خداوند متعال، از جهات مختلف قابل عبادت است و ما باید حمد و سپاس او را به جا آوریم.
به خاطر کمال ذات و صفات او که (( الله )) است،
به خاطر احسان و تربیت او که (( رب العالمین )) است
و به خاطر امید و انتظار رحم و لطف او که (( الرحمن الرحیم )) است
و به خاطر قدرت و هیبت او که (( مالک یوم الدین )) است.
قیامت پرتوی از ربوبیت اوست. و جلوه ای از رحمتش است. (( رب العالمین.... الرحمن الرحیم.... مالک یوم الدین))

این سوره از توحید پروردگار و یگانگی او سخن می گوید.
در فضیلت تلاوت این سوره، روایات زیادی در منابع آمده که حاکی از عظمت فوق العاده ی آن است.
در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله وعلیه می خوانیم: < آیا کسی از شما هست که نتواند یک سوم قرآن را در یک شب بخواند؟> یکی از حاضران عرض کرد: ای رسول خدا چه کسی توانایی این کار را دارد؟! پیامبر (ص) فرمود:< سوره ی قل هو الله احد را بخوانید.> در حدیث دیگری از آن حضرت آمده است: < کسی که به خدا و روز قیامت ایمان دارد، خواندن سوره ی <قل هو الله احد> را بعد از هر نماز ترک نکند، چرا کههر کس آن را بخواند، خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او جمع می کند و خودش و پدر و مادر و فرزندانش را می آمرزد.> از روایات دیگری استفاده می شود که خواندن این سوره هنگام ورود به خانه، روزی را فراوان و فقر را دور می کند. نمونه جلد 27، صفحه 428

توضیح : روایات در فضیلت این سوره بیش از آن است که در این مختصر بگنجد. برای اطلاع بیشتر به کتب تفسیر و روایت مراجعه فرمایید

در این سوره به دو تن از دشمنان اسلام یعنی ابولهب و همسرش به شدت حمله شده و ایشان به صراحت بی ایمان و دوزخی معرفی شده اند.
پیشین ، صفحه 412

این سوره از پیروزی عظیمی خبر داده که به دنبال آن مردم گروه گروه وارد دین خدا می شوند و از این رو به شکرانه این نعمت بزرگ پیامبر (ص) را به تسبیح و تمجید و طلب آمرزش امر می کند.
پیشین ،صفحه 394

آیا ندیدی که پروردگارت با یاران فیل (کسانی که سوار فیل شده و برای انهدام مکه آمده بودند) چه کرد؟

بنام خداوند بخشنده بخشایشگر
محتوای کلی سوره حمد:
این سوره با بزرگداشت نام خدای رحمان و رحیم آغاز میشود
و با ستایش و بر شمردن صفات خدا ادامه می یابد
وسپس با آموختن اینکه تنها خداوند سزاوار عبادت شدن و تنها از او باید کمک خواست و با درخواست هدایت از خداوند به پایان می رسد.
خداوند ،علوم و معارف قرآن کریم شامل سه اصل خداشناسی، معاد شناسی و نبوت شناسی را در این سوره به طور خلاصه بیان کرده است.
نامهای دیگر سوره حمد عبارتند از: فاتحه الکتاب، ام القرآن، سبع مثانی، وافیه، شافیه، اساس، صلاه، والحمد.
محور سوره حمد (( اهدنا الصراط المستقیم )) است.
فضیلت سوره حمد: حضرت محمد(ص) فرمودند: هر کس فاتحه الکتاب را بخواند مثل این است که (( فرقان، زبور، انجیل و تورات )) را خوانده است.
1. به نام خداوند بخشنده بخشایشگر
شاید معنای اینکه می گویند: تمام قرآن در سوره حمد، و تمام سوره حمد در بسم الله، و تمام بسم الله در حرف (باء) خلاصه می شود، این باشد که آفرینش هستی و هدایت آن ، همه با استمداد از اوست. چنانکه رسالت پیامبر اکرم (ص) نیز با نام او آغاز گردید. * اقرا بسم ربک *
بسم الله نشانگر رنگ الهی و بیانگر جهت گیری توحیدی ماست. بسم الله رمز توحید و بقا و دوام و روز عشق به خدا و توکل به اوست و رمز خروج از تکبر و اظهار عجز به درگاه الهی است.
2. ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است
رب به کسی که هم مالک و صاحب چیزی است و هم در رشد و پرورش آن نقش دارد گفته می شود. خداوند هم صاحب حقیقی عالم است و هم مدبرو پروردگار آن. پس همه هستی حرکت تکاملی دارد و در مسیری که خداوند معین کرده هدایت می شود.
3. (خداوندی که) بخشنده و بخشایشگر است
رحمان : به معنای کثرت و فراوانی رحمت الهی و رحمت عام خداوند است که شامل همه مخلوقات و همه بندگان اعم از مومن و کافر می شود
رحیم : رحمت خاص خداوند است که بیانگر رحمت جاودان و نعمت دائمی اوست که ویژه بندگان مومن است.