کلمه (کذلک - همچنین) در تشبیه چیزی به چیزی به کار می ‏رود و ظاهرا در آیه شریفه می خواهد بفرماید که همانطور که به زودی قبله را برایتان برمی ‏گردانیم تا به سوی صراط مستقیم هدایتتان کنیم، همچنین شما را امتی وسط قرار دادیم.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

کلمه «وسط» به معنای چیزی است که میانه دو طرف قرار گرفته باشد نه جزو آن طرف باشد و نه جزو این طرف. [ نظرات / امتیازها ]

وسط بودن امت اسلام به این معنا است که میانه رسول و مردم واسطه ‏اند نه آن طور که آن مفسر گفت ملت و دین اسلام میانه افراط و تفریط، و میانه دو طرف تقویت روح و تقویت جسم واسطه باشد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

شهادت مورد نظر آیه عبارت است از تحمل- دیدن- حقایق اعمالی که مردم در دنیا انجام مى ‏دهند، چه آن حقیقت سعادت باشد چه شقاوت؛ چه ردّ و چه قبول؛ چه انقیاد و چه تمرّد. سپس در روز قیامت بر طبق آنچه دیده اند شهادت دهند. روزیکه خداى تعالى از هر چیز استشهاد مى ‏کند حتى از اعضای بدن انسان شهادت مى ‏گیرد. معلوم است که چنین مقام کریمى شان همه امت نیست، چون کرامت خاصه ‏ای است براى اولیای طاهرین از ایشان. اما صاحبان مرتبه پائین ‏تر از اولیا که مرتبه افراد عادى و مؤمنین متوسط در سعادت است، چنین شهادتى ندارند تا چه رسد به افراد جلف و تو خالى و از آن پائین ‏تر، فرعون هاى طاغى این امت (که هیچ عاقلى جرأت نمى ‏کند بگوید این طبقه از امت نیز مقام شهادت بر باطن اعمال مردم را دارا هستند).

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

سوال: 1- در این آیه شریفه سؤالی است که چرا خداوند فرمود: «ما بدانیم و نفرمود من بدانم»؟

2- مگر خداوند نمی داند که می خواهد با تغییر قبله علم حاصل کند؟

پاسخ: 1- مراد به اینکه مى ‏فرماید: «لنعلم تا بدانیم» با اینکه خدا یکى است علم رسل و انبیا است مثلا از این باب که بزرگان وقتى سخن مى ‏گویند از قبل خود و اطرافیان خود سخن می گویند و تکیه کلامشان (ما) است. مثل اینکه امیر لشکر می گوید: «ما فلانى را کشتیم و فلانى را زندان کردیم» با اینکه این کارها را خود امیر نکرده است بلکه کارکنانش کرده ‏اند.

2- مراد علم عینى و فعلى خداى تعالى است که با خلقت و ایجاد حاصل می شود نه آن علم که قبل از ایجاد داشته است. [ نظرات / امتیازها ]

کلمه (انقلاب بر دو عقب) کنایه است از اعراض. چون انسان - که در حال قیام روی پاشنه می ‏ایستد - وقتی روی خود به طرفی برگرداند روی پاشنه خود می ‏چرخد، به این جهت روگردانی و اعراض را به این عبارت تعبیر می ‏کنند نظیر تعبیر به پشت خود رو کردن در آیه «وَ مَنْ یُوَلِّهِمْ یَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ» (انفال/16). [ نظرات / امتیازها ]

ظاهر آیه این است که می خواهد توهّمى را که احیانا ممکن است در سینه مؤمنین خلجان کند، دفع نماید و آن توهم این است که فلسفه برگرداندن قبله و نسخ قبله قبلى چیست؟ تکلیف نمازهایى که تاکنون رو به بیت المقدس خوانده ‏ایم چه می شود؟ لذا خداى تعالى براى دفع این توهم خاطر نشان کرد که تشریع احکام جز به خاطر مصالحى که برگشتنش به تربیت و تکمیل مردم است صورت نمى ‏گیرد، منظور از تشریع احکام هم تربیت و تکمیل مردم است و هم جداسازى مؤمنین از غیر مؤمنین و هم مشخص کردن فرمانبران از عاصیان متمرد و آن سببى که باعث شد که قبله یهودیان را مدتى قبله شما مسلمان ها قرار دهیم عینا همین ‏ها بود که گفتیم. ثانیا آن نمازهایى که مسلمانان به سوى بیت المقدس خواندند تکلیفش چیست؟ چون در حقیقت نماز به طرف غیر قبله بود و باید باطل باشد، از این توهم هم جواب می دهد که قبله مادام که نسخ نشده است قبله است، چون خداى تعالى هر وقت حکمى را نسخ مى ‏کند از همان تاریخ نسخ از اعتبار مى ‏افتد، نه اینکه وقتى امروز نسخ کرد دلیل باشد بر اینکه در سابق هم بى اعتبار بوده است. این خود از رأفت و رحمتى است که به مؤمنین دارد و عهده ‏دار بیان این جواب جمله «وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمانَکُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ» الخ است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

از این آیه برمى ‏آید که مراد به قبله ‏اى که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) بر آن بود همان بیت المقدس است نه کعبه، پس هیچ دلیلى نیست بر اینکه بگوئیم بیت المقدس دو بار و کعبه هم دو بار قبله شده است، چون اگر مراد به قبله در آیه کعبه باشد لازمه‏ اش همین می شود (چون مى ‏فرماید ما امروز آن قبله را که قبلا رو به آن مى ‏ایستادى، قبله نکردیم مگر براى چه و چه). [ نظرات / امتیازها ]

فرق میانه رأفت و رحمت بعد از آنکه هر دو در اصل معنا مشترکند این است که رأفت مختص به اشخاص مبتلا و بیچاره است و رحمت در اعم از آنان و از غیر آنان استعمال می شود. [ نظرات / امتیازها ]

از طرق اهل سنت درباره اینکه امت اسلام گواه بر مردم و رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) گواه بر امت است روایاتى آمده است که مردم در روز قیامت تبلیغ انبیا را انکار مى ‏کنند. خداى تعالى از انبیا شاهد می خواهد تا اثبات کنند تبلیغ کرده ‏اند- با اینکه خداوند عالم ‏تر از هر کسى است- آن گاه امت محمد (صلّی الله علیه و آله) را می آورند و ایشان شهادت می دهند. امت هاى دیگر مى ‏پرسند: «شما از کجا به دست آورده ‏اید که پیغمبر ما رسالت خود را تبلیغ کرده است؟» مى ‏گویند: «ما این معنا را از کتاب آسمانیمان به دست آوردیم که خداى تعالى به زبان پیامبر صادقش در آن خبر داد که انبیای گذشته رسالت خود را تبلیغ کرده اند». بعد محمد (صلّی الله علیه و آله) را مى ‏آورند تا از حال امتش بپرسند، آن جناب امت را تزکیه مى ‏کند و به عدالتشان شهادت می دهد. اینجاست که خداى سبحان فرموده است: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ» (نسا/41).

علامه طباطبایی: مفاد این روایت را اخبار دیگرى تایید مى ‏کند که سیوطى آن اخبار را در تفسیر الدر المنثور (ج 1ص 144) و غیر او نیز آورده‏ اند. چیزى که در این روایات به نظر درست نمى ‏رسد این است که پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) تمامى امت را تزکیه و تعدیل نکرده است و معنا ندارد که در قیامت همه را تزکیه و تعدیل کند، مگر اینکه به منظور تزکیه و تعدیل جمعى از امت باشد نه همه وگرنه روایات نامبرده مطلبى بر خلاف ضرورت اثبات مى ‏کند، ضرورت کتاب و سنت هر دو. آخر چطور ممکن است رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) فجایع و جنایاتى را که افرادى از امت اسلام مرتکب شدند تجویز کند؟ و بر آن جنایات صحّه بگذارد؟ جنایاتى که حتى نمونه‏ اش هم در امت ‏هاى گذشته رخ نداد؟ و چطور آن جناب طاغیان و فرعون هاى این امت را تزکیه و تعدیل مى‏ کند؟. آیا این روایات طعن بر دین حنیف و بازیگرى با حقایق این ملت بیضا نیست؟ قطعا هست، علاوه بر اینکه این روایات گفتگو از شهادت نظرى دارد نه شهادت تحمل، چون امت اسلام در زمان انبیای گذشته حاضر نبودند تا ببینند آیا رسالت خود را تبلیغ مى ‏کنند یا نه و شهادت نظرى اعتبار ندارد. [ نظرات / امتیازها ]

