این سوره در مکه نازل شده و نبا ، عم و معصرات نامیده می شود . این سوره از وقوع قطعی قیامت خبر می دهد.
حدیث :
از رسول خدا (ص) نقل شده است که فرمود : سوره هود ، واقعه ، مرسلات و نبا مرا پیر کرد.

"نازعات" هفتاد و نهمین سوره قرآن کریم است که مکی و دارای 46 آیه می باشد. انتخاب نام نازعات برای این سوره به خاطر نخستین آیه آن می باشد .

محتوای این سوره در شش بخش خلاصه می‌شود:
نخست با قسمت‌های مؤکدی که ارتباط با مسأله معاد دارد روی تحقق این روز بزرگ تأکید می‌کند.
سپس به قسمتی از مناظر هول‌انگیز و وحشتناک آن روز اشاره می‌نماید و بعد اشاره کوتاه و گذرائی به داستان موسی و سرنوشت فرعون طغیانگردارد که هم مایه تسلی خاطر پیامبر و مؤمنان است و هم هشدار به مشرکان طغیانگر، و هم اشاره‌ای است به این که انکار معاد انسان را به چه گناهانی آلوده می‌کند.
در بخش بعد نمونه‌هایی از مظاهر قدرت خداوند در آسمان و زمین که خود دلیلی است برای امکان معاد و حیات بعد از مرگ را بر می شمارد .
بار دیگر به شرح قسمتی دیگر از حوادث وحشتناک آن روز بزرگ وسرنوشت طغیانگران و پاداش نیکوکاران می‌پردازد.
سرانجام در پایان سوره بر این حقیقت تأکید می‌کند که: هیچ کس از تاریخ آن روز باخبر نیست، ولی همین اندازه مسلم است که نزدیک است.

شأن نزول :
مفسران بزرگ همگى اتفاق دارند که آیات نخستین این سوره بدین سبب نازل شد که در آن هنگام که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در مکه بود، و مؤمنان در اقلیت قرار داشتند، جنگى میان ایرانیان و رومیان در گرفت، و در این نبرد ایرانیان پیروز شدند.
مشرکان مکه این را به فال نیک گرفتند و دلیل بر حقانیت شرک خود دانستند! و گفتند: ایرانیان مجوسى هستند و مشرک (دوگانه‏پرست) ، اما رومیان مسیحی هستند و اهل کتاب ، همانگونه که" ایرانیان" بر" رومیان" غلبه کردند پیروزى نهایى از آن شرک است و طومار اسلام به زودى پیچیده خواهد شد و ما پیروز مى‏شویم. گرچه اینگونه نتیجه‏گیریها پایه و مایه‏اى نداشت اما در آن جو و محیط براى تبلیغ در میان مردم جاهل خالى از تأثیر نبود، لذا این امر بر مسلمانان‏گران آمد. آیات فوق نازل شد و قاطعانه گفت: گرچه ایرانیان در این نبرد پیروز شدند اما چیزى نمى‏گذرد که از رومیان شکست خواهند خورد و حتى حدود زمان این پیشگویى را نیز بیان داشت و گفت : این امر فقط در طول چند سال به وقوع مى‏پیوندد!.

فضیلت و خواص سوره نازعات :
رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: هر کس سوره نازعات را قرائت نماید نگه داشتن و حسابرسی او در روز قیامت به اندازه یک نماز واجب طول می کشد تا اینکه وارد بهشت می شود. (1)
باز ایشان فرموده اند: کسی که سوره نازعات را قرائت نماید در قبر و قیامت تنها نیست و این سوره انیس او می گردد تا وارد بهشت شود.(2)
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر که سوره نازعات را قرائت نماید، سیراب از دنیا می رود و سیراب مبعوث می شود و سیراب وارد بهشت می گردد. (3)

آثار و برکات سوره
1) در رویایی با دشمن
امام صادق علیه السلام فرموده اند: کسی که سوره نازعات را در رویارویی با دشمنان بخواند ، دشمنانش او را نمی بینند و اگر هنگام ورود بر کسی که از خوف و ترس دارند خوانده شود نجات می یابد و به اذن خدا ایمنی می یابد. (4)

2) دفع سم در بدن
روایت شده است هر کس سوره نازعات را نوشته و پس از شستن سوره آن را به کسی که سم خورده یا حیوان و حشره ای سمی او را گزیده است بنوشانند ، شفا می یابد. (5)

پی نوشت ها :
(1) مجمع البیان، ج10، ص250
(2) مستدرک الوسائل، ج4، ص35
(3) ثواب الاعمال، ص121
(4) مکارم الاخلاق، ص365
(5) همان

