● حاجيه تقي زاده فانيد -
احسن الحدیث
21) کَلاَّ إِذا دُکَّتِ الْأَرْضُ دَکًّا دَکًّا
لفظ «کلا» باز ردع است از فَیَقُول‌ُ رَبِّی أَکرَمَن‌ِ یکی از شرائط آمدن قیامت کوبیدن و ریز ریز شدن زمین است، تکرار «دکا» دلالت بر کمال کوبیده شدن دارد «کشاف گوید: «دکا بعد دک» منظور از آمدن خدا، آمدن فرمان خداست«1» وَ الأَمرُ یَومَئِذٍ لِلّه‌ِ انفطار/ 19، به عبارت دیگران منظور از آمدن خدا آنست، وعده‌های خدا چنان عملی میشود و چنان تحقق پیدا میکند که تمام حجابات و ابهامها از آنها بر طرف میشود نظیر: یَومَئِذٍ یُوَفِّیهِم‌ُ اللّه‌ُ دِینَهُم‌ُ الحَق‌َّ وَ یَعلَمُون‌َ أَن‌َّ اللّه‌َ هُوَ الحَق‌ُّ المُبِین‌ُ نور/ 25، علی هذا نسبت «آمدن» به خدا مجاز عقلی است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
22) وَ جاءَ رَبُّکَ وَ المَلَک‌ُ صَفًّا صَفًّا
آمدن ملائکه برای اجراء فرمان خداست، در جای دیگر آمده است وَ یَوم‌َ تَشَقَّق‌ُ السَّماءُ بِالغَمام‌ِ وَ نُزِّل‌َ المَلائِکَةُ تَنزِیلًا فرقان/ 25، «صفا صفا» حال است به معنی «مصطفین» زمخشری در تفسیر آن گوید: «فیصطفون صفا بعد صف».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
23) در زمینه آمدن جهنم روایتی در مجمع البیان از رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله از طریق ابو سعید خدری نقل شده که آن حضرت فرمود ... هفتاد هزار ملک جهنم را می‌آورند و با هفتاد هزار افسار آن را می‌کشند، یکباره چنان گسترده میشود که اگر در آن حال بماند همه را می‌سوزاند، من پیش جهنم می‌آیم، جهنم میگوید ای محمّد صلّی اللّه علیه و آله با من چکار داری! خدا گوشت تو را بر من حرام کرده است همه در آن روز «نفسی نفسی» گویند
«و ان محمّدا یقول رب امتی امتی».
اینکه روایت در کشاف و تفسیر إبن کثیر و جاهای دیگر با کمی تفاوت نقل شده است.
و در تفسیر برهان از امالی شیخ از حضرت رضا از پدرانش از امیر المؤمنین از رسول خدا صلوات اللّه علیهم نقل گردیده است.
وَ أَنّی لَهُ الذِّکری کنایه از بی فائده بودن تذکر است، یعنی «من انی ینفع له الذکری»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
25) فَیَوْمَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذابَهُ أَحَدٌ
ضمر «عذابه- وثاقه» راجع به خداست یعنی در آن روز هیچ کس مانند خدا عذاب نمی‌کند و هیچ کس مانند خدا به زنجیر نمی‌کشد، یعنی عذاب و بستن خدا در آن روز بالاتر از بستن و عذاب خلق است، اینکه تعبیر برای تشدید انذار است. و اینکه اختیار مجمع البیان و المیزان میباشد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
27) یا أَیَّتُهَا النَّفس‌ُ المُطمَئِنَّةُ
ترسیم مرگ و آخرت انسانی است که موحّد است و از عهده امتحان بر آمده است، نفس مطمئن انسانی است که قلبش با وعده‌های خدا اطمینان و آرامش پیدا کرده و در زندگی مطیع خدا بوده است، اینکه نفس، مطمئن و آرام است،میداند که هر چه برای خدا انجام دهد بی پاداش نخواهد بود و هر گرفتاری که در راه خدا پیش آید سبب رفعت مقام او است، پس قلبش کاملا مطمئن و آرام است.ظاهرا منظور از «نفس مطمئنة» در آیه روح انسان است در اینکه زمینه روایتی در کافی کتاب جنائز نقل شده است:در آن موقع ندا کننده‌ای از جانب خدای با عزت روح او را ندا میکنند یا ایتها النفس المطمئنة
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
28) ارْجِعی إِلى رَبِّکِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً
که به محمّد و اهل بیت او مطمئن بودی ارجعی الی ربک‌در اثر اطاعت از خدا و رسیدن به پاداش، به مقام «راضیه مرضیة» رسیده است که او از خدا و خدا از او خشنود است راضیة (بالولایة) مرضیة (بالثواب»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
29) فَادْخُلی فی عِبادی
(اللهم ارزقنا) منظور از «عبادی» بندگان خالص خداست که از پیش گذشته‌اند. فَادخُلِی فِی عِبادِی (یعنی محمّدا و اهل بیته)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
30) وَ ادخُلِی جَنَّتِی راجع به دخول بهشت است، اضافه جنت بیاء متکلم برای تشریف و عظمت بهشت است، اینکه تعبیر فقط یک بار در قرآن مجید آمده است.وَ ادخُلِی جَنَّتِی در آن وقت چیزی به او محبوبتر از خروج روح او و لا حق شدن به منادی نیست.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر اثنا عشری
21) کَلاّ إِذا دُکَّتِ الأَرض‌ُ دَکًّا دَکًّا (21)
کَلّا: (منع است از فعل مذکور و انکار آن) یعنی باز ایستید از اینکه امر ناشایسته بعد تهدید فرماید بر آن و تحسر آنان به تفریط: إِذا دُکَّتِ الأَرض‌ُ:
یاد کن زمانی را که شکافته شود زمین، دَکًّا دَکًّا: شکستنی بعد از شکستنی،
یعنی پاره پاره گردد و بلندی‌ها و جبال آن همه هموار گردند، یا مانند گرد بر هوا منتشر و پراکنده شود و همه زمین هموار که اصلا پست و بلند در آن نباشد، یا کشیده شود زمین در روز قیامت.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
22) وَ جاءَ رَبُّکَ وَ المَلَک‌ُ صَفًّا صَفًّا (22)
وَ جاءَ رَبُّکَ: و بیاید امر پروردگار تو، یعنی ظاهر گردد آیات قدرت و آثار هیبت و سطوت پروردگار تو.
بیان- اینکه مطلب مبرهن شده که حق تعالی محل‌ّ حوادث نیست و حرکت و انتقال و تغییر از لوازمات امکان و جسم و ذات الهی منزّه و متعالی است از آن.
بنابراین اسناد مجیی در آیه تمثیل است برای ظهور آیات اقتدار و تبیین آثار قهر و سلطنت سبحانی و بروز ابهت و سطوت کبریائی که تمام عرصه قیامت را متزلزل گرداند به جهت بسط قضا و جزا. وَ المَلَک‌ُ صَفًّا صَفًّا: و می‌آیند فرشتگان در عرصه محشر صفی از پس صفی به حسب منازل و مراتب. نزد بعضی اهل هر آسمانی صفی جداگانه باشند.
علّامه مجلسی (رحمه اللّه) در بحار از حضرت صادق علیه السّلام روایت نموده که چون روز قیامت شود: حق تعالی جمیع خلایق را در زمین مسطحی جمع و امر فرماید به سوی ملائکه آسمان دنیا که نازل شوند در صفحه محشر، پس اهل آسمان اول که دو برابر جمعیت انس و جن باشند، نازل شوند اطراف خلایق را و بعد از آن اهل آسمان دوم و همچنین تا تمام اهالی و ساکنان آسمانهای هفتگانه نازل می‌شوند در صحرای محشر، و ملائکه هفت سرادقات آسمان احاطه نمایند خلایق را.«1»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
23) وَ جِی‌ءَ یَومَئِذٍ بِجَهَنَّمَ یَومَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الإِنسان‌ُ وَ أَنّی لَهُ الذِّکری (23)
وَ جِی‌ءَ یَومَئِذٍ بِجَهَنَّمَ: و آورده شود در آن روز جهنّم، یعنی ظاهر کرده شود از پس پرده حجاب و اهاویل آن باهل محشر نموده شود. یَومَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الإِنسان‌ُ:
در آن روز یاد کند و متذکّر شود آدمی گناهان خود را، یا عالم شود به قبح عمل خود و بدان پشیمانی خورد، وَ أَنّی لَهُ الذِّکری: و از کجا باشد یاد کردن یا پند گرفتن! و او را از کجا باشد فایده تذکّر یافتن و پند گرفتن! چه ترتّب فایده و نفع منوط است بر تذکّر در دنیا نه آخرت. زیرا قیامت معارف ضروری شود و حال آنکه ایمان باید [به] اختیار باشد و آن در اینجاست نه آنجا.
