ :پس هرآینه سؤال کنیم البته البته کسانى را که فرستاده شدند به سوى ایشان پیغمبران از قبول رسالت و اجابت رسل، یعنى امت را سؤال شود با تبلیغ انبیاء و معجزات، شما در جواب چه گفتید؟ این سؤال سرزنش و تعذیب است وَ لَنَسْئَلَنَّ اَلْمُرْسَلِینَ :و هرآینه البته البته سؤال کنیم انبیاء را در اداى رسالت و تبلیغ احکام این سؤال تشریف و تقریب است و گفته اند انبیاء را از فرمانبردارى امم پرسند، و امم را از تبلیغ انبیاء یا امم را از متابعت انبیاء پرسند، و انبیاء را از شفقت امم یا امم را سؤال توبیخ، و انبیاء را سؤال شهادت [ نظرات / امتیازها ]

فَلَنَسْئَلَنَّ اَلَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ وَ لَنَسْئَلَنَّ اَلْمُرْسَلِینَ این آیه ارشاد بر این است که تمام افراد بشر مکلّف بتوحید و ترک شرک (و کلّ ما جاء به النبى صلّى اللّه علیه و آله و سلّم)مى باشند و وظیفه پیمبران نیز رساندن احکام الهى و جدّیت نمودن در هدایت مردم اصولا و فروعا و نشان دادن طریق هدایت آنها است،و نیز معلوم مى شود که این تکلیف قائم بدو طرف است هم مرسلین یعنى پیمبران و هم کسانى که پیمبران براى آنها ارسال شده اند که در قیامت هر دو طائفه درمورد سؤال واقع مى گردند [ نظرات / امتیازها ]

فَلَنَسْئَلَنَّ اَلَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ وَ لَنَسْئَلَنَّ اَلْمُرْسَلِینَ خداوند پس ازآن که به هلاکت آنان در دنیا اشاره کرد، بیان مى دارد که آنها در قیامت نیز مورد سؤال قرار مى گیرند و نیز از پیامبرانى که به سوى آنان فرستاده شده پرسیده مى شود و این پیامبران علیه آنها گواهى مى دهند [ نظرات / امتیازها ]

فرستاده شدگان بسوى آنها اممند که وظیفه آنها اجابت و قبول است و فرستادگان انبیائند که وظیفه آنها اداء رسالت و ابلاغ احکام است و هرکدام در حدود انجام وظیفه خودشان مورد مسئولیت در پیشگاه الهى مى باشند و در این باب حدیثى از احتجاج در سوره بقره در ذیل آیه فکیف اذا جئنا من کل امّة بشهید گذشت [ نظرات / امتیازها ]