سوره عبس یا «السفر»، « اعمی» (1) هشتادمین سوره قرآن کریم است که مکی و 42 آیه دارد.
رسول خدا صلی الله علیه و اله وسلم فرموده اند: هر کس سوره عبس را قرائت نماید روز قیامت در حالی خواهد آمد که شادمان و خندان است. (2)
امام صادق علیه السلام نیز فرمودند: هر کس سوره عبس را قرائت نماید در بهشت زیر پرچم و سایه خداوند و مشمول کرامت خداوند خواهد بود و این کار کوچکی نزد خداوند است.(3)
همچنین از ایشان نقل شده است: هر کس هنگام بارش باران این سوره را قرائت نماید خداوند به تعداد قطرات باران گناهانش را می آمرزد. (4)

آثار و برکات سوره
1) مصون ماندن از خطرات
امام صادق علیه السلام می فرماید: اگر مسافر در راهش سوره عبس را قرائت نماید از خطرات پیش رویش در سفر باز داشته می شود.
همچنین فرموده اند: هر کس سوره عبس را بر کاغذ یا پوست سفیدی بنویسد هر جا که می رود همراه خود داشته باشد در راهش جز خیر و خوبی نمی بیند و از خطرات به اذن خداوند در امان است.(5)
2) پیدا شدن گمشده
مرحوم کفعمی در کتاب خود آورده است که قرائت این سوره موجب پیدا کردن گم شده و بازگشت غایب می شود.(6)
_____________________
پی نوشت:
(1) درمان با قرآن، ص136
(2) مجمع البیان، ج10، ص263
(3) ثواب الاعمال، ص121
(4) مستدرک الوسائل، ج6، ص210
(5) تفسیرالبرهان، ج5، ص580
(6) المصباح کفعمی، ص182

1 - تحولات زمین هنگام برپایی قیامت، برای انسان ها بی سابقه و شگفت آور است.
استغراق ـ که از حرف «ال» در «الإنسان» استفاده می شود ـ استغراق عرفی است و اظهار شگفتی را به اکثریت قاطع انسان ها، نسبت می دهد.
2 - عوامل زلزله شدید زمین در آستانه قیامت، ناشناخته برای انسان ها و زمینه پرسش تحیّرآمیز آنان از اهداف و علل آن .
«ما» برای استفهام از انگیزه و اهداف است.

در اینکه منظور از (اثقال ) (بارهاى سنگین ) چیست ؟ مفسران تفسیرهاى متعددى ذکر کرده اند: بعضى گفته اند منظور انسانها هستند که با زلزله رستاخیز از درون قبرها به خارج پرتاب مى شوند، نظیر آنچه در سوره انشقاق آیه 4 آمده است (و القت ما فیها و تخلت ).
و بعضى گفته اند: گنجهاى درون خود را بیرون مى ریزد، و مایه حسرت دنیاپرستان بى خبر مى گردد.
این احتمال نیز وجود دارد که منظور بیرون فرستادن مواد سنگین و مذاب درون زمین است که معمولا کمى از آن به هنگام آتشفشانها و زلزله ها بیرون مى ریزد، در پایان جهان آنچه در درون زمین است به دنبال آن زلزله عظیم به بیرون پرتاب مى شود.
تفسیر اول مناسب تر به نظر مى رسد هر چند جمع میان این تفاسیر نیز بعید نیست .

حدیث :
از امام صادق (ع) روایت شده است که «هیچ بنده ای دست محبت بر سر یتیمی نمی کشد مگر اینکه خدا به تعداد موهایی که از زیر دست او می گذرد ، نوری در قیامت به او می بخشد.»

موجب اصلی گناهان چیست ؟

توضیح : موجب اصلی این گناهان ، مال دوستی و دلباختگی انسان به دنیاست که حلال و حرام نمی شناسد( وَ تُحِبُّونَ الْمالَ حُبًّا جَمًّا )

منظور از فجر و سوگند به شب ها چیست؟

نفس مطمئنه چیست ؟

آیا آن (خدا) توانا نیست براینکه زنده کند؟!

و از او دو جفت مرد و زن قرارداد.

