1- سرنوشت هر کس در آخرت وابسته به کردار او در دنیاست .
2- در آخرت تمام اعمال انسان حتی کوچکترین آنها مجسم و قابل رؤیت است .
3- ترغیب کار خیر و وعده پاداش به آن ، مقدمه و تمهید در امر تربیت است .

1- گناه پیشگی بر خلاف طبیعت نفس انسان است (دساها)
2- گناه مایه سقوط و تباهی انسان است (فجورها - دساها)

پاک سازندگان و رشد دهندگان روح خویش ، اهل نجاتند و به هدف اصلی دست یافته و همواره در خوبی خواهند ماند (قد افلح من زکاها)

پاداش و مجازات آخرت ؛ تجسم یافتن اعمال است . نعیم و عذاب قیامت ، اعمال نیک و بد ماست که تجسم و تمثل پیدا می کند ؛ تلاوت قرآن صورتی زیبا پیدا می کند . غیبت و رنجانیدن مردم به صورت خورش سگان جهنم در می آید . به عبارت دیگر اعمال صورتی دنیایی و مادی دارد که فانی و موقت است . و صورت و چهره ای ملکوتی که هرگز فانی نمی شود و بعد از مرگ به آن خواهیم رسید و آن ها را با همان وجهه و چهره مشاهده خواهیم کرد .
لذا در دو آیه پایانی سوره زلزال می فرماید : اگر کسی ذره ای کار خوب یا بد انجام دهد آن عمل خوب یا بد را در قیامت مشاهده خواهد کرد .

اگر خداوند کریم است چرا اینقدر در محاسه دقیق است ؟ باید گفت این دقت در محاسبه عین لطف و کرم است تا اولاً بگوید : هر کار خیر گرچه اندک باشد نزد من ضایع نمی شود .
ثانیاً ؛ انسان را از ارتکاب معصیت پرهیز دهد .

از عبدلله بن مسعود نقل شده است که محکم ترین آیات قرآن مجید ، همین آیات 7 و 8 زلزال می باشد و از آن تعبیر به جامعه می کرد . به راستی ایمان عمیق به محتوای آن کافی است که انسان را در مسیر حق واداشته و از هر گونه شر و فساد باز دارد . در حدیثی آمده است که مردی خدمت پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم آمد و عرض کرد : علمنی مما علمک الله
از آن چه خداوند به تو تعلیم داده به من بیاموز
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم او را به مردی از یارانش سپرد تا قرآن به وی تعلیم کند و او سوره اذا زلزلت الارض را تا به آخر به او تعلیم داد ، آن مرد از جا برخاست و گفت : همین مرا کافی است .
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود : او را به حال خود بگذار که مرد فقیهی شد . دلیل آن هم روشن است ، زیرا کسی که می داند اعمال ما حتی به اندازه یک ذره یا یک دانه خردل مورد محاسبه قرار می گیرد ، امروز به حساب خود مشغول می شود .

در ترجمه یره آمده انسان در روز رستاخیز نتیجه عمل یا خود عمل را می بیند ، منظور از دیدن خود عمل در روز رستاخیز چیست؟

ترس از خدا چه مفهومی دارد ، چرا و در چه مورد باید از خدا ترسید ؟

خداست که آنها را به مسخره می گیرد و فرصتشان می دهد تا در طغیان خود سرگردان بماند

به نام خداوند هستی بخش مهربان

و هنگامی که بهشت (برای مؤمنین) نزدیک گردیده شود.

و در تفسیر قمى درباره (لیال عشر) آمده که دهه ذى الحجه است ، و درباره (و الشفع و الوتر) آمده که دو رکعت شفع و یک رکعت وتر در نماز شب است ، و در حدیثى آمده که شفع ، حسن و حسین ، و وتر امیر المؤ منین است

فادخلى فى عبادى و ادخلى جنتى
این آیه به دلیل اینکه حرف (فاء) در اولش در آمده نتیجه گیرى از جمله (ارجعى الى ربک ) است ، مى فرماید: چون راضى و مرضى به سوى پروردگارت بر مى گردى پس در زمره بندگانم در آى و در بهشتم داخل شو، و این فرمان دلالت دارد بر اینکه صاحب نفس مطمئنه در زمره بندگان خدا است ، و حائز مقام عبودیت است .
و باید هم همینطور باشد، چون وقتى کسى مطمئن به پروردگار خود شد، و از ادعاى استقلال منقطع گردید، و بدانچه از ناحیه پروردگارش مى رسد به دلیل اینکه حق است راضى شد، قهرا ذات و صفات و افعال خود را ملک طلق پروردگارش مى داند، پس در آنچه او مقدر مى کند و قضایى که او مى راند و امر و نهیى که او مى کند هیچ خواستى از خود نشان نمى دهد، مگر آنچه را که پروردگارش خواسته باشد، و این همان ظهور عبودیت تامه در بنده است ، پس اینکه فرمود: (فادخلى فى عبادى ) در حقیقت امضاى عبودیت وى است و جمله (و ادخلى جنتى ) منزلگاه او را معین مى کند، و منظور از اینکه کلمه (جنت ) را بر ضمیر تکلم اضافه کرد و فرمود: داخل جنت من شو این بوده است که او را به تشریف خاصى مشرف کند، و در کلام خداى تعالى هیچ جا غیر این آیه جنت را به خود نسبت نداده است .

آنچه از سیاق آیه یعنى مقابل قرار گرفتن این نفس با اوصافى که براى آن ذکر شده با انس انى که قبل از این آیه مورد سخن بود و اوصافش از جمله دلبستگى اش به دنیا و طغیان و فساد و کفرانش و سوء عاقبتش ذکر مى شد استفاده مى شود این است که نفس ‍ مطمئنه ، نفسى است که با علاقمندى و یاد پروردگارش سکونت یافته بدانچه او راضى است رضایت مى دهد و در نتیجه خود را بنده اى مى بیند که مالک هیچ خیر و شرى و نفع و ضررى براى خود نیست و نیز دنیا را یک زندگى مجازى و داشتن و نداشتن و نفع و ضرر آن را امتحانى الهى مى داند و در نتیجه اگر غرق در نعمت دنیایى شود، به طغیان و گسترش دادن به فساد و به علو و استکبار، وادار نمى شود، و اگر دچار فقر و فقدان گردد این تهى دستى و ناملایمات او را به کفر و ترک شکر وا نمى دارد، بلکه همچنان در عبودیت پاى برجا است و از صراط مستقیم منحرف نمى شود، نه به افراط و نه به تفریط.

لا یشعرون : نمی فهمند

ما یشعر : در نمی یابد

یخادعون : یکدیگر را فریب می دهند