امام صادق (علیه السلام) از پدرش از رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) روایت کرده است که ایشان فرمودند: از جمله خصائصى که خداى تعالى به امت من داده است و با دادنش امتم را بر سایر امم برترى بخشید سه چیز است که حتى به هیچ پیغمبرى نداده است- تا آنجا که مى ‏فرماید:- خداى تعالى هر پیغمبرى را که مبعوث مى ‏کرد، او را شهید بر قومش قرار می داد ولى خداى تعالى امّت مرا شهید بر همه خلائق کرد و فرمود: «لِیَکُونَ الرَّسُولُ شَهِیداً عَلَیْکُمْ وَ تَکُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ» (حج/78) (تا آخر حدیث).

علامه طباطبایی: این حدیث منافاتى با حدیث قبلى ندارد چون مراد به امت در این روایت نیز همان امت مسلمه ‏ای است که دعاى حضرت ابراهیم (علیه السلام) به وسیله آن مستجاب شد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام باقر (علیه السلام) فرمودند: (شهدای مردم) به غیر رسولان و امامان کسى نیست و اما امت معقول نیست که خدا از آن ها شهادت بطلبد، براى اینکه در میان امت کسانى هستند که شهادتشان یک بند سبزى و یک پر کاه ارزش ندارد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام صادق (علیه اسلام) در ذیل جمله «لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ وَ یَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیداً» الخ، فرمودند: اگر خیال کنى که منظور خداى تعالى از این آیه همه موحدین اهل قبله است، سخت اشتباه کرده ‏اى. براى اینکه آیا خداى تعالى در قیامت از کسى شهادت می خواهد که در دنیا شهادتش در مرافعه‌اى که بر سر یک من خرما بپا می شد پذیرفته نبود؟ و آن وقت شهادت چنین کسى در درگاهش پذیرفته می شود؟ حاشا؛ این حرف معقول نیست و خداى تعالى چنین چیزى را از خلق خودش نمى ‏پسندد، آن وقت خودش چگونه مرتکب آن می شود، بلکه منظور خداى تعالى از امت، افرادى است که مصداق آیه «کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ» (آل عمران/110) هستند و آنان امت وسط و بهترین امتند که خدا براى مردم خلقشان کرده است.

علامه طباطبایی: بیان این حدیث در ذیل آیه شریفه با استفاده از قرآن کریم گذشت.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امیر المؤمنین (علیه السلام) در حدیثى در ضمن توصیف روز قیامت فرمودند: مردم در یک جا جمع می شوند و در آنجا تمامى خلائق استنطاق می شوند واحدى بدون اجازه رحمان و جز به صواب سخن نمی گوید. آن گاه به رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) دستور می دهند که برخیزد و از پرسش ‏ها پاسخ گوید. اینجاست که خداى تعالى به رسول گرامیش می فرماید: «فَکَیْفَ إِذا جِئْنا مِنْ کُلِّ أُمَّةٍ بِشَهِیدٍ وَ جِئْنا بِکَ عَلى‏ هؤُلاءِ شَهِیداً» (نسا/41) و به حکم این آیه آن جناب شهید بر شهیدان یعنى بر رسولان است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

یکى از دو امام باقر و صادق (علیهما السلام) درپاسخ به سوال آیا خداى تعالى به رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) دستور داده بود که به سوى بیت المقدس نماز بگزارد؟ فرمودند: بله، مگر نمى ‏بینى خداى سبحان فرموده است: «وَ ما جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِی کُنْتَ عَلَیْها إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ یَنْقَلِبُ عَلى‏ عَقِبَیْهِ».

علامه طباطبایی: مقتضاى این حدیث این است که جمله (الَّتِی کُنْتَ عَلَیْها) صفت قبله باشد و مراد به قبله، بیت المقدس باشد و اینکه آن قبله‏ اى که رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) رو به آن مى ‏ایستاد همان بیت المقدس بوده باشد و همین معنا را سیاق آیات تایید مى ‏کند که بیانش گذشت.

از اینجا آن روایتى هم که از امام عسکرى (علیه السلام) نقل شده است تایید می شود. چون آن جناب فرمودند: مردم مکه هواى قبله شدن کعبه را داشتند. خداى تعالى با قبله قرار دادن بیت المقدس امتحانشان کرد تا معلوم شود چه کسى بر خلاف هواى نفسش رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) را پیروى مى ‏کند. بر خلاف مردم مدینه که هواى بیت المقدس را به سر داشتند و خداى تعالى با برگرداندن قبله دستورشان داد با هواى نفس خود مخالفت نموده و رو به کعبه نماز بگزارند تا باز معلوم شود چه کسى پیروى رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) را مى ‏کند و چه کسى مخالفت می نماید؟ که هر کس او را بر خلاف میل درونیش اطاعت کند مصدق او و موافق او است (تا آخر). (وافى ج 5 ص 83 باب 67 قبله)

با این حدیث فساد گفتار دیگرى نیز روشن مى ‏گردد و آن این است که جمله (الَّتِی کُنْتَ عَلَیْها) مفعول دوم براى کلمه (جعلنا) است و معناى آیه این است که ما قبل از بیت المقدس قبله را کعبه ‏اى که (کنت علیها) نکردیم. استدلال کرده است به جمله (إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ یَتَّبِعُ الرَّسُولَ) که حاصل معنا چنین می شود (ما قبل از بیت المقدس کعبه را که الان رو به آن هستى قبله نکردیم مگر براى اینکه بفهمیم چه کسى رسول را پیروى مى ‏کند). لکن این حرف بیهوده است زیرا همانطور که قبلا گفتیم سیاق بر خلاف آن است.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام صادق (علیه السلام) در پاسخ سوال آیا مرا از ایمان خبر نمی دهى؟ بدانم آیا ایمان مجموع قول و عمل است و یا قول بدون عمل؟ فرمودند: ایمان همه‏ اش عمل است، چون خود قول هم یکى از اعمال است که خداوند واجبش کرده است. در کتابش بیان نموده است که نورش واضح و حجتش ثابت شده است، کتابش به آن شهادت می دهد و به سوى آن دعوت مى ‏کند. چون خداى تعالى رسول اسلام (صلّی الله علیه و آله) را رو به کعبه گردانید مسلمانان به رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) گفتند: «پس تکلیف ما نسبت به نمازهایى که در این مدت (17 ماهه) رو به بیت المقدس خواندیم چه می شود؟ و تکلیف مردگان ما که در این مدت نماز را به آن طرف می خواندند چه می شود؟». خداى تعالى در پاسخ به این سؤال این جمله را نازل فرمود: «وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمانَکُمْ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ». و در این کلام خود نماز ما را ایمان خواند. پس هر کس از خداوند بترسد و جوارح خود (از چشم و گوش و شکم و زبان و فرج) را حفظ نموده و هر عضوى از اعضاى خود را در آن جایى مصرف کند و به کار بندد که خداوند برایش معین کرده است و واجب هر عضوى را انجام دهد، با ایمان کامل خداوند را ملاقات مى ‏کند و از اهل بهشت است و اگر کسى در واجبى از این واجبات خیانت کند و از آنچه خدا دستور داده است تعدى نماید، خداوند را با ایمان ناقص ملاقات مى ‏کند.

علامه طباطبایی: این روایت را کلینى (اصول کافى ج 2 ص 33 حدیث 1) هم آورده است و اینکه در روایت نزول جمله «وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُضِیعَ إِیمانَکُمْ» را بعد از تحویل قبله دانسته است، منافاتى با بیان قبلى ما ندارد.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

امام صادق علیه السلام مى‏فرماید: مگر مى‏شود امّتى که بعضى افرادش لایق گواهى دادن براى چند عدد خرما در دادگاه‏هاى دنیا نیستند، لیاقت گواهى دادن بر همه‏ى مردم در قیامت را دارا باشند؟ به هر حال مقام گواه بودن در محضر خداوند، آن هم نسبت به همه‏ى کارهاى مردم، تنها مخصوص بعضى از افراد امّت است که به فرموده روایات، امامان معصوم مى‏باشند.
[ نظرات / امتیازها ]

عنوان میانه در مورد قبله و مسلمانان در متن ایه

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

جمله ((لنعلم )) (تا بدانیم ) و مانند آن که در قرآن کرارا در مورد خداوند به کار رفته است به این معنى نیست که خداوند چیزى را نمى دانسته و سپس از آن آگاه شده است ، بلکه مراد همان تحقق و عینیت پیدا کردن این واقعیت هاست .
توضیح اینکه : خداوند ازازل از همه حوادث و موجودات آگاه بوده است هر چند آنها تدریجا به وجود مى آیند، بنا بر این حدوث حوادث و موجودات چیزى بر علم و دانش او نمى افزاید بلکه آنچه قبلا مى دانسته به این ترتیب پیاده مى شود و به این مى ماند که شخص معمارى نقشه ساختمانى را طرح کند و از تمام جزئیات آن قبل از وجودش آگاه باشد و سپس آن نقشه را تدریجا پیاده کند، هنگامى که معمار مزبور تصمیم بر پیاده کردن قسمتى از نقشه ساختمان را مى گیرد، مى گوید این کار را به خاطر این مى کنم تا آنچه را در نظر داشته ام ببینم ، یعنى مى خواهم نقشه علمى خود را جامه ((عمل )) بپوشانم (بدون شک علم خدا با بشر چنانکه در بحث صفات خداوند گفته ایم تفاوت بسیار دارد، منظور ذکر مثالى براى روشن شدن بحث است ) جمله ((و ان کانت لکبیرة الا على الذین هدى الله )) بازگو کننده این حقیقت است که خلاف عادت قدم بر داشتن و تحت تاءثیر احساسات بیجا قرار نگرفتن ، کار بسیار مشکلى است مگر براى کسانى که براستى به خدا ایمان داشته ، و تسلیم فرمان او باشند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

تغییر قبله از بیت المقدس به خانه کعبه براى همه سؤ ال انگیز بود، آنها که گمان مى کردند هر حکمى باید ثابت باشد مى گفتند اگر مى بایست ما به سوى کعبه نماز بخوانیم چرا از همان روز اول نگفتند؟ و اگر بیت المقدس مقدم بود که قبله انبیاء پیشین محسوب مى شد چرا تغییر یافت ؟.
دشمنان نیز میدان وسیعى براى سمپاشى یافتند، شاید مى گفتند: او در آغاز متوجه قبله پیامبران گذشته شد، اما پس از پیروزیهایش نژاد پرستى بر او غلبه نمود و آن را به قبله قوم خود تبدیل کرد! یا مى گفتند: او براى جلب توجه یهود و مسیحیان ، نخست بیت المقدس را پذیرفت هنگامى که مؤ ثر نیفتاد آن را تبدیل به ((کعبه )) کرد.
بدیهى است این وسوسه ها آن هم در جامعهاى که هنوز نور علم و ایمان زوایایش را روشن نساخته بود، و رسوبات دوران شرک و بت پرستى هنوز در آن وجود داشت ، چه نگرانى و اضطرابى ایجاد مى کند.
لذا قرآن صریحا در آیه فوق مى گوید: این یک آزمایش بزرگ براى مشخص شدن موضع مؤ منان و مشرکان بود.
بعید نیست یکى از علل مهم تغییر قبله مساءله زیر باشد:
از آنجا که خانه کعبه در آن زمان کانون بتهاى مشرکان بود، دستور داده شد مسلمانان موقتا به سوى بیت المقدس نماز بخوانند و به این ترتیب صفوف خود را از مشرکان جدا کنند.
اما هنگامى که به مدینه هجرت کردند و تشکیل حکومت و ملتى دادند و صفوف آنها از دیگران کاملا مشخص شد، دیگر ادامه این وضع ضرورت نداشت در این هنگام به سوى کعبه قدیمیترین مرکز توحید و پرسابقه ترین کانون انبیاء باز گشتند.
بدیهى است هم نماز خواندن به سوى بیت المقدس براى آنها که خانه کعبه را سرمایه معنى نژاد خود مى دانستند مشکل بود، و هم بازگشت به سوى کعبه بعد از بیت المقدس بعد از عادت کردن به قبله نخست .
مسلمانان به این وسیله در بوته آزمایش قرار گرفتند، تا آنچه از آثار شرک در وجودشان است در این کوره داغ بسوزد، و پیوندهاى خود را از گذشته شرک آلودشان ببرند و روح تسلیم مطلق در برابر فرمان حق در وجودشان پیدا گردد.
اصولا همانگونه که گفتیم خدا مکان و محلى ندارد، قبله رمزى است براى وحدت صفوف و احیاى خاطره هاى توحیدى ، و تغییر آن هیچ چیز را دگرگون نخواهد کرد، مهم تسلیم بودن در برابر فرمان او و شکستن بتهاى تعصب و لجاجت و خود خواهى است .

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

کلمه ((وسط)) در لغت هم به معنى حد متوسط در میان دو چیز آمده ، و هم به معنى جالب و زیبا و عالى و شریف ، و این هر دو ظاهرا به یک حقیقت باز مى گردد زیرا معمولا شرافت و زیبائى در آن است که چیزى از افراط و تفریط دور باشد و در حد اعتدال قرار گیرد.
چه تعبیر جالبى در اینجا قرآن درباره امت اسلامى کرده است ، آنها را یک امت میانه و معتدل نامیده .
معتدل از ((نظر عقیده )) که نه راه ((غلو)) را مى پیمایند و نه راه ((تقصیر و شرک ))، نه طرفدار ((جبرند)) و نه ((تفویض ))، نه درباره صفات خدا معتقد به ((تشبیهند)) و نه ((تعطیل )).
معتدل از نظر ارزشهاى معنوى و مادى ، نه به کلى در جهان ماده فرو میروند که معنویت به فراموشى سپرده شود، و نه آنچنان در عالم معنى فرو میروند که از جهان ماده به کلى بى خبر گردند نه همچون گروه عظیمى از یهود جز گرایش مادى چیزى را نشناسند و نه همچون راهبان مسیحى به کلى ترک دنیا گویند.
معتدل از نظر علم و دانش ، نه آنچنان بر دانسته هاى خود جمود دارند که علوم دیگران را پذیرا نشوند، و نه آن گونه خود باخته اند که به دنبال هر صدائى برخیزند.
معتدل از نظر روابط اجتماعى ، نه اطراف خود حصارى مى کشند که از جهانیان به کلى جدا شوند، و نه اصالت و استقلال خود را از دست مى دهند که همچون غربزدگان و شرقزدگان در این ملت و آن امت ذوب شوند!.
معتدل از نظر شیوه هاى اخلاقى ، از نظر عبادت ، از نظر تفکر و خلاصه معتدل در تمام جهات زندگى و حیات .
یک مسلمان واقعى هرگز نمى تواند انسان یک بعدى باشد، بلکه انسانى است داراى ابعاد مختلف ، متفکر، با ایمان ، دادگر، مجاهد، مبارز، شجاع ، مهربان فعال ، آگاه و با گذشت .
تعبیر به حد وسط، تعبیرى است که از یکسو مساءله شاهد و گواه بودن امت اسلامى را مشخص مى سازد، زیرا کسانى که در خط میانه قرار دارند مى توانند تمام خطوط انحرافى را در چپ و راست ببینند!
و از سوى دیگر تعبیرى است که دلیل مطلب نیز در آن نهفته است ، و مى گوید: اگر شما گواهان خلق جهان هستید به دلیل همین اعتدال و امت وسط بودنتان است .
نکته : 3 امتى که مى تواند از هر نظر الگو باشد
اگر آنچه را در معنى امت وسط در بالا گفتیم در ملتى جمع باشد بدون شک ، طلایه داران حقند، و شاهدان حقیقت ، چرا که برنامه هاى آنها میزان و معیارى است براى بازشناسى حق از باطل .
جالب اینکه در روایات متعددى که از ائمه اهل بیت (علیهمالسلام ) براى ما نقل شده مى خوانیم : نحن الامة الوسطى ، و نحن شهداء الله على خلقه و حججه فى ارضه ... نحن الشهداء على الناس ... الینا یرجع الغالى و بنا یرجع المقصر:
((مائیم امت میانه ، و مائیم گواهان خدا بر خلق ، و حجتهاى او در زمین ، مائیم گواهان بر مردم غلو کنندگان باید به سوى ما باز گردند و مقصران باید کوتاهى را رها کرده و به ما ملحق شوند.))
بدون شک این روایات همانگونه که بارها گفتهایم مفهوم وسیع آیه را
محدود نمى کند، بلکه بیان مصداقهاى کامل این امت نمونه است ، و بیان الگوهائى است که در صف مقدم قرار دارند.

[ برای مشاهده توضیحات کلیک کنید. ]

[ نظرات / امتیازها ]

میانه روی و اعتدال از ویژگیهایی است که موجب برتری امت اسلامی در میان سایر امم است. پرهیز از افراط و تفریط طریقه ی مستقیم زندگی را می نمایاند و این امر در زندگی فردی و اجتماعی نیز اهمیت بسیار دارد زیرا فطرت انسانی بر پایه ی اعتدال است و از چیزهایی که جنبه ی افراطی و عصبیت های تند داشته باشد دوری میکند. از افتخارات امت اسلامی اعتدال دستورات و آیین زندگی اش می باشد. [ نظرات / امتیازها ]

بسمه تعالی
منظور از عبارت " امت وسط " در قرآن چه می تواند باشد ؟
عبارت " امت وسط یک بار در قرآن آن هم در آیه ی 143 سوره ی بقره به کار رفته است .
وَکَذَٰلِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَاءَ عَلَی النَّاسِ وَیَکُونَ الرَّسُولُ عَلَیْکُمْ شَهِیدًا...
مفسران در معنی این عبارت توضیحات مختلفی ارائه کرده اند در نهایت هیچ کدام نتوانسته اند ذهن خواننده را قانع کنند . به عبارتی دیگر مصداق این عبارت را با دلیل نتوانسته اند ثابت نمایند .نگارنده چند مورد از آنها را در زیر می آورد :
(و ما همچنان شما (مسلمین) را به آیین اسلام هدایت کردیم و به سیرت نیکو بیاراستیم تا گواه مردم باشید و پیغمبر نیز گواه شما باشد (تا شما از وی بیاموزید).
و بدین گونه شما را امتی میانه قرار دادیم، تا بر مردم گواه باشید؛ و پیامبر بر شما گواه باشد.
آری چنین است که شما را بهترین امّتها گردانیدیم تا بر مردمان گواه باشید و پیامبر بر شما گواه باشد.
همان گونه (که قبله شما، یک قبله میانه است) شما را نیز، امت میانه ای قرار دادیم (در حد اعتدال، میان افراط و تفریط؛) تا بر مردم گواه باشید؛ و پیامبر هم بر شما گواه است.
و...
وقتی خواننده ی کنجکاو به این معانی برخورد می کند به جای اینکه ذهنش قانع شود سوالاتی دوباره در ذهنش ایجاد می شود . مثلا می پرسد به چه مناسبتی به مسلمانان امت وسط گفته شده است ؟. امت های موجود در دو طرف این امت وسط کدام امت ها هستند؟
در زمینه ی علم تفسیر هم باید گفت تعیین مصداق برای امت وسط مورد اختلاف مفسران واقع شده است.و هر کدام مواردی همچون : همه ی مسلمانان، صحابی پیامبر، اهل سنت، و امامان شیعه را از مصادیق این عبارت ذکر کرده اند.
آنچه را که در مورد عبارت های مورد استفاده در قرآن لازم است بدانیم این هست که خداوند در قرآن نمی خواهد مطلب را صریح و پوست کنده برای خواننده ارائه کند . کسانی که رشته ی ریاضی خوانده اند می دانند که در علم ریاضی موضوعی است به نام " بازی با ریاضی " که در آن با ارائه ی مسئله ای ذهن را به موضوعی در گیر کرده و به تلاش وا می دارند تا جواب را با کمی زحمت دادن به خود پیدا کند تا ضمن رسیدن به جواب لذت هم ببرد . همچنین در ادبیات علمی هست با عنوان بدیع . بدیع در اصل بازی با ریاضی هست با کلمات ، همچنان که ریاضی بازی با ریاضی بود با اعداد . مثال دیگر حل جدول هست که طراح آن به تکمیل کننده ی جدول اجازه می دهد با کمی اندیشه و تلاش خانه های جدول را تکمیل کند و در ضمن رسیدن به جواب از حل آن لذت هم ببرد .
البته قران بطون مختلفی دارد که رسیدن به معانی مختلف در لایه های زیرین آن بسیار مشکل است و فقط معصوم و امام می تواند از آنها پرده بردارد . و در زمان حال که خداوند به دلیل قدر ناشناسی بشر بین او و امام معصومش فاصله انداخته این کار امکانش وجود ندارد و یا بسیار مشکل است .
با توجه به آیات قرآن دو عبارت می تواند مصداق امت وسط باشد .
الف ) مسلمانان
ب ) امامان معصوم
از نظر قران امت شرقی مسیحیان و امت غربی یهودیان هستند . بنابراین امت وسط هم مسلمانان خواهند بود .
دلیلی که از قرآن می توان ارائه نمود این است که قران خطاب به حضرت مریم در ایه ی 16 سوره مریم می فرماید :
وَاذْکُرْ فِی الْکِتَابِ مَرْیَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَکَانًا شَرْقِیًّا
و در این کتاب [سرگذشتِ ] مریم را یاد کن هنگامی که از خانواده اش [در] مکان شرقی کناره گرفت.
به حضرت مریم گفته می شود به مکان شرقی برود و حضرت عیسی به محض تولد در مکان شرقی به پیامبری رسیده و کتابش را هم دریافت می کند .
و در آیه ی 44 سوره ی قصص می فرماید :
وَمَا کُنْتَ بِجَانِبِ الْغَرْبِیِّ إِذْ قَضَیْنَا إِلَی مُوسَی الْأَمْرَ وَمَا کُنْتَ مِنَ الشَّاهِدِینَ .
و[تو]در جانب غربی نبودى هنگامی که کار(نبوّت)را با موسی تمام کردیم؛ و از گواهان(حاضر نیز)نبودى.
به حضرت موسی هم برای دریافت کتاب و نبوتش دستور داده می شود به جانب غربی وادی ایمن و کوه طور برود .
از آنجا که حضرت مریم و کتاب انجیل نماد مسیحیان است آن را در کنار عبارت مکان شرقی آورده و تورات و حضرت موسی نماد یهودیان است آن را با عبارت" جانب غربی" همراه ساخته . و چون قرآن و حضرت محمد( ص) نماد مسلمانان است آن را بین این دو و دین وسط یا امت وسط نامیده است . همچنین در پایان اشاره نموده است ، ای محمد تو جزو شاهدان آن نبودی . ولی در امت وسط فرمود حضرت محمد شاهد بر شماست.
بنابراین از دیدگاه قران مسیحیان امت شرقی ، مسلمانان امت وسط و یهودیان امت غربی هستند . با ارائه ی این آیات در قران ، دیگر کسی نخواهد گفت به چه مناسبتی مسلمانان امت وسط نامیده شده اند .
در مورد اینکه یکی دیگر از مصداقان این عبارات معصومین و امامان شیعه هستند نگارنده از قرآن دلیل می آورد :
همان طور که می دانیم هر یک از ادیان مسیحی و یهودی تلاش می کنند اثبات نمایند که شجره ی طیبه یا شجره ی زیتونه به آنها تعلق دارد ، به این دلیل که بگویند ملک عظیم و حکومت جهانی در نهایت به ما خواهد رسید . زیرا در کتاب های آسمانی این وعده داده شده است که ملک عظیم و حکومت جهانی را آخرین نفر از این خاندان ( شجره ی طیبه )در دست خواهد گرفت این موضوع در قرآن هم آمده است . قران به کنایه این موضوع را بیان نموده که شجره ی زیتونه نه شرقی هست و نه غربی . بنابراین متعلق است به امت وسط . در آیه 35 سوره نور می خوانیم :
.... شَجَرَةٍ مُبَارَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لَا شَرْقِیَّةٍ وَلَا غَرْبِیَّةٍ....
...درخت مبارک زیتونه( شجره ی طیبه ) نه شرقی و نه غربی است ...
بنابر این تا معنی شرقی و غربی برای ما روشن نباشد در توضیح این آیه هم ذهنمان هنگ خواهد نمود . همان طور که مفسران هم در تفسیر معنی این ایه موضوع را ماس مالی نموده اند .
در ضمن باید افزود بنا بر روایاتی که از معصومین به دست ما رسیده در سوره تین منظور از تین امام حسن (ع) ومنظور از زیتون امام حسین ع است که شجره ی زیتونه هم از نسل امام حسین خواهد بود .
در اینجا ما ثابت کردیم که امت وسط همان مسلمانان و همچنین معصومین می توانند باشند . ولی دلیل اینکه چرا به مسیحیان امت شرقی به مسلمانان امت وسط و به یهودیان امت غربی گفته می شود باز هم به تحقیق و تفحص بیشتری نیاز دارد .( نگارنده : علی باقری ) [ نظرات / امتیازها ]