17) معنی مصدر میمی مرحمة :
مرحمت همان رحمت است اما نهایت رحمت و نوعی تاکید است
توضيح : نحویُّون معتقدند که معنای مصدر میمی شبیه مصدر أصلی است.در این جا سؤالی مطرح می شود که چطور معنای دو مصدر شبیه است ولی صیغه هایشان(وزن) با هم اختلاف دارد؟به علاوه این که مصدر میمی نسبت به مصدر أصلی استعمال کمتری دارد.نحویُّون بیان کرده اند معنای مصدر میمی - علاوه بر حدث - غالباً دلالت بر إنتهاء و نهایت کاری را می کند. مانند:« عَلَیهِ تَوَکَّلتُ و إلَیهِ مَتابِ»1در این مثال «مَتاب» به معنای توبه کامل و نهایت توبه است به طوری که مصدر أصلی آن چنین معنایی را نمی رساند2.
تفاوت دیگری که در معنای آن دو وجود دارد این است که مصدر میمی به خاطر میم زائده ای که بر سر آن آمده دلالت بر قوَّۀ و تأکید معنا می کند در حالی که مصدر أصلی چنین معنایی را نمی دهد3.
نتیجه گیری:
در پایان می توان نتیجه گرفت که: 1- این دو مصدر از جهت لفظی کاملا با هم متفاوتند به این معنی که در ثلاثی مجرد و غیر ثلاثی مجرد اوزان آنها و هم چنین کاربرد این اوزان در صرف تفاوت چشم گیری دارند به گونه ایی که می توان آنها را از یکدیگر تشخیص داد و می توان گفت که اوزان مصدر میمی در ثلاثی مجرد و غیر ثلاثی مجرد قیاسی است در حالی که اوزان مصدرأصلی در ثلاثی مجرد سماعی و در غیر ثلاثی مجرد قیاسی است. 2- از جهت معنوی تفاوت جزئی دارند به این شکل که معنی مصدر میمی شبیه مصدر أصلی است با این وجه که معنی مصدر میمی دلالت بر قوة و تأکید می کند یا در بعضی موارد نهایت کاری را می رساند.
منابع
1- قرآن کریم
2- استر آبادی، رضی الدین، شرح الرضی علی الشافیۀ، دار الکتب العلمیۀ، بیروت، 1395 ق
3- نیشابوری، حسن بن محمد، شرح النظام، مکتبۀ العزیزی، قم، 1428 ق
[ نظرات / امتیازها ]