تنبیه- علی بن ابراهیم قمی (رحمه اللّه) از حضرت باقر علیه السّلام روایت نموده چون آیه «وَ جِی‌ءَ یَومَئِذٍ بِجَهَنَّمَ» نازل شد، از حضرت پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم از آن سؤال کردند، فرمود: خبر داد مرا جبرئیل به درستی که خدا- که نیست خدائی سزاوار پرستش و ستایش، مگر ذات یگانه او- وقتی ظاهر سازد و جمع فرماید اولین و آخرین را، آورد جهنم را به هزار زمام و هر زمامی صد هزار ملک غلاظ و شداد برای آن حدّت و غضب و زفیر و شهیق باشد، و شراره‌ای دارد که اگر خدا تأخیر نیاندازد خلایق را برای حساب، هر آینه هلاک شوند جمیع آنها. پس بیرون آید گردنهای از آتش جهنّم و احاطه کند خلایق را، نیکان و بدان را، نباشد خلقی از بندگان خدا و نه ملکی و نه پیغمبری مگر آنکه ندا کند: نفسی نفسی، و تو ای پیغمبر خدا ندا کنی: امّتی امّتی. پس بگذارند بر جهنّم، صراط را، باریکتر از مو و تیزتر از شمشیر، سه قنطره دارد: اوّلی امانت و رحم و بر دوّمی نماز و بر سوّمی حکم پروردگار عالمیان، و مکلّف شوند به مرور بر صراط. پس نگهدارد آنها را رحم و امانت، پس اگر نجات یافتند از آن، نگهدارد ایشان را نماز، پس اگر از نماز و ادای وظائف آن نجات یافتند، منتهی شود امر به حکم پروردگار عالمیان و اینکه است فرمایش: «ان‌ّ ربّک لبالمرصاد».«1»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
24) یَقُولُ یا لَیتَنِی قَدَّمت‌ُ لِحَیاتِی (24)
و چون کافر مفرط مشاهده کند که پند و تذکّر یافتن آن روز فایده ندارد یَقُولُ یا لَیتَنِی: میگوید کاشکی من، قَدَّمت‌ُ لِحَیاتِی: مقدّم داشتمی عمل خیری و طاعتی برای زندگانی من در اینکه عالم یا در ایّام زندگانی من در دنیا.
تنبیه- آیه شریفه دلیل متقن و حجّت امتنی است بر آنکه بندگان مختارند در تکالیف اوامر و نواهی الهی و محجور نیست از طاعات و مجبور نیست بر معاصی، بلکه اختیار است در هر دو و لذا بنده روز قیامت حسرت دارد به بجا نیاوردن طاعات و عبادات و ندامت دارد [به] بجا آوردن منهیّات و محرّمات، و ثواب و عقاب بر فعل مختار مترتّب خواهد بود تا عدل حقیقی متحقّق شود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
26) وَ لا یُوثِقُ وَثاقَهُ أَحَدٌ (26)
وَ لا یُوثِقُ: و بند و قید نکند به سلاسل و اغلال وَثاقَهُ أَحَدٌ: مانند قید کردن خدا، هیچ یک از مردمان. مراد آن است که در روز قیامت متولّی عذاب خدا و قید نمودن کسی غیر از او سبحانه نباشد. زیرا همه امر و حکم با خدا باشد فقط. یا عذاب نکند هیچ کس در دنیا مثل عذاب خدا در آخرت و قید و بند نکند مثل قید کردن خدا در قیامت. زیرا عذاب و قید سبحانی در نهایت شدّت و غلظت باشد. حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام در کلمات خود فرماید: و امّا اهل المعصیة فخذلهم فی النّار و اوثق منهم الاقدام و غل‌ّ منهم الأیدی إلی الأعناق و البس اجسادهم سرابیل القطران و قطّعت لهم منها مقطّعات من النّارهم فی عذاب قد اشتدّ حرّه ...: و امّا اهل معصیت، پس مخذول و خوار شوند در آتش، و قید و بند کنند پاهای آنها را، و غل نمایند دست‌های ایشان را به گردنهای ایشان، و بپوشانند بدن‌های آنها را لباس قطران، و قطعه قطعه شود [برای] ابدان آنها از آن لباس پاره‌های آتش، ایشان در عذابی باشند به تحقیق شدید و زیاد گردد سوزش آن.«1»
بعد الطاف خود را نسبت به مؤمن تذکّر فرماید در وقت موت او، یا در روز قیامت، یا در وقت دخول بهشت، خطاب نماید به زبان ملک یا ایجاد کلامی:
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
27) یا أَیَّتُهَا النَّفس‌ُ المُطمَئِنَّةُ (27)
یا أَیَّتُهَا النَّفس‌ُ المُطمَئِنَّةُ: ای صاحب نفس آرام گرفته به ذکر من، و فارغ و مستغنی از غیر من، که شاکر بودی در نعمت و صابر بودی در بلیّه. یا ایمان آورنده از سر اطمینان و یقین بدون خلجان ریب و شکّی در وحدانیّت من، یا ایمنی از خوف و حزن و عتاب و عذاب من
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
28) ارجِعِی إِلی رَبِّکِ راضِیَةً مَرضِیَّةً (28)
ارجِعِی إِلی رَبِّکِ: باز گرد به سوی موعد رحمت پروردگار خود، راضِیَةً:
در حالتی که راضی باشی به آنچه به تو دهند. یا شاکر و صابر بودی در دنیا به آنچه به تو رسیده بود، یا خشنودی به افعال خود که مشاهده ثواب آن میکنی، مَرضِیَّةً: پسندیده شده نزد خدا به بندگی و اطاعت و عملی که کرده‌ای.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
30) وَ ادخُلِی جَنَّتِی (30)
وَ ادخُلِی جَنَّتِی: و داخل شو در بهشت من با ایشان یا با زمره و گروه متقربان و شایستگان.
تنبیه- به طور اجمال نفس انسانی جوهری است از عالم ملکوت که به حکمت بالغه، خدای تعالی او را متعلّق به بدن برای رسیدن به کمالات معنوی و ترقیات روحانی [کرده است] و اینکه نفس به اعتبار طواری حالات درجاتی دارد:
1- به اعتبار آنکه ذاتا مایل به شهوات و راغب به صفات شیطانی است، «امّاره» نامند.
2- به اعتبار آنکه اصلش از عالم ملکوت است، بسا شود بعد از تمایل به شهوات خود را ملامت و سرزنش نماید، آنرا، «لوّامه»، نامند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر راهنما
21) 1 - خداوند، بازدارنده انسان از عشقورزى به ثروت و تصاحب حق دیگران و بى توجّهى به نیازمندان و یتیمان
بل لاتکرمون الیتیم . و لاتحـضّون ... و تأکلون ... و تحبّون ... کلاّ
حرف «کلاّ»، براى ردع و بازداشتن مخاطب از امورى است که پیش از آن مطرح بوده است.
2 - زمین، هنگام برپایى قیامت، به شدت کوبیده و سست و نرم خواهد شد.
کلاّ إذا دکّت الأرض دکًّا دکًّا
«دکّ»; یعنى، منهدم ساختن کوه و دیوار و مانند آن (لسان العرب). تکرار دو مصدر «دکّاً دکّاً» بر کثرت آن دلالت دارد; یعنى، کوبیدن هاى مکرر، یکى پس از دیگرى تحقق خواهد یافت.
3 - «عن أبى جعفر(ع) فى قوله «کلاّ إذا دکّت الأرض دکّاً دکّاً» قال: هى الزَلْزَلة;(1)
از امام باقر(ع) درباره سخن خداوند «کلاّ إذا دکّت الأرض دکّاً دکّاً» روایت شده که مراد زلزله است.»
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
22) 1 - تجلّى حضور خداوند، در تمام صحنه هاى قیامت براى همه مردم
و جاء ربّک
خداوند، همواره و در همه جا، در دنیا و آخرت، حضور دارد. بنابراین معناى «جاء»، ظهور همین حقیقت براى حاضران در صحنه قیامت است; چه آن که آنان حضور خداوند را در همه امور، مشاهده خواهند کرد.
2 - انسان ها در قیامت، خود را به طور کامل، مقهور ربوبیت و تدبیر خداوند خواهند دید.
و جاء ربّک
اضافه «ربّ» به ضمیر خطاب - که به مخاطب خاصى نظر ندارد ـ بیانگر آن است که آنچه براى همگان مشهود خواهد شد، جلوه هاى ربوبیت خداوند در هر شخص است.
3 - رسیدگى به حال انسان ها در قیامت، از شؤون ربوبیت خداوند است.
کلاّ إذا ... و جاء ربّک
4 - فرشتگان در قیامت، در صف هایى منظّم، حضور یافته، به اجراى رسالت خویش خواهند پرداخت.
و الملک صفًّا صفًّا
کلمه هاى «صفّاً صفّاً» ـ به تأویل «مصطفّین» (در صفوف منظم قرار گرفته) ـ حال براى «المَلَک» است. «مَلَک» اسم جنس بوده و حرف «ال» در آن، براى استغراق است. برخى آن را مفرد «ملائکه» دانسته اند (مصباح) و برخى آن را از ریشه «مِلْک» و به معناى سیاست گذار دانسته و گفته اند: شخص سیاست گذار، اگر انسان باشد «مَلِک» و اگر فرشته باشد، «مَلَک» نامیده مى شود. این کلمه در اصل «مأْلَک» و به معناى «رسالت» بوده است. (مفردات راغب)
5 - فرشتگان، مأمور رسیدگى به امور انسان ها در قیامت
و الملک صفًّا صفًّا
از جمله «یومئذ یتذکّر الإنسان» در آیه بعد، معلوم مى شود که حضور فرشتگان در قیامت در رابطه با کار انسان ها است.
6 - رسیدگى به کارهاى انسان ها در قیامت، داراى قسمت هاى گوناگون و تفکیک شده است.
صفًّا صفًّا
7 - فرشتگان در قیامت، در رده هاى مختلف دسته بندى شده و هر دسته مأموریتى ویژه دارند.
صفًّا صفًّا
8 - فرشتگان در قیامت، به فرمان خداوند و با نظارت کامل او، انجام وظیفه مى کنند.
و جاء ربّک و الملک
آمدن خداوند، کنایه از حضور کامل او است و عطف «ملک» بر «ربّک»، بیانگر آن است که حضور فرشتگان، مستقل از حضور خداوند نیست; بلکه در راستاى آن و بخشى از یک برنامه منسجم است.
9 - «على بن الحسن بن على بن فضّال عن أبیه قال: سألت الرضا(ع) ... عن قول اللّه عزّوجلّ «و جاء ربّک و الملک صفّاً صفّاً» فقال: إنّ اللّه تعالى لایوصف بالمجىء و الذهاب تعالى عن الإنتقال إنّما یعنى بذلک و جاء أمر ربّک و الملک صفّاً صفّاً;(1)
على بن الحسن از پدرش روایت کرده که گفت: از امام رضا(ع)، درباره سخن خداوند «و جاء ربّک و الملک صفّاً صفّاً» پرسیدم، فرمود: خداوند متعال به آمدن و رفتن توصیف نمى شود. او والاتر از انتقال یافتن است. مقصود این است که امر پروردگارت، فرارسد و فرشتگان صف اندر صف حاضر شوند».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
23) 1 - روز قیامت، زمان عرضه جهنم بر حاضران
و جاْىء یومئذ بجهنّم
مراد از «آوردن جهنم به صحنه قیامت»، ممکن است انتقال آن به محشر و یا اظهار آن براى اهل محشر باشد. گفتنى است که در سوره هاى دیگر از نوع دوم سخن به میان آمده است.
2 - جهنم، قابل مشاهده براى تمام اهل محشر
و جاْىء یومئذ بجهنّم
3 - حاضران در صحنه قیامت، در آغاز برپایى آن جهنم را مشاهده نمى کنند.*
و جاْىء یومئذ بجهنّم
4 - جهنم، مقهور کارگزاران صحنه قیامت و عرضه آن بر اهل محشر بر عهده آنان است.
و جاْىء
مجهول آوردن فعل «جىء»، بر وجود مأمور براى آوردن جهنم دلالت دارد.
5 - قابلیت جهنم براى نقل و انتقال
و جاْىء یومئذ بجهنّم
6 - خطاکاران در قیامت با مشاهده جهنم، فرصت هاى از دست رفته را به یاد آورده و متوجّه آثار و پیامدهاى کردار خویش مى گردند.
یومئذ یتذکّر الإنسـن
«ال» در الإنسان»، ممکن است عهد ذکرى و اشاره به انسانى باشد که در آیات پیشین، فریفته نعمت ها و شِکوه گزار تنگدستى ها معرفى شده است. هم چنین مى تواند براى استغراق باشد و تذکر یافتن را به همه انسان ها تعمیم دهد. آیات بعد، احتمال نخست را تقویت مى کند.
7 - رفاه زدگان و ذلّت پنداران فقر، تنها به هنگام مواجه شدن با حوادث قیامت، به خطاى خویش پى برده، حقیقت را در خواهند یافت.
فأمّا الإنسـن إذا ما ابتلیه ... یومئذ یتذکّر الإنسـن
8 - مال دوستان و حرام خواران، در آخرت به ارزش حقیقى ثروت و لزوم مصرف آن در اطعام گرسنگان و فواید بزرگداشت یتیمان، پى خواهند برد.
لاتکرمون ... و لاتحـضّون ... تأکلون ... تحبّون ... کلاّ ... یومئذ یتذکّر الإنسـن
9 - قیامت، روز آشکار شدن حقایق براى همگان
یومئذ یتذکّر الإنسـن
10 - کوبیده و نرم شدن زمین، احساس حضور در پیشگاه خداوند و صفوف فرشتگان و مشاهده جهنم، برطرف سازنده غفلت هاى انسان و احیاگر حس پندپذیرى در او است.
إذا دکّت الأرض ... یومئذ یتذکّر الإنسـن
«یومئذ»، بدل براى «إذا» در «إذا دکّت الأرض...» و جمله «یتذکّر الإنسان» جزا براى آن است.
11 - برطرف شدن غفلت ها در قیامت، سودى به حال انسان ندارد.
و أنّى له الذکرى
به قرینه «یتذکّر الإنسان» ـ که بر تذکّر یافتن انسان دلالت دارد ـ مراد از نفى تذکّر در «أنّى له الذکرى» نفى سودمند بودن آن است که براى مبالغه در آن، اصل تذکرپذیرى منتفى دانسته شده است; زیرا تذکّرى که سودمند نباشد، با نبود آن یکسان است.
12 - در قیامت، هیچ زمینه اى براى تأثیر پند و موعظه وجود ندارد و شناخت حقیقت بى ثمر است.
و أنّى له الذکرى
«أنّى»; یعنى، «کیف» و «من أین» (چگونه و از کجا)، (العین). بنابراین استفهام انکارى در آیه شریفه متوجّه زمینه ها و عوامل است; یعنى، «چه عامل تأثیرگذارى وجود دارد که تذکر را براى انسان مؤثّر سازد؟»
13 - «[عن رسول اللّه فى قوله تعالى «و جىء یومئذ بجهنم» انّه] قال: یجىء بها سبعون ألف ملک یقودونها بسبعین ألف زمام;(1)
[از رسول خدا(ص) درباره قول خداى تعالى «و جىء یومئذ بجهنم» روایت شده که ]فرمود: هفتاد هزار فرشته، جهنم را با هفتاد هزار بند مى کشند و مى آورند».
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
24) 1 - خطاکاران در قیامت، فرورفته در حسرت و پشیمان از ترک ذخیره سازى توشه آخرت
و جاْىء یومئذ بجهنّم ... یقول یـلیتنى قدّمت لحیاتى
2 - در قیامت، افسوس خوردن بر گذشته و اظهار پشیمانى از فراهم نکردن اندوخته هاى کارساز، سودى نمى بخشد.
یـلیتنى قدّمت
3 - خطاکاران، زندگانى اخروى خویش را فاقد توشه هاى لازم دیده و در حسرت فرصت هاى برباد رفته بسر مى برند.
یـلیتنى قدّمت لحیاتى
4 - جهان آخرت، زندگى حقیقى انسان است و دنیا در مقایسه با آن، فاقد ویژگى هاى زندگانى است.
لحیاتى
تعبیر «حیاتى»، بیانگر آن است که گوینده آن، حیات را به آخرت اختصاص داده، آن گونه که گویا حیات او در دنیا، حیات نبوده است.
5 - انجام دادن کارهاى سودمند براى آخرت، تنها در دنیا امکان پذیر است.
یـلیتنى قدّمت لحیاتى
6 - پى بردن اهل محشر، به نتیجه بخش بودن کارهاى دنیا در آخرت
یومئذ یتذکّر الإنسـن ... یقول یـلیتنى قدّمت لحیاتى
جمله «یقول...» یا حال براى «الإنسان» و یا بدل اشتمال براى «یتذکّر» است. در هر دو صورت، برداشت یاد شده استفاده مى شود.
7 - کردار انسان در دنیا، ذخیره هایى ماندگار و تعیین کننده فرجام او در آخرت
قدّمت لحیاتى
8 - ارج نهادن به یتیمان، تغذیه نیازمندان، پرهیز از غصب ارث دیگران و دل نبستن به ثروت، توشه هایى سودمند براى آخرت
لاتکرمون ... لاتحـضّون ... تأکلون ... تحبّون ... یـلیتنى قدّمت لحیاتى
9 - محرومیت از توشه هاى اخروى، مایه ناکامى از زندگى حقیقى; حتى در آخرت
لحیاتى
لام در «لحیاتى» براى تحلیل است و «حیاة» ممکن است مصدر و به معناى «زنده شدن» باشد. بنابراین مفاد آیه شریفه این مى شود که: اى کاش! براى زنده شدن خود، از پیش توشه اى تهیه دیده بودم. این گفته نشان مى دهد که در آخرت، خطاکاران آرزوى زنده شدن داشته و خود را از حیات واقعى محروم مى بینند.
10 - تذکر و بیدارى انسان در قیامت، حاصلى جز پشیمانى و حسرت ندارد.
و أنّى له الذکرى . یقول یـلیتنى قدّمت لحیاتى
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
25) 1 - عذاب هاى الهى در آخرت، بى نظیر و غیر قابل تشبیه با عذاب هاى دیگران است.
فیومئذ لایعذّب عذابه أحد
ضمیر «عذابه» به «ربّک» در آیات پیشین برمى گردد و مفاد آیه شریفه، این است که در قیامت، مانند عذاب خداوند هیچ کس عذاب نمى کند.
2 - ترک یتیم نوازى، بى توجّهى به تغذیه فقیران، تصاحب ارث دیگران و دلبستگى شدید به ثروت، مایه گرفتارى به عذابى بى نظیر در قیامت
فیومئذ لایعذّب عذابه أحد
ضمیر «عذابه»، ممکن است به انسان برگردد که در آیات پیشین ویژگى هاى او بیان شده بود. در این صورت عذاب ـ که اسم مصدر و به معناى تعذیب است ـ به مفعول خود اضافه شده است و مفاد آیه شریفه این است که عذاب کردن آن فرد، به گونه اى انجام مى گیرد که کسى ـ جز خداوند ـ آن گونه عذاب نمى کند.
3 - ظهور قدرت مطلق خداوند در قیامت و سیطره فرشتگان بر صحنه هاى آن، دلیل بى نظیر بودن عذاب هاى او است.
فیومئذ لایعذّب عذابه أحد
حرف «فاء» در «فیومئذ»، آیه شریفه را بر مطالبى که در آیات پیشین بیان شد (از جمله آیه «و جاء ربّک و الملک صفّاً صفّاً») تفریع کرده است.
4 - امکان وجود مشابه، براى عذاب هاى دنیوى خداوند
فیومئذ
قید «یومئذ» بى نظیر بودن عذاب هاى الهى را به آخرت اختصاص داده است; بنابراین وجود مشابه را براى عذاب هاى دنیوى، نفى نکرده است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
26) 1 - خداوند در قیامت، خطاکاران را چنان به بند مى کشد که از هیچ کس ساخته نیست.
و لایوثق وثاقه أحد
ضمیر «وثاقه» به «ربّک» در آیات پیشین برمى گردد. «وثاق» اسم مصدر براى «ایثاق» (به بند کشیدن) است; نظیر عطا و اعطاء. این کلمه به معناى آنچه چیزى را با آن ببندند، نیز آمده است (مفردات راغب)، ولى این معنا با ترکیب آیه شریفه سازگار نیست.
2 - عذاب هاى الهى در آخرت، گریزناپذیر است.
و لایوثق وثاقه أحد
3 - کسانى که یتیمان را گرامى نداشته و بر تغذیه مساکین توصیه نمى کنند و به ناحق ارث دیگران را تصرف کرده و به مال دنیا دل بسته اند، در قیامت به سخت ترین شکل به بند کشیده خواهند شد.
لاتکرمون ... لاتحـضّون ... تأکلون ... تحبّون ... و لایوثق وثاقه أحد
ممکن است ضمیر «وثاقه» به «الإنسان» برگردد. در این صورت «وثاق» به مفعول خود اضافه شده است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
27) 1 - برخى از انسان ها در قیامت، نفسى آرام و فارغ از دغدغه خاطر، خواهند داشت.
یـأیّتها النّفس المطمئنّة
اطمینان نفس، سکونت و آرامش و زوال وحشت آن است. (العین)
2 - خداوند، با انسان هایى که در قیامت روحى آرام و تسکین یافته دارند، سخن خواهد گفت آنان را بر این آرامش خواهد ستود.
یـأیّتها النّفس المطمئنّة
خطابى که در این آیه وجود دارد، به قرینه آیات پیشین ـ که ترسیم کننده صحنه قیامت بود ـ خطابى است که در قیامت صادر خواهد شد. توصیف مخاطب به «مطمئن»، نشان مى دهد که اطمینان در همان صحنه مورد نظر است.
3 - کردارى که ذخیره آخرت باشد، در قیامت اطمینان آور و مایه آرامش خاطر انسان خواهد بود.
یـلیتنى قدّمت لحیاتى ... یـأیّتها النّفس المطمئنّة
تقابل دو دسته اى که در این مجموعه آیات از آنان یاد شده است، بیانگر برداشت یاد شده است.
4 - آزمون دانستن فقر و غنا، گرامى داشت یتیمان، سیر کردن گرسنگان، تصرف نکردن ارث دیگران و پرهیز از مال دوستى، زمینه ساز اعتماد به رهایى از صحنه هاى وحشت بار قیامت
فأمّا الإنسـن إذا ما ابتلیه ... یـأیّتها النّفس المطمئنّة
«نفس مطمئن» ـ به قرینه آیات پیشین ـ انسانى است که از اوصاف ذکر شده در آن آیات، مبرّا باشد.
5 - آگاهى از فلسفه فقر و غنا و برخورد صحیح با یتیمان، مسکینان و اموال مردم و دل نبستن به ثروت، فرونشاننده اضطراب درونى و مایه اطمینان نفس انسان
فأمّا الإنسـن إذا ما ابتلیه ... یـأیّتها النّفس المطمئنّة
توصیف «نفس» به «مطمئن» ـ در قیامت ـ ممکن است به اعتبار اطمینانى باشد که در دنیا، براى او حاصل شده بود.
6 - روح انسان، حقیقتى قابل خطاب و موجودى قابل اتصاف به اطمینان و اضطراب
یـأیّتها النّفس المطمئنّة
«نفس»، به معناى روح است. (صحاح)
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
28) 1 - خداوند در قیامت، صاحبان قلب مطمئن را شایسته حضور در نزد خود خوانده و آنان را به قرب خویش دعوت خواهد کرد.
ارجعى إلى ربّک
2 - خداوند با فراخواندن صاحبان قلب آرام در قیامت به سوى خویش، جلوه هاى ربوبیت خود را بر آنان مى گستراند.
ارجعى إلى ربّک
ذکر هر یک از اسماى خداوند در این موارد، بیانگر نوع مواجه شدن افراد با او است و تعبیر «ربّک»، بیانگر این نکته است که صاحبان نفس مطمئن، مشمول ربوبیت خداوند و کمال افزون تر خواهند شد.
3 - تقرّب افزون تر به خداوند، پاداش کسانى است که براى آخرت خود پیشاپیش زاد و توشه ذخیره کرده اند.
یـلیتنى قدّمت لحیاتى ... ارجعى إلى ربّک
4 - میهمانان قرب خداوند در آخرت، به همه خواسته هاى خود دست یافته، از پاداش خویش خشنود خواهند بود.
راضیة
5 - برخوردارى از نفس مطمئن و تقرب به درگاه خداوند در قیامت، ویژه کسانى است که رضایت خداوند را به دست آورده اند.
مرضیّة
6 - خشنودى از خداوند و کسب رضایت او در دنیا، مایه راه یابى به درگاه او در آخرت است.
ارجعى إلى ربّک راضیة مرضیّة
«راضیة مرضیة» حال و بیانگر علت است. بنابراین رجوع به خداوند، پاداشِ دارا بودن آن دو حالت از پیش است.
7 - خشنود بودن از خداوند، زمینه ساز کسب رضایت او است.
راضیة مرضیّة
ترتیب ذکرى، ممکن است ناظر به ترتیب واقعى باشد; بنابراین، حالت «مرضیة» بودن، فرع حالت رضایت است.
8 - آزمون دیدن فقر و غنا، گرامى داشت یتیمان، تغذیه فقیران، ترک تصرف ارث دیگران و پرهیز از مال دوستى، مایه احساس رضایت انسان از خداوند و زمینه ساز رضایت خداوند از او است.
فأمّا الإنسـن إذا ما ابتلیه ... راضیة مرضیّة
نفس «راضى» و «مرضى» ـ به قرینه آیات پیشین ـ انسانى است که از اوصاف ذکر شده در آن آیات، مبرّا باشد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
29) 1 - خداوند، با دعوت از صاحبان دل آرام و خشنود، آنان را به جمع بندگان خاص خود بار مى دهد.
فادخلى فى عبـدى
2 - بندگى خالص خداوند، مایه رسیدن به مقامى والاتر از رتبه انسان هاى مطمئن، راضى و مورد پسند خداوند
فادخلى فى عبـدى
انتساب بندگان به خداوند در «عبادى»، انتساب تشریفى است و این که به صاحبان دل آرام، اذن ملحق شدن به آنان داده مى شود، بیانگر برترى رتبه آنان است.
3 - رسیدن به مقام اطمینان، رضایت از کارهاى خداوند و مورد پسند خدا بودن، از نشانه هاى رسیدن به مقام عبودیت است.
یـأیّتها النّفس المطمئنّة ... راضیّة مرضیّة . فادخلى فى عبـدى
حرف «فاء»، براى تفریع ما بعد بر قبل است.
4 - همنشین شدن با بندگان خالص خداوند در قیامت، حرکت به سوى او و بهره مندى از جلوه هاى ربوبیت او است.
ارجعى إلى ربّک ... فادخلى فى عبـدى
از معانى حرف «فاء»، تفصیل بعد از اجمال است و این آیه، رجوع به پروردگار را با تفصیل بیشترى بیان مى دارد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
30) 1 - خداوند در قیامت، انسان هاى دل آرام، راضى و مورد پسند خویش را به بهشتى خاص دعوت خواهد کرد.
و ادخلى جنّتى
اضافه «جنّة» به ضمیر متکلم و انتساب آن به خداوند، ممکن است براى بیان شرافت همان بهشت معروف و یا بیانگر اختصاصى بودن بهشتى باشد که این دسته از بندگان به آن وارد خواهند شد.
2 - بندگان خالص خداوند و هم نشینان آنان، در بهشت برین جاى داده خواهند شد.
فى عبـدى . و ادخلى جنّتى
3 - بهشت برین، جایگاه رشد و کمال در پرتو ربوبیت خداوند
ارجعى إلى ربّک ... و ادخلى جنّتى
این آیه، عطف بر آیه قبل و هر دو تفصیل رجوع به خداوند است. برگزیدن واژه «ربّک» در آیات پیشین، بیانگر مواجه شدن بهشتیان با ربوبیت خداوند است.
4 - تعدد و تنوع بهشت ها در قیامت
جنّتى
5 - اندیشه صحیح نسبت به فقر و غنا، برخورد شایسته با یتیمان و مسکینان، قطع حرام خوارى و دل نبستن به ثروت، زمینه ساز ورود به بهشت برین
فأمّا الإنسـن إذا ما ابتلـیه ... و ادخلى جنّتى
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیر منهج الصادقین
21) (21)- کَلّا ردعست از فعل مذکور و انکار آن یعنی باز ایستید از اینکه امر ناشایسته و نابایسته و ما بعد اینکه وعید است بر آن و تحسر ایشان بتفریط و هو قوله إِذا دُکَّتِ الأَرض‌ُ یعنی یاد کن که چون شکافته شود زمین دَکًّا دَکًّا شکستنی بعد از شکستنی یعنی پاره پاره گردد و تلال و جبال آن همه هموار گردند، یا مانند گرد بر هوا منتشر و پراکنده شود و همه زمین هموار گردد که اصلا ارتفاع و انخفاض در آن نماند، یا کشیده شود زمین در روز قیامت مانند کشیدن أدیم، و قول اخیر منقولست از إبن عباس- رضی اللّه عنه- و اینکه قریب بمعنی اولست.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
22) (22)- وَ جاءَ رَبُّکَ و بیاید پروردگار تو یعنی ظاهر گردد آیات قدرت و آثار هیبت و سطوت پروردگار تو، چه اسناد مجیی‌ء بخدا نه بر حقیقت خود است زیرا که حرکت و انتقال نسبت بکسی است که در جهتی باشد تعالی اللّه عن ذلک علوا کبیرا، پس اینکه تمثیل است برای ظهور آیات اقتدار و تبیین آثار قهر و سلطنت او سبحانه که ممثل شد حال آن بحال پادشاه که بحضور او ظاهر گردد از آثار هیبت و سیاست آنچه ظاهر نشود بحضور همه عساکر و وزراء، از حسن و جبائی منقولست که ای (جاء أمر ربک و قضاؤه و محاسبته)، و ابو مسلم گفته که (جاء أمره الذی لا أمر معه بخلاف حال الدنیا) و بعضی محققان گفته که معنی آن است که بیاید ظهور پروردگار تو بجهت ضرورت معرفت باو در آن روز چه ظهور معرفت بشیئی قایم مقام ظهور و رؤیت آن شی‌ء است و چون معارف الهی در آن روز بدیهی و ضروری باشد«1» پس آن بمنزله ظهور و تجلی او باشد مر اهل محشر را وَ المَلَک‌ُ و بیایند فرشتگان بعرصه محشر صَفًّا صَفًّا صفی از پس صفی بحسب منازل و مراتب، و در بعضی تفاسیر آورده‌اند که اهل هر آسمانی صفی علیحده باشد، و از ضحاک منقولست که چون روز قیامت آسمان متزلزل شود فرشتگان از اماکن خود بزمین نازل شوند و هفت صفت شده احاطه به جمیع جنیان و آدمیان نموده چشم بر ایشان گمارند تا چه حادثه رخ نماید.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
23) (23)- وَ جِی‌ءَ یَومَئِذٍ بِجَهَنَّمَ و آورده شود در آن روز جهنم یعنی ظاهر کرده شود از پس پرده حجاب و اهاویل آن باهل محشر نموده شود کقوله تعالی وَ بُرِّزَت‌ِ الجَحِیم‌ُ یَومَئِذٍ اینکه بدلست از إِذا دُکَّتِ و عامل هر دو قوله یَتَذَکَّرُ الإِنسان‌ُ یعنی در آن روز یاد کند آدمی گناهان خود را یا پند گیرد زیرا که عالم شود بقبح عمل خود و بدان ندامت خورد وَ أَنّی و از کجا باشد لَهُ الذِّکری او را یاد کردن و یا پند گرفتن، و در کلام مضافی محذوفست و تقدیر اینکه من أین له منفعة الذکری تا منافی و مناقض ما قبل نباشد، یعنی او را از کجا باشد فایده یاد کردن یا منفعت پند گرفتن چه ترتب نفع بر تذکر است که در دنیا باشد نه آنجا، در کشاف و طبرسی و غیرهما مذکور است که از ابو سعید خدری روایت است که چون اینکه آیه نازل شد رنگ روی مبارک آن حضرت صلّی اللّه علیه و آله بغایت متغیر شد و اصحاب چون آن حال را مشاهده کردند بسیار پریشان و مضطرب گشتند و جرأت آن نداشتند که منشأ آن را از حضرت صلّی اللّه علیه و آله و سلّم سؤال کنند نزد امیر المؤمنین علیه السّلام آمدند و گفتند یا ابا الحسن رسول صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را حادثه عظیم روی نموده و بجهت اینکه بسیار متغیر اللون گشته و مشوش الحال شده ما را حد آن نیست که سبب را از آن حضرت استفسار کنیم امیر المؤمنین علیه السّلام بیامد و در پس پشت آن حضرت بنشست و او را در بر گرفت و بر کتفین وی بوسه داده گفت
یا رسول اللّه بأبی أنت وامی ما الذی حدث الیوم و ما الذی غیرک
چه حادثه امروز واقع گشته و چه چیز رنگ و روی ترا متغیر ساخته حضرت صلّی اللّه علیه و آله و سلّم فرمود که جبرئیل نزد من آمده اینکه آیات را بر من خواند که کَلّا إِذا دُکَّتِ الأَرض‌ُ دَکًّا دَکًّا وَ جاءَ رَبُّکَ وَ المَلَک‌ُ صَفًّا صَفًّا وَ جِی‌ءَ یَومَئِذٍ بِجَهَنَّمَ یَومَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الإِنسان‌ُ وَ أَنّی لَهُ الذِّکری فرمود که
یا رسول اللّه کیف یجاء بها
دوزخ را چگونه بیارند فرمود
یجی‌ء بها سبعون ألف ملک یقودونها بسبعین الف زمام فتشرد شردة لو ترکت لا حرقت أهل الجمع ثم أتعرض لجهنم الله‌فتقول مالی و لک یا محمّد فقد حرم اللّه لحمک علی و لا یبقی احد إلا قال نفسی نفسی و ان محمّدا یقول رب امتی امتی}
یعنی بیارند دوزخ را هفتاد هزار فرشته و بکشند آن را به هفتاد هزار زمام و بهمین طریق او را بعرصات آرند، و در روایتی دیگر واقع شده که جمره‌ایرا از جمرات دوزخ به هفتاد هزار زمام بمحشر حاضر سازند پس یک شرر از آن شررها بجهد که اگر فرشتگان دفع آن نکنند جمله اهل قیامت را بسوزد پس من متعرض دوزخ شوم او بسخن در آید که ای محمّد مرا با تو چه کار حق سبحانه گوشت تو را بر من حرام گردانیده و نزد آن حال هیچکس نماند الا که گوید نفسی نفسی و محمّد گوید ای پروردگار من
امتی امتی
بفریاد امت من رس و چون کافر مفرط بیند که پند گرفتن سود ندارد و اثری بر تذکر مترتب نمیشود از روی حسرت و ندامت.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
24) (24)- یَقُولُ گوید یا لَیتَنِی کاشکی من قَدَّمت‌ُ پیش میفرستادم عمل خیری لِحَیاتِی برای زندگانی من در اینکه عالم یا در وقت حیات من در دنیا و بنا بر معنی أخیر لام بمعنی (فی) باشد از برای توقیت کقول الشاعر (جئت لعشر لیال خلون من رجب) اینکه آیه ابین دلیل و امتن حجت است بر آنکه اختیار در دست مکلف است و معلق بقصد و اراده او و محجور نیست از طاعات و مجبر بر معاصی هم چنان که مذهب اهل اهواء و بدعت است و اگر نه اظهار تحسر بیوجه میبود و ذکر تأسف بی‌معنی.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
26) (26)- وَ لا یُوثِقُ و بند نکند بسلاسل و أغلال هیچکس را وَثاقَهُ مانند بند کردن خدای أَحَدٌ هیچ یک مراد آنست که در روز قیامت متولی عذاب خدای و وثاق او نباشد شخصی غیر از او سبحانه زیرا که همه امر خدای را باشد و میتواند بود که ضمیر الوَثاق‌َ و عذاب راجع بانسان باشد یعنی هیچ احدی از زبانیه عذاب نکند شخصی را مانند عذاب کردن آدمی کافر را و هیچکدام از ایشان به سلاسل بند نکند کسی را مانند بند کردن او را و بنا بر قرائت یعقوب و کسایی یُعَذِّبُ و یُوثِقُ بصیغه مجهول ضمیر راجع بانسانست و معنی اینکه عذاب کرده نمیشود مثل عذاب کردن آدمی و بند کرده نمیشود مثل بند کردن او یا آنکه عذاب نکند احدی در دنیا مثل عذاب خدای در آخرت و بند نکند مثل بند کردن خدای در آن سرای چه عذاب و وثاق او أشد و أصعب است از جمیع انواع عذاب و وثاق و مراد بانسان صنفی است از اصناف کفار که متناهی در کفر و عناد باشند و گویند مراد شخص معین است که آن ابی بن خلف است چنان که در بعضی روایات آمده یا آنکه معنی اینکه باشد‌‌که مواخذه نمیشود هیچ احدی عذاب انسان دیگر را کقوله وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزرَ أُخری حق سبحانه در وقت موت مؤمن یا در وقت بعث او یا در حین دخول او در جنت با او خطاب کند بکیفیتی که با موسی علیه السّلام در طور خطاب نمود یا بزبان ملکی فرماید که:
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
27) (27)- یا أَیَّتُهَا النَّفس‌ُ المُطمَئِنَّةُ ای نفس آرام گرفته بذکر من و فارغ و مستغنی از غیر من«1» که شاکر بودی در نعمت و صبر نمودی در بلیه یا ایمان آورنده از سر اطمینان و یقین بدون خلجان ریب و اختلاج شک در وحدت من یا ایمنی از خوف و حزن و عتاب و عذاب من.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
28) (28)- ارجِعِی إِلی رَبِّکِ باز گرد بسوی موعد پروردگار خود راضِیَةً در حالتی که پسند کننده باشی آنچه بتو دهند یا شاکر و صابر بودی در دنیا بدانچه بتو رسیده بود یا خشنودی بافعال خود که مشاهده ثواب آن میکنی مَرضِیَّةً پسندیده شده نزد خدای بعملی که کرده.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
30) (30)- وَ ادخُلِی جَنَّتِی و در آی در بهشت من با ایشان با زمره متقربان پس مستضی‌ء شو بنور ایشان چه جواهر قدسیه مانند مرآت متقابله‌اند، اضافه عباد و جنة بخود بجهت اشعار است بر تشریف و تعظیم و گویند مراد بنفس روح است و معنی آنکه داخل شو در اجساد عباد من که از آن مفارقت کرده بودی، و صالح بن حسان گفته که اینکه آیه نازل شد در وقتی که حمزة بن عبد المطلب علیه السّلام را کفار در احد شهید کردند، و قول دیگر آن است که درباره حبیب بن عدی نزول یافته در حینی که اهل مکه او را بدار کشیدند و روی او را بمدینه کردند او گفت که (اللهم ان کان لی عندک خیر فحول وجهی نحو قبلتک) بار خدایا اگر مرا نزد تو منزلتی هست روی مرا بقبله کن حق سبحانه روی او را بقبله گردانید و هیچکس قدرت آن نداشت که روی او را از آن بگرداند و بجانب دیگر کند، و اظهر آن است که آیه بر عموم خود باشد و اگر نزول آن مخصوص باشد بحمزه یا بحبیب حکم او عام خواهد بود مر کسانی را که متصف بصفت او باشند چنان که از عبد اللّه بن عمر روایتست که چون بنده مؤمن مشرف بر موت شود حق سبحانه دو فرشته بفرستد تا از برای وی تحفه‌ای از بهشت بیاورند و باو گویند که ای نفس آرمیده بیرون آی راضی و مرضی با روح و ریحان شو پس مکیف شود برایحه طیبه که بمراتب از بوی مشک خوش بوتر باشد و چون آن رایحه را فرشتگان آسمان بشنوند با خود گویند که نفس بنده مؤمن میآرند درهای آسمان بروی او بگشائید و بر وی صلوات دهید و او را نزد عرش خدای برند و چون فرشتگان که قابض روح وی باشند آنجا رسند خدای را سجده کنند و گویند بار خدایا تو عالمی که اینکه بنده مؤمن است همیشه ترا پرستیده لمحه‌ای بر تو انباز نگرفته حق سبحانه بمیکائیل خطاب کند که اینکه نفس را نزدیک نفوس مؤمنان برو بفرما تا قبر وی را در طول و عرض هفتاد گز فراخ سازند و از روح و ریحان بهشت مطیب گردانند پس او در قبر خود چنان خواب کند که عروس بر بالای جامهای الوان و وقتی که از خواب برخیزد همچه کسی باشد که بمراد خود خواب کرده باشد و چون کافر را موت نزدیک شود حق تعالی دو فرشته بفرستد و باو گویند
یا أیتها النفس الخبیثة ارجعی الی الجحیم و العذاب الالیم
از سعید بن جبیر مرویست که چون عبد اللّه عباس در طایف وفات کرد مرغی بیامد که بر شکل وی کسی ندیده بود و در نعش وی رفت و بیرون نیامد و در آن وقت که او را دفن کردند بر سر قبر وی از هاتفی می‌شنیدند که میگفت یا أَیَّتُهَا النَّفس‌ُ المُطمَئِنَّةُ ارجِعِی إِلی رَبِّکِ راضِیَةً مَرضِیَّةً فَادخُلِی فِی عِبادِی وَ ادخُلِی جَنَّتِی.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» تفسیرآسان
21) کلمه (کلا) رفتار و کردار افراد دنیاپرست را تخطئه و تکذیب میکند و میفرماید: اینکه عمل شما که یتیم را گرامی نمی‌دارید، و یکدیگر را برای اطعام بینوایان وادار نمی‌کنید، و میراث و اموال را بطریق غصب میخورید، و مال دنیوی را محبوب میدانید عملی ناصحیح و خطاء است. کلمه (دک) بر وزن (فلس) که کلمه (دُکَّتِ) از آن مشتق شده به معنای کوبیدن میباشد یعنی آن هنگامی که زمین کوبیده و مسطح شود یک نوع کوبیدن مخصوصی. یعنی کوه و دشت و نشیب و فرازهای آن همه یکسان شوند انسان متوجه میشود که چه عذابی در انتظارش میباشد-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
22) - چون معقول نیست که خدا در جائی نباشد تا بعدا بخواهد بیاید و از طرفی آمدن و رفتن از صفات جسم است و خدا بدون تردید جسم نیست پس معلوم میشود: جمله (وَ جاءَ رَبُّکَ) به حذف مضاف است، به اینصورت (و جاء أمر ربک) یعنی هنگامی که امر پروردگار تو بیاید. گواه بر اینکه معنا قسمتی از آیه- 33- سوره. نحل است که میفرماید:
(هَل یَنظُرُون‌َ إِلّا أَن تَأتِیَهُم‌ُ المَلائِکَةُ أَو یَأتِی‌َ أَمرُ رَبِّک‌َ) یکی از اسلوب‌های قرآن اینکه است که مطالب را بنحوی بیان کند که شنونده بتواند آنها را تصور نماید. مثلا با اینکه فرشتگان جسم نیستند معذلک آیه مورد بحث، ایشان را به انسان تشبیه نموده و فرموده: فرشتگان در روز رستاخیز صف می‌کشند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
23) - وَ جِی‌ءَ یَومَئِذٍ بِجَهَنَّمَ- إلی آخره: بعضی از مفسرین گفته‌اند: چون دوزخ قابل نقل و انتقال نیست پس معلوم میشود: منظور از آوردن دوزخ که اینکه آیه میگوید ظاهر شدن آن است. از جمله آیاتی که اینکه معنا را تأیید میکنند آیه- 91- سوره- شعراء و آیه- 46- سوره: نازعات است که میفرماید: (وَ بُرِّزَت‌ِ الجَحِیم‌ُ لِلغاوِین‌َ) (وَ بُرِّزَت‌ِ الجَحِیم‌ُ لِمَن یَری) یعنی دوزخ برای افراد گمراه و کسی که بنگرد آشکار خواهد شد. منظور از جمله (یَومَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الإِنسان‌ُ) که ترجمه شد اینکه انسان کافر است که در یک چنین روزی به عذاب و عقاب خود بدلیل آیه- 24- که میفرماید! (یَقُولُ یا لَیتَنِی قَدَّمت‌ُ لِحَیاتِی) متوجه و از رفتارهای خویشتن پشیمان خواهد شد (وَ أَنّی لَهُ الذِّکری) یعنی اما اینکه پشیمانی و یا در آور شدن برای او سودی نخواهد داشت-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
24) مقصود از کلمه (لِحَیاتِی) برای زندگیم، به قرینه مقام، زندگی عالم آخرت میباشد. یعنی انسان کافر در آنروز میگوید: ای کاش در عالم دنیا بفکر زندگی عالم آخرت میبودم، و مشغول اعمالی میشدم و ثواب و پاداش آنها را پیشاپیش برای زندگی عالم آخرتم میفرستادم. از اینکه آیه بخوبی استفاده میشود: همانطور که انسان در عالم دنیا محتاج به لوازم زندگی است در عالم آخرت نیز خواهد بود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
25) - فَیَومَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذابَهُ أَحَدٌ- بعضی از مفسرین گفته‌اند: ضمیر کلمه (عَذابَهُ) به قرینه مقام به خدای توانا برمیگردد. و بعضی گفته‌اند: در صورتی که کلمه (یُعَذِّبُ) مجهول یعنی بفتح ذال خوانده شود ضمیر مزبور به انسان کافر برمیگردد که در آیه- 23- میباشد. معنی آیه بنا بقول اول اینکه است که خدا کافر را در آن روز بنحوی عذاب میکند که احدی را نکرده باشد. و بنا بقول دوم: کافر بنحوی در آن روز عذاب میشود که کسی نشده باشد
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
26) 26- وَ لا یُوثِقُ وَثاقَهُ أَحَدٌ- ضمیر کلمه (وَثاقَهُ) نظیر ضمیر (عَذابَهُ) است که در آیه قبل گفته شد.
کلمه (وثاق) بمعنای بستن است. یعنی شخص کافر آنروز بنحوی در قید و بند بسته خواهد شد که احدی بسته نخواهد شد-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
27) کلمه (نفس) دارای معانی فراوانی است که شرح آنها از ظرفیت اینکه تفسیر خارج است، و شاید در اینکه آیه نقطه مقابل نفس اماره بالسوء باشد. زیرا چنانکه در آخرین آیه همین سوره خواهد آمد نفس مطمئنه داخل بهشت میشود، ولی نفس اماره بالسوء داخل دوزخ میگردد
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
28) - ارجِعِی إِلی رَبِّکِ راضِیَةً مَرضِیَّةً- بعضی از مفسرین میگویند: کلمه (ارجعی) یعنی برگرد، در هنگام مرگ به انسان گفته میشود- چون خدا مکان معلومی ندارد، و در همه جا هست پس معلوم میشود: منظور از کلمه (إِلی رَبِّکِ) الی ثواب ربک میباشد، یعنی ای نفس و روح مطمئن و آرام؟ برگرد بسوی ثواب و پاداشهای نیکوئی که پروردگارت در مقابل اعمال نیک و پسندیده‌ات برایت در نظر گرفته است. معنای کلمه (راضِیَةً مَرضِیَّةً) که ترجمه شدند بقولی اینکه است که اینکه نفس از پروردگار خود راضی و خود و اعمالش نزد خدا مرضی و پسندیده است.
نظیر قسمتی از آیه- 119- سوره: مائده، که میفرماید: رَضِی‌َ اللّه‌ُ عَنهُم وَ رَضُوا عَنه‌ُ- یعنی خدا از آنان راضی است و آنان هم از خدا راضی خواهند بود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
30) هنگامی که ملک الموت برای قبض روح مؤمن میآید او ناله میکند. ملک الموت به وی میگوید: ای دوست خدا جزع و فزع مکن. بحق آن خدائی که محمّد صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را مبعوث نموده من از پدری که نزد تو آید مهربانترم. چشمان خود را باز کن، امام صادق فرمود: در همین هنگام است که: رسول خدا، امیر المؤمنین، فاطمه. حسن. حسین و سایر امامان علیهم السّلام بر او نمودار خواهند شد و ... وَ ادخُلِی جَنَّتِی- یعنی داخل آن بهشتی شو که در انتظار تو میباشد-
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
» محمد حسینی همدانی
21) کَلّا:
مبنی بر ردع و توبیخ از اینکه رذایل اخلاقی است که از جمله خوی غرور و خودستائی است که انقراض جامعه و اختلال نظام را پی‌ریزی مینماید.در کتاب در منثور بسندی از امیر مؤمنان علیه السّلام روایت شده که رسول صلّی اللّه علیه و آله میفرمود آیا میدانید مفاد آیه (کَلّا إِذا دُکَّتِ الأَرض‌ُ) و آچنانچه پروردگار آنرا حبس نفرماید کرات آسمان و زمین را خواهد سوزانید.
و آیه مبنی بر توبیخ چنین رذایل اخلاقی است که از نظر رذیله غرور و خودستائی چنین پندارد که ثروت و مال که دسترس او قرار دارد آن را کرامتی برای خود گمان کند و وظیفه‌ای بعهده او نخواهد بود و برای فقراء و بینوایان و نیازمندان حقی قائل نباشد.
همچنین علاقه قلبی و محبت بجمع مال را کمالی فرض کند و فضیلت پندارد و آن را کرامتی برای خود بخواند و در برابر آن وظیفه حقوقی برای نیازمندان تصور ننماید و چنین پندارد که حسابی و جزاء و پاداشی برای او نخواهد بود.
و بالاخره اینگونه رذایل سبب میشود که زندگی و آسایش زندگی را در دنیا ترجیح دهد بر حیات حقیقی و فضیلت اخلاقی.
بفرض که اهل ایمان واجد اینکه رذایل اخلاقی باشند ظلمت و تیرگی روان آنان را فرا خواهد گرفت بطوریکه نورانیت ایمان و صفاء خدا داده آنان زایل خواهد شد و صاحبان اینکه گونه رذایل هرگز نجاح و سعادت نخواهد یافت.
إِذا دُکَّتِ الأَرض‌ُ دَکًّا دَکًّا:
بیان آنستکه بشر از نظر غرور پندارد که نعمتی را که پروردگار باو موهبت فرموده از نظر کرامت وجودی او بوده سبب سرگرمی او گردد ولی هنگام وقوع زلزله که زمین کوبیده شود و عالم قیامت گسترده شود بطور شهود خواهد یافت که زندگی بشر در دنیا و همچنین شئون آن از زندگی مرفه و غنا و بی‌نیازی از نظر آزمایش بشر بوده و هیچیک از شئون زندگی بشر در دنیا غرض اصلی نبوده بلکه بمنظور آزمایش هر یک از افراد بشر بوده که بدان وسیله افراد سعادتمند از مردم مغرور و خود خواه امتیاز یابند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
22) وَ جاءَ رَبُّکَ وَ المَلَک‌ُ صَفًّا صَفًّا:
از نظر تشریف روی سخن با رسول صلّی اللّه علیه و آله است که در عالم قیامت امر ساحت کبریائی و نفوذ قدرت بی‌نهایت او آشکار و بمعرض ظهور خواهد درآمد در حالی که فرشتگان نیروهای غیبی صفوفی تشکیل داده‌اند و در انتظار صدور امر مقام کبریائی هستند.
با توجه به اینکه که از نظر اهتمام مجی‌ء بطور مجاز بساحت پروردگار نسبت داده شده همچنین فرشتگان صفوفی تشکیل داده‌اند مراد انتظار صدور امر است که با تجرد و نیروی غیبی در آن صحنه حضور دارند و تأثیری از هر چیز قطع شده و جز مشیت قاهره کبریائی هیچ موجودی تأثیر نخواهد داشت.
فرمان و مالکیت در عالم قیامت اختصاص بساحت کبریائی دارد جز ساحت او شأنی و فرمان و نفوذی واجد نخواهد بود و بر حسب آیه (لِمَن‌ِ المُلک‌ُ الیَوم‌َ) سؤالی از مقام کبریائی شرف صدور می‌یابد عوالم امکانی را فرا میگیرد.
به اینکه که فرمانروائی از آن مقام کبریائی است که صحنه عوالم امکان را گسترده و محو و نابود نموده است.
پاسخ نیز از ساحت پروردگار شرف صدور می‌یابد (لِلّه‌ِ الواحِدِ القَهّارِ) به اینکه که صفات کمال واجب از شئون ذات و خلق و آفرینش صفت فعل واحد حق حقیقی است تصور مثل و مانند برای او محال است غنی بالذات و بی‌نیاز علی الاطلاق است موجودات امکانی از هر لحاظ نیازمند باو و قائم باویند و در نظام امکانی هر چه هست اثر و فعلا کبریائی او است و هر لحظه مقهور قدرت و تدبیر اویند و هیچ موجودی مالک خود نیست و استقلال وجودی ندارد و همچنین تأثیری در غیر نخواهد داشت و فرمانروائی و مالکیت حقیقی عوالم اختصاص بذات کبریائی او دارد اینکه پاسخ از مصدر جلال صدور می‌یابد از ازل تا ابد طنین اندازد و عوالم را فرا گرفته است.
در کتاب عیون بسندی از علی بن فضال از پدرش روایت نموده گفت سؤال نموده از امام رضا علیه السّلام از مفاد آیه (وَ جاءَ رَبُّکَ وَ المَلَک‌ُ صَفًّا صَفًّا) فرمود ساحت‌پروردگار هرگز متصف بمجی‌ء و آمدن نمیشود همچنین بذهاب و زمین متصف نمیشود پروردگار منزه است از عوارض و نقل و انتقال بلکه مراد آیه آنستکه امر و خواسته ساحت پروردگار شرف صدور یافته است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
23) وَ جِی‌ءَ یَومَئِذٍ بِجَهَنَّمَ:
در صحنه قیامت دوزخ ارائه میشود از جمله آثار عظمت عالم قیامت ارائه دوزخ است در آن صحنه و نمونه غضب ساحت کبریائی است که در آن صحنه بمعرض ظهور و بروز خواهد درآمد و بطور شهود و عیان بوده و پرده‌ها که مانع از مشاهده بوده بر آن افکنده شده بکنار خواهد رفت و جاذبه و غرش آن بیگانگان را که سیرت و صورت و رخسار آنان ظلمانی است میرباید و بسوی خود جذب خواهد نمود.
یَومَئِذٍ یَتَذَکَّرُ الإِنسان‌ُ وَ أَنّی لَهُ الذِّکری:
از جمله آثار عالم قیامت آنستکه هر فردی از بشر بیاد و به خاطر خواهد داشت هر چه را از سیر و حرکت و افعال اختیاری که در عالم دنیا از او صادر شده سیر و حرکت جوهری و طولی او بوده و حقیقت خود را بظهور رسانیده و هر چه از وسایل زندگی در اختیار داشته بمنظور آزمایش او بوده و بدان نکته توجه ننموده مدت زندگی و فرصت خود را بعلایق زندگی صرف نموده است.
وَ أَنّی لَهُ الذِّکری:
تذکر و پشیمانی که بر او در صحنه قیامت رخ میدهد هرگز در باره او سودی نخواهد داشت بلکه زیاده سبب حسرت و سوز گداز او خواهد بود زیرا تذکر در عالم دنیا ممکن است سبب بازگشت و پشیمانی گردد و در مقام توبه و رجوع بسوی پروردگار برآید و از جمله شعار عبودیت است.
ولی در عوالم قیامت که عالم جزاء است تذکر و پشیمانی سودی نخواهد داشت از نظر اینکه در حقیقت نیرنگ بوده و بمنظور فرار از عقوبت است و دارای شعار عبودیت نخواهد بود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
24) یَقُولُ یا لَیتَنِی قَدَّمت‌ُ لِحَیاتِی:
با کمال حسرت خواهد گفت ای کاش در دنیا متوجه میشدم که زندگی در دنیا و همه نعمتها که در اختیار داشته‌ام بمنظور آزمایش بوده و زندگی مقدمی و محدود بوده برای اینکه برای تأمین زندگی همیشگی خود اقدام نمایم بلکه زندگی در دنیا را بغفلت و سرگرمی بعلایق گذرانیده اینک که بعالم شهود دیده گشوده خود را فاقد هر گونه نیرو و قدرت می‌بینم و اثری از حیات و زندگی جز حسرت و سوز گداز روانی و عقوبتهای دوزخ که بآن محکوم هستم نمی‌یابم.
تمنی و آرزو در صورتی نافع و سودمند است که بصورت حقیقت آنرا در آورد و در مقام انقیاد برآید ولی تمنی و آرزوی که در عالم قیامت عارض میشود از نظر شهود خطر و عقوبت است که هرگز سودی برای او نخواهد داشت.
زندگی بشر در اینکه جهان بر حسب طبع بر اساس علاقه قلبی بمال و منال و جاه و فرزند و ریاست است که بر اساس خیال و فرض نهاده شده و انسانی را باز میدارد.
از اینکه در باره مسیر خود بیندیشد و در مقام کسب فضیلت معنوی برآید و برای زندگی پس از مرگ خود عملی را انجام دهد و یا مرکب از افعال و حرکات است که بر اساس خیال بوده و بمنظور تأمین آسایش زندگی در دنیا بوده است.
خلاصه نظر به اینکه که پایه فضایل و کمالات انسان بر دو نیروی روانی و عمل جوارحی نهاده شده و هر یک از اینکه دو نیرو را در مواردی بکار بندد که از فکر خودیابی و کسب فضیلت باز میدارد و آنچه از علاقه قلبی و با حرکات و افعال اختیاری که بمنظور استکمال و کسب فضیلت و تأمین سعادت و آخرت باشد زندگی و حیات اخروی است که بهیچ یک توجه نداشته و بغفلت فرصت از دست داده است.
و بر حسب آیه (قَدَّمت‌ُ لِحَیاتِی) آنستکه ای کاش برای حیات و زندگی همیشگی خود اعمال صالحه‌ای را انجام میدادم که سبب نجات از عقوبت بود مانند ایمان بآفریدگار و باصول توحید و تحکیم رابطه و انقیاد نسبت بآفریدگار و باداء وظایف بلکه غرور و خودستائی را در خود تقویت نموده سیرت آن در عالم قیامت ظلمت و تیره‌گی روان و عجز و تیره بختی بوده که بدان محکوم هستند.
آیا میدانید مفاد‌آیه (وَ جِی‌ءَ یَومَئِذٍ بِجَهَنَّمَ) چیست در روز قیامت دوزخ در حالی که بهفتاد هزار زمام در حیطه قدرت هفتاد هزار فرشته قرار دارد آنگاه جذبه او آشکار خواهد شد
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
25) فَیَومَئِذٍ لا یُعَذِّبُ عَذابَهُ أَحَدٌ
بیان نتیجه غفلت از مسیر زندگی است و اینکه برای حیات همیشگی خود اعمال صالحه‌ای انجام نداده و رابطه با آفریدگار نداشته اینک در عالم قیامت عذاب و عقوبتی که مورد تهدید قرار گرفته بودم ساحت کبریائی در باره من اجراء خواهد فرمود سنخ عقوبتی که جز مرا بآن عقوبت نخواهد فرمود بالاخره هر یک از بیگانگان استحقاق جدی از عقوبت خواهند داشت
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
26) وَ لا یُوثِقُ وَثاقَهُ أَحَدٌ:و هرگز پروردگار کسی را زیاده بعقوبت و استحقاق او اجراء نخواهد فرمود.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
27) یا أَیَّتُهَا النَّفس‌ُ المُطمَئِنَّةُ:
آیات چندی در باره شقاوت نفوذ بشری بود که از نیروی اماره و تمایلات و غرور پیروی می‌نمودند و چنین پندارند که نعمتها که در اختیار دارند از نظر کرامت وجودی است که دارند و هر چه خواهند بدون مسئولیت انجام دهند و در عالم قیامت سیرت ظلمانی آنان را محکوم بعقوبت ابدی خواهد نمود.
اینک بیان مختصری از نفوس مطمئنه است که در اثر تحکیم رابطه با آفریدگار و استقامت در مقام اداء وظایف دینی و کسب فضایل اخلاقی بآفریدگار اعتماد نموده و در مقام تسلیم برآمده که هر چه را پروردگار در باره او خواسته و خود را ربط محض بآفریدگار میداند و مالک نفع و ضرر خود نمیداند و دنیا را برای آزمایش و زندگی آنرا رهگذر برای عالم آخرت می‌بیند و پیوسته خود را معرض آزمایش قرار داده و نعمتهای بسیاری که در اختیار دارد هرگز سبب طغیان و فتنه و فساد او در جامعه نمیشود.
و همچنین فقر و تنگدستی را وسیله آزمایش و کسب نیروی صبر و بردباری قرار داده که از جمله شعار عبودیت و مقام رضا و تسلیم است که هر چه را پروردگار در باره او خواسته از نعمت و یا فقر بدان راضی و تسلیم بوده و هرگز در مقام کفران نعمت برنیامده و از شکر و سپاسگزاری او را باز نخواهد داشت بلکه شعار خود را عبودیت و انقیاد قرار داده و از صراط مستقیم عبودیت افراط و یا تفریط ننموده است.
آنگاه دیدگان خود را خواهد گشود نظر خواهد نمود در آن هنگام از جانب ساحت کبریائی منادی ندا خواهد نمود (یا أَیَّتُهَا النَّفس‌ُ المُطمَئِنَّةُ) که به محمّد و آل او ایمان آورده بسوی آفریدگار خود باز گرد یا ولایت آنان که مورد رضایت و کرامت بوده و نیز داخل در زمره و پیر و عباد پروردگار که محمّد و اهل بیت او است و نیز داخل در بهشت جوار رحمت شوی در آن هنگام چیزی محبوبتر برای او نخواهد بود جز قبض روح او و لحوق او بمنادی.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
28) ارجِعِی إِلی رَبِّکِ:
هنگام که در آستانه مرگ درآید باو خطاب تکوینی میشود که بسوی رحمت ساحت ربوبی خواهی باز گرد و نیز اعلام و مژده رحمت است که پیوسته او را بسوی مقصد و منتهی سیر که بهشت خلد است سوق میدهند.
راضِیَةً مَرضِیَّةً:
بیان صفت روح اهل ایمان پرهیزکار است که در مقام اعتقاد اطمینان و استقامت داشته و بآنچه پروردگار در باره او امر فرموده و یا خواسته رضایت داشته و در مقام انقیاد قلبی و اطاعت عملی بوده و شعار او رضایت و تسلیم در مقابل اراده پروردگار و حوادث بوده است پروردگار نیز در اثر قابلیت که اهل ایمان کسب نموده و در مقام فضیلت و عبودیت بوده رضایت او را پذیرفته ناگزیر مورد رضایت خود بوده و او را مرضی معرفی خواهد فرمود.
زیرا در اثر نیروی اطمینان و اعتماد بساحت پروردگار و اینکه شئون وجودی خود را از ساحت او دانسته و خود را تعلق محض باو پذیرفته و خود و شئون خود‌‌را قائم به پروردگار بداند و آنچه از ناحیه پروردگار در باره او توجه کند رضا و تسلیم محض بوده و آنچه از او خواسته در مقام اطاعت و انقیاد برآمده در اینصورت شعار او عبودیت بوده و در اثر اینکه قابلیت که کسب نموده مورد رضایت ساحت کبریائی نیز قرار خواهد گرفت.
بالاخره رضایت و تسلیم اهل ایمان پرهیزکار از پروردگار و از خواسته‌های او و اظهار رضایت و پذیرش و انقیاد نسبت به پروردگار سبب میشود که مورد رضایت ساحت کبریائی قرار بگیرد و معرفی شود و عبودیت او مورد تصدیق قرار بگیرد.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
29) فَادخُلِی فِی عِبادِی:
مبنی بر امضاء شعار عبودیت اهل ایمان پرهیزکار است و ظاهر آنستکه اینکه خطاب تکوینی هنگام احتضار که در آستانه مرگ است شرف صدور می‌یابد و منافات ندارد که مظهری از مظاهر کبریائی اینکه خطاب بشارت اثر از ملک الموت علیه السّلام اعلام شود.در کتاب کافی بسندی از سدیر صیرفی روایت نموده گفت سؤال نمودم از امام صادق علیه السّلام جعلت فداک یابن رسول اللّه آیا اهل ایمان کراهت دارد از اینکه روح او قبض شود امام فرمود نه بخدا سوگند هنگام که ملک الموت حاضر شود که روح او را قبض نماید در آن وقت اهل ایمان جزع خواهد نمود آنگاه ملک الموت خواهد فرمود ای دوست خدا جزع و اظهار کراهت منما بخدا سوگند که رسول صلّی اللّه علیه و آله را مبعوث فرموده هر آینه من با تو رئوف و مهربانتر هستم از پدر مهربان تو چنانچه نزد تو حاضر باشند دیدگان خود را بگشا ببین در آن هنگام بطور تمثل رسول صلّی اللّه علیه و آله و امیر مؤمنان و فاطمه و حسن و حسین و امامان از ذریه آنان را خواهد مشاهده نمود باو گفته میشود اینکه رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و امیر مؤمنان و فاطمه و حسن و حسین و امامان و اوصیاء علیهم السّلام رفقا و دوستان تو هستند.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.
30) وَ ادخُلِی جَنَّتِی:
پس از صدور شهادت به اینکه که اهل ایمان و تقوی که مورد خطاب قرار میگیرد در صف عباد بوده است و شعار او مانند سایر افراد اهل ایمان پرهیزکار عبودیت است و مورد رضایت ساحت کبریائی معرفی شده بشارت دیگری باو اعلام میشود و از نظر حتم بودن از همان هنگام احتضار بموقع اجراء گذارده میشود به اینکه که آغاز ورود اهل ایمان و تقوی بعالم برزخ ورود به نشئه فرح و سرور حقیقی و نعمتهای مثالی که مسطوره‌ای از فرح و نعمتهای بی‌نهایت عالم قیامت خواهد بود.
و از نظر مزید فضل بهشت خلد را جوار رحمت کبریائی خود معرفی فرموده است.
[ نظرات / امتیازها ]
نظری ثبت نشده است.
نظر شما ثبت شد و بعد از تائید داوران بر روی سایت قرار می گیرد.