سپس [خون بسته‏] آویزان شد و (خدا آن را) آفرید و مرتب ساخت،

مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ این آیه نشان می دهد که وسوسه تنها در انحصار شیطان نیست و در همه جا و هر مورد واز عوامل گوناگونی سر می زند و حادثه می آفریند . فاعل وسوسه می تواند انسان فاسد ، کتب ضاله ، فیلم های مبتذل ونیز جاه طلبی ، مال دوستی و حسد و غیره باشد و دفع شر آنها با یاری خدا برای هر انسانی ممکن و آسان است.
در مقابل این وسوسه گری شیطان ، القائات رحمانی هم توسط فرشتگان انجام می شود که نیکی ها را در دل انسان رونق می دهند و آیات متعددی بیانگر این موضوع می باشد.
حدیث:
از پیامبر اکرم (ص)روایت شده است : « قلب هر مومن دو گوش دارد، گوشی که فرشته در آن می دمد و گوشی که وسواس خناس در آن می خواند و خدا مومن را به وسیله فرشته رحمت ، تایید می کند».

إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها. لغت : زُلْزِلَت : لرزید ، زلزله کرد . (زِلْزالَها)از نظر ادبی مفعول مطلق نوعی است . ولی عده ای از جمله مجمع البیان خیال کرده اند که مفعول مطلق تاکیدی است . غافل از اینکه مفعول مطلق ، مضاف واقع نمی شود یعنی آن وقت که تمام کره ی زمین به لرزه در آید و این زلزله غیر از زلزله های مقطعی و منطقه ای است که به نام محل وقوع آن نامیده می شود . این زلزله به ارض نسبت داده شده (زُلْزِالَها یعنی زِلْزالَ الْأَرْضُ ) یعنی تمام نقطه نقطه زمین از کوه و دشت و بر و بحر به لرزه خواهد افتاد.

لَمْ یَکُنِ الَّذینَ کَفَرُوا .... لغت بَیِّنَةُ (بین ) : دلیل روشن و منظور از آن پیامبر اسلام (ص) است . مُنْفَکِّ (فک ): جدا،منفصل .
اهل کتاب و مشرکین می گفتند اگر پیامبری با دلایل روشن برای هدایت ما بیاید ، دعوتش را خواهیم پذیرفت و در غیر این صورت از آیین خود دست بر نخواهیم داشت . اما این پیامبر آمد و قرآن را در صحیفه های پاک و طاهری با معارف عالیه ی آن برای آنها تلاوت نمود . ولی آنها قبول نکردند و تفرقه ایجاد نمودند.

لا وَزَرَ : پناهگاهی نیست

أَیْنَ الْمَفَرُّ : کجاست گریزگاه

خَسَفَ : خسوف کرد ،بی فروغ شد

ثُمَّ «حرف عطف» کانَ «فعل ماضی مبنی بر فتحه ظاهری» «اسم کان[هو]»عَلَقَةً «خبر کان منصوب یا در محل نصب» فَخَلَقَ «(ف)عطف» «فعل ماضی مبنی بر فتحه ظاهری» «فاعل این فعل ضمیر مستتر (هو) است که در تقدیر است»فَسَوَّى«(ف)عطف» «فعل ماضی مبنی بر فتحه مقدر» «فاعل این فعل ضمیر مستتر (هو) است که در تقدیر است»

أَ «همزة استفهام» لَیْسَ «فعل ماضی مبنی بر فتحه ظاهری» ذلِکَ «اسم لیس»بِقادِرٍ «(ب)جرزائد»«خبرلیس»عَلى «حرف جر(محلی از اعراب ندارد)» أَنْ «حرف نصب یا نصب فرعی به أن مضمره» یُحْیِیَ «فعل مضارع منصوب به فتحه ظاهری» «فاعل این فعل ضمیر مستتر (هو) است که در تقدیر است» الْمَوْتى «مفعول به منصوب یا در محل نصب»

فَجَعَلَ «(ف)عطف» «فعل ماضی مبنی بر فتحه ظاهری» «فاعل این فعل ضمیر مستتر (هو) است که در تقدیر است»مِنْهُ «حرف جر و اسم مجرور» الزَّوْجَیْنِ «مفعول به منصوب یا در محل نصب» الذَّکَرَ «بدل، تابع» وَ «واو عطف» الْأُنْثى «معطوف، تابع»

هُدىً
مثل عصاً ناقص یایی و مقصور است و مصدر سماعی هی یهدی
متقین
اسم فاعل و جمع مذکر از اتقی یتقی (باب افتعال) و در اصل او تقی بوده است که قاعده ابدال باب افتعال (واو) به (تاء) تبدیل و در (تاء)باب افتعال ادغام شد و اتقی شد . ثلاثی آن وقی یقی ، لفیف مفروق است .

ایاک :
ضمیر منفصل منصوب برای مفرد مذکر مخاطب
نعبد :
فعل مضارع ، متکلم مع الغیر
نستعین :
فعل مضارع ، متکلم مع الغیر

مالک :
اسم فاعل ، در معنی صفت مشبهه
دین :
مصدر فعل (دان